|
๔. อานนฺทตฺเถรสฺสปญฺหวตฺถุ. (๑๕๑) |
|
|
|
|
วิหรนฺโต อานนฺทตฺเถรสฺส ปญฺหํ อารพฺภ กเถสิ. |
|
|
|
|
พุทฺธานํ `มาตาปิตโร อายุปริจฺเฉโท โพธิ สาวกสนฺนิปาโต
อคฺคสาวกา อุปฏฺาโกติ สพฺพํ กถิตํ, อุโปสโถ ปน อกถิโต;
กินฺนุ โข เตสํปิ อยเมว อุโปสโถ อญฺโติ. โส สตฺถารํ
อุปสงฺกมิตฺวา ตมตฺถํ ปุจฉิ. ยสฺมา ปน เตสํ พุทฺธานํ กาลเภโทว
อโหสิ, น คาถาเภโท; วิปสฺสี สมฺมาสมฺพุทฺโธ หิ สตฺตเม
สตฺตเม สํวจฺฉเร อุโปสถํ อกาสิ, เอกทิวสํ ทินฺโนวาโทเยว
หิสฺส สตฺตนฺนํ สํวจฺฉรานํ อลํ อโหสิ; สิขี จ เวสฺสภู จ
ฉฏฺเ ฉฏฺเ สํวจฺฉเร อุโปสถํ กรึสุ, กกุสนฺโธ จ โกนาคมโน จ
สํวจฺฉเร สํวจฺฉเร, กสฺสปทสพโล ฉฏฺเ ฉฏฺเ มาเส อุโปสถํ
อกาสิ, เอกทิวสํ ทินโนวาโทเยว หิสฺส ฉนฺนํ มาสานํ อลํ อโหสิ;
ตสฺมา สตฺถา เตสํ อิมํ กาลเภทํ อาโรเจตฺวา "โอวาทคาถา
ปน เนสํ อิมาเยวาติ วตฺวา สพฺเพสํ เอกเมว อุโปสถํ อาวิกโรนฺโต
อิมา คาถา อภาสิ |
|
"สพฺพปาปสฺส อกรณํ กุสลสฺสูปสมฺปทา
สจิตฺตปริโยทปนํ เอตํ พุทฺธานสาสนํ.
ขนฺตี ปรมํ ตโป ตีติกฺขา,
นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา,
น หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี,
สมโณ โหติ ปรํ วิเหยนฺโต.
อนูปวาโท อนูปฆาโต ปาฏิโมกฺเข จ สํวโร
มตฺตญฺญุตา จ ภตฺตสฺมึ ปนฺตญฺจ สยนาสนํ
อธิจิตฺเต จ อาโยโค เอตํ พุทฺธานสาสนนฺติ. |
ตตฺถ "สพฺพปาปสฺสาติ: สพฺพสฺส อกุสลธมฺมสฺส. อุปสมฺปทาติ:
นิกฺขมนโต ปฏฺาย ยาว อรหตฺตมคฺคา กุสลสฺส อุปฺปาทนญฺเจว
อุปฺปาทิตสฺส จ ภาวนา. สจิตฺตปริโยทปนนฺติ: ปญฺจหิ นีวรเณหิ
อตฺตโน จิตฺตสฺส โวทาปนํ. เอตํ พุทฺธานสาสนนฺติ: สพฺพพุทฺธานํ
อยํ อนุสิฏฺิ. |
|
|
อิมสฺมึ สาสเน ปรมํ อุตฺตมํ ตโป. นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ
พุทฺธาติ: "พุทฺธา จ ปจฺเจกพุทฺธา จ อนุพุทฺธา จาติ อิเม
ตโย พุทฺธา นิพฺพานํ "อุตฺตมนฺติ วทนฺติ. น หิ ปพฺพชิโตติ:
ปาณิอาทีหิ ปรํ อุปหนนฺโต วิเหเนฺโต ปรูปฆาตี ปพฺพชิโต
นาม น โหติ. สมโณติ: วุตฺตนเยเนว ปรํ วิเหยนฺโต สมโณปิ
น โหติเยว. |
|
|
อนูปฆาโตติ: อนูปฆาตนญฺเจว อนูปฆาตาปนญฺจ. ปาฏิโมกฺเขติ:
เชฏฺกสีเล. สํวโรติ: ปิทหนํ. มตฺตญฺญุตาติ: มตฺตญฺญุภาโว
ปมาณชานนํ. ปนฺตนฺติ: วิวิตฺตํ. อธิจิตฺเตติ: อฏฺสมาปตฺติสงฺขาเต
อธิกจิตฺเต. อาโยโคติ: ปโยคกรณํ. เอตนฺติ: เอตํ สพฺเพสํ พุทฺธานํ
สาสนํ. เอตฺถ หิ อนูปวาเทน วาจสิกํ สีลํ กถิตํ, อนูปฆาเตน
กายิกํ สีลํ. ปาฏิโมกฺเข จ สํวโรติ อิมินา ปาฏิโมกฺขสีลญฺเจว
อินฺทฺริยสํวรญฺจ, มตฺตญฺญุตาย อาชีวปาริสุทฺธิ เจว ปจฺจยสนฺนิสฺสิต-
สีลญฺจ, ปนฺตเสนาสเนน สปฺปายเสนาสนํ, อธิจิตฺเตน อฏฺ
สมาปตฺติโย. เอวํ อิมาย คาถาย ติสฺโสปิ สิกฺขา กถิตาเยว
โหนฺตีติ. |
|
|
|
|
อานนฺทตฺเถรสฺสปญฺหวตฺถุ. |
|