ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๕. อนิตฺถิคนฺธกุมารวตฺถุ. (๑๖๙)

	"กามโต ชายเตติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
อนิตฺถิคนฺธกุมารํ อารพฺภ กเถสิ.

	โส กิร พฺรหฺมโลกา จุตสตฺโต สาวตฺถิยํ มหาโภคกุเล
นิพฺพตฺโต ชาตทิวสโต ปฏฺาย อิตฺถีสมีปํ อุปคนฺตุ น อิจฺฉติ, อิตฺถิยา คยฺหมาโน โรทติ, วตฺถจุมฺพิตเกน ๑ นํ คเหตฺวา ถญฺํ ปาเยติ. โส วยปฺปตฺโต มาตาปิตูหิ "ตาต อาวาหนฺ เต กริสฺสาม าติ วุตฺเต, "น เม อิตฺถิยา อตฺโถ ติ ปฏิกฺขิปิตฺวา ปุนปฺปุนํ ยาจิยมาโน ปญฺจสเต สุวณฺณกาเร ปกฺโกสาเปตฺวา รตฺตสุวณฺณสฺส นิกฺขสหสฺสํ ทาเปตฺวา อติวิย ปาสาทิกํ ฆนโกฏฺฏิมํ อิตฺถีรูปํ กาเรตฺวา, ปุน มาตาปิตูหิ "ตาต ตยิ อาวาหํ อกโรนฺเต กุลวํโส นปฺปติฏฺหิสฺสติ, กุมาริกนฺ เต อาเนสฺสามาติ วุตฺเต, "เตนหิ สเจ เม เอวรูปํ กุมาริกํ อาเนสฺสถ, กริสฺสามิ โว วจนนฺ ติ ตํ สุวณฺณรูปกํ ทสฺเสสิ. อถ สฺส มาตาปิตโร อภิญฺาเต พฺราหฺมเณ ปกฺโกสาเปตฺวา "อมฺหากํ ปุตฺโต มหาปุญฺโ, อวสฺสํ อิมินา สทฺธึ กตปุญฺา กุมาริกา ภวิสฺสติ; คจฺฉถ, อิมํ สุวณฺณรูปกํ คเหตฺวา เอวรูปํ กุมาริกํ อาหรถ าติ ปหิณึสุ. เต "สาธู ติ จาริกํ จรนฺตา มทฺทรฏฺเ สาคลนครํ คตา.
	ตสฺมึ จ นคเร เอกา โสฬสวสฺสุทฺเทสิกา อภิรูปา กุมาริกา
อโหสิ. ตํ มาตาปิตโร สตฺตภูมิกสฺส ปาสาทสฺส อุปริมตเล วาเสสุ. เตปิ โข พฺราหฺมณา "สเจ อิธ เอวรูปา กุมาริกา ภวิสฺสติ, อิมํ ทิสฺวา `อยํ อสุกกุลสฺส ธีตา วิย อภิรูปา ติ วกฺขนฺตี ติ ตํ สุวณฺณรูปกํ ติตฺถมคฺเค เปตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ. อถ สฺสา กุมาริกาย ธาตี ตํ กุมาริกํ นหาเปตฺวา สยํปิ นหายิตุกามา หุตฺวา ติตฺถํ ๒ อาคตา ตํ รูปกํ ทิสฺวา "ธีตา เม ติ สญฺาย "อโห ทุพฺพินีตาสิ, อิทาเนว าหํ ตํ นหาเปตฺวา นิกฺขนฺตา, ตฺวํ มยา ปุเรตรํ อิธ าคตา สี ติ หตฺเถน ปหริตฺวา ถทฺธภาวญฺเจว นิพฺพิการญฺจ ตฺวา "อยํ มม ธีตา ติ สญฺํ อกาสึ, กินฺ นาเม ตนฺ ติ อาห. อถ นํ เต พฺราหฺมณา "เอวรูปา เต อมฺม ธีตา ติ ปุจฺฉึสุ. "อยํ มม ธีตุ สนฺติเก กึ อคฺฆตี ติ. "เตนหิ เต ธีตรํ อมฺหากํ ทสฺเสหี ติ. สา เตหิ สทฺธึ เคหํ คนฺตฺวา สามิกานํ อาโรเจสิ. เต พฺราหฺมเณหิ สทฺธึ กตปฺปฏิสมฺโมทนา ธีตรํ โอตาเรตฺวา เหฏฺาปาสาเท สุวณฺณรูปกสฺส สนฺติเก เปสุ. สุวณฺณรูปกํ นิปฺปภํ อโหสิ. พฺราหฺมณา ตํ เตสํ ทตฺวา กุมาริกํ ปฏิจฺฉาเปตฺวา คนฺตฺวา อนิตฺถิคนฺธกุมารสฺส มาตาปิตูนํ อาโรจยึสุ. เต ตุฏฺมานสา "คจฺฉถ, ตํ สีฆํ อาเนถ าติ มหนฺเตน สกฺกาเรน ปหิณึสุ. กุมาโรปิ ตํ ปวตฺตึ สุตฺวา "กาญฺจนรูปกโตปิ กิร อภิรูปตรา ทาริกา อตฺถี ติ สวนวเสน สิเนหํ อุปฺปาเทตฺวา "สีฆํ อาเนถ าติ อาห. สาปิ โข ยานํ อาโรเปตฺวา อานียมานา อติสุขุมาลตาย ยานานุฆาเตน สมุปฺปาทิตวาตโรคา อนฺตรามคฺเคเยว กาลม กาสิ. กุมาโรปิ "อาคตา ติ นิรนฺตรํ ปุจฺฉติ. ตสฺส อติสิเนเหน ปุจฺฉนฺตสฺส สหสาว อนาโรเจตฺวา กติปาหํ วิกฺเขปํ กตฺวา ตมตฺถํ อาโรจยึสุ. โส "ตถารูปาย นาม อิตฺถิยา สทฺธึ สมาคมํ นาลตฺถนฺ ติ อุปฺปนฺนโทมนสฺโส ปพฺพเตน วิย โสกทุกฺเขน อชฺโฌตฺถโฏ อโหสิ. สตฺถา ตสฺส อุปฺนิสฺสยํ ทิสฺวา ปิณฺฑาย จรนฺโต ตํ เคหทฺวารํ อคมาสิ. อถ สฺส มาตาปิตโร สตฺถารํ อนฺโตเคหํ ปเวเสตฺวา สกฺกจฺจํ ปริวิสึสุ. สตฺถา ภตฺตกิจฺจาวสาเน "กหํ อนิตฺถิคนฺธกุมาโร ติ ปุจฺฉิ. "เอส ภนฺเต อาหารุปจฺเฉทํ กตฺวา อนฺโตคพฺเภ นิปนฺโนติ. "ปกฺโกสถ นนฺติ. โส อาคนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิตฺวา, สตฺถารา "กึ นุ โข เต กุมาร พลวโสโก อุปฺปนฺโน ติ วุตฺเต, "อาม ภนฺเต, `เอวรูปา นาม อิตฺถี อนฺตรามคฺเค กาลกตา ติ สุตฺวา พลวโสโก เม อุปฺปนฺโน, ภตฺตํปิ เม นจฺฉาเทตี ติ อาห. อถ นํ สตฺถา อาห "ชานาสิ ปน ตฺวํ กุมาร `กินฺ เต นิสฺสาย โสโก อุปฺปนฺโน ติ. "น ชานามิ ภนฺเต ติ. "กามํ นิสฺสาย เต กุมาร พลวโสโก อุปฺปนฺโน, โสโก วา หิ ภยํ วา กามํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชตี ติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"กามโต ชายเต โสโก, กามโต ชายเต ภยํ; กามโต วิปฺปมุตฺตสฺส นตฺถิ โสโก, กุโต ภยนฺ ติ.
	ตตฺถ "กามโตติ: วตฺถุกามกฺกิเลสกามโต, ทุพฺพิธํเป ตํ กามํ
นิสฺสาย ชายตี ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน อนิตฺถิคนฺธกุมาโร โสตาปตฺติผเล ปติฏฺหี ติ.
อนิตฺถิคนฺธกุมารวตฺถุ.
************
๑. สี. ม. ยุ. วตฺถจุมฺพฏเกน. ๒. สี. ยุ. ตตฺถ.