ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๕. อญฺตรอุปาสกวตฺถุ. (๑๖๑)

	"ชิฆจฺฉาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา อาฬวิยํ วิหรนฺโต เอกํ
อุปาสกํ อารพฺภ กเถสิ.

	เอกสฺมึ หิ ทิวเส สตฺถา เชตวเน คนฺธกุฏิยํ นิสินฺโนว
ปจฺจูสกาเล โลกํ โวโลเกนฺโต อาฬวิยํ เอกํ ทุคฺคตมนุสฺสํ ทิสฺวา ตสฺส อุปนิสฺสยสมฺปตฺตึ ตฺวา ปญฺจสตภิกฺขุปริวาโร อาฬวึ อคมาสิ. อาฬวีวาสิโน สตฺถารํ นิมนฺเตสุ. โสปิ ทุคฺคตมนุสฺโส "สตฺถา อาคโต ติ สุตฺวา "สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ โสสฺสามี ติ มนํ อกาสิ. ตํทิวสเมว จ สฺส เอโก โคโณ ปลายิ. โส "กึ นุ โข โคณํ ปริเยสิสฺสามิ อุทาหุ ธมฺมํ สุณามี ติ จินฺเตตฺวา "โคณํ ปริเยสิตฺวา โคคณํ ปเวเสตฺวา ปจฺฉา ธมฺมํ โสสฺสามี ติ ปาโตว เคหา นิกฺขมิ. อาฬวีวาสิโนปิ พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ นิสีทาเปตฺวา ปริวิสิตฺวา อนุโมทนตฺถาย ปตฺตํ คณฺหึสุ. สตฺถา "ยํ นิสฺสาย อหํ ตึสโยชนมคฺคํ อาคโต, โส โคณํ ปริเยสิตุ อรญฺํ ปวิฏฺโ; ตสฺมึ อาคเตเยว ธมฺมํ เทเสสฺสามี ติ ตุณฺหี อโหสิ. โสปิ มนุสฺโส ทิวา โคณํ ทิสฺวา โคคเณ ปกฺขิปิตฺวา "สเจปิ อญฺํ นตฺถิ, สตฺถุ วนฺทนมตฺตํปิ กริสฺสามี ติ ชิฆจฺฉาย ปีฬิโตปิ เคหํ คมนาย มนํ อกตฺวา เวเคน สตฺถุ สนฺติกํ อาคนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺาสิ. สตฺถา ตสฺส ิตกาเล ทานเวยฺยาวฏิกํ อาห "อตฺถิ กิญฺจิ ภิกฺขุสงฺฆสฺส อติริตฺตนฺ ติ. "ภนฺเต สพฺพํ อตฺถี ติ. "เตนหิ อิมํ ปริวิส าติ. โส สตฺถารา วุตฺตฏฺาเนเยว นํ นิสีทาเปตฺวา ยาคุขาทนียโภชนีเยหิ สกฺกจฺจํ ปริวิสิ. โส ภุตฺตภตฺโต มุขํ วิกฺขาเลสิ. เปตฺวา กิร อิมํ านํ ตีสุ ปิฏเกสุ อญฺตฺถ ตถาคตสฺส ภตฺตวิจารณํ นาม นตฺถิ: ตสฺส ปสฺสทฺธทรถสฺส จิตฺตํ เอกคฺคํ อโหสิ. อถ สฺส สตฺถา อนุปุพฺพีกถํ กเถตฺวา สจฺจานิ ปกาเสสิ. โส เทสนาวสาเน โสตาปตฺติผเล ปติฏฺหิ. สตฺถาปิ อนุโมทนํ กตฺวา อุฏฺายาสนา ปกฺกามิ. มหาชโน สตฺถารํ อนุคนฺตฺวา นิวตฺติ.
	ภิกฺขู สตฺถารา สทฺธึ คจฺฉนฺตาเยว อุชฺฌายึสุ "ปสฺสถ าวุโส
สตฺถุ กมฺมํ, อญฺเสุ ทิวเสสุ เอวรูปํ นตฺถิ, อชฺช ปเน กํ มนุสฺสํ นิสฺสาย ยาคุอาทีนิ วิจาเรตฺวา ทาเปสี ติ. สตฺถา นิวตฺติตฺวา ิตโกว "กึ ภิกฺขเว กเถถ าติ ปุจฺฉิตฺวา ตมตฺถํ สุตฺวา "อาม ภิกฺขเว, `อหํ ตึสโยชนกนฺตารํ อาคจฺฉนฺโต ตสฺส อุปาสกสฺส อุปนิสฺสยํ ทิสฺวา อาคโต, โส อติวิย ชิฆจฺฉิโต, ปาโตว อุฏฺาย ๑ โคณํ ปริเยสนฺโต อรญฺเ วิจริ, ชิฆจฺฉาทุกฺเขน ธมฺเม เทสิยมาเนปิ ปฏิวิชฺฌิตุ น สกฺขิสฺสตี ติ จินฺเตตฺวา เอวํ อกาสึ; ภิกฺขเว ชิฆจฺฉาโรคสทิโส หิ โรโค นาม นตฺถี ติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"ชิฆจฺฉา ปรมา โรคา, สงฺขารา ปรมา ทุกฺขา, เอตํ ตฺวา ยถาภูตํ นิพฺพานํ ปรมํ สุขนฺ ติ.
	ตตฺถ "ชิฆจฺฉา ปรมา โรคาติ: ยสฺมา อญฺโ โรโค สกึ
ติกิจฺฉิโต วินสฺสติ วา ตทงฺควเสน วา ปหียติ, ชิฆจฺฉา ปน นิจฺจกาลํ ติกิจฺฉิตพฺพาเยว าติ เสสโรคานํ อยํ ปรมา นาม. สงฺขาราติ: ปญฺจกฺขนฺธา. เอตํ ตฺวาติ: "ชิฆจฺฉาย สโม โรโค นตฺถิ, ขนฺธปริหรณสมํ ทุกฺขํ นาม นตฺถี ติ เอตม ตฺถํ ยถาภูตํ ตฺวา ปณฺฑิโต นิพฺพานํ สจฺฉิกโรติ. นิพฺพานํ ปรมํ สุขนฺติ: ตํ หิ สพฺพสุขานํ ปรมํ อุตฺตมํ สุขนฺ ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
อญฺตรอุปาสกวตฺถุ.
************
๑. สี. ม. ยุ. ปฏฺาย.