ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๓. ปธานิกติสฺสตฺเถรวตฺถุ. (๑๒๙)

	"อตฺตานญฺเจติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
ปธานิกติสฺสตฺเถรํ อารพฺภ กเถสิ.

	โส กิร สตฺถุ สนฺติเก กมฺมฏฺานํ คเหตฺวา ปญฺจสเต ภิกฺขู
อาทาย อรญฺเ วสฺสํ อุปคนฺตฺวา "อาวุโส ธรมานกพุทฺธสฺส โว สนฺติเก กมฺมฏฺานํ คหิตํ, อปฺปมตฺตา สมณธมฺมํ กโรถ าติ โอวทิตฺวา สยํ คนฺตฺวา นิปชฺชิตฺวา สุปติ. เต ภิกฺขู ปมยาเม จงฺกมิตฺวา มชฺฌิมยาเม วิหารํ ปวิสนฺติ. โส นิทฺทายิตฺวา ปพุทฺธกาเล เตสํ สนฺติกํ คนฺตฺวา "กึ ตุมฺเห `นิปชฺชิตฺวา นิทฺทายิสฺสาม าติ อาคตา? สีฆํ นิกฺขมิตฺวา สมณธมฺมํ กโรถ าติ วตฺวา สยํ คนฺตฺวา ตเถว สุปติ. อิตเร มชฺฌิมยาเม พหิ จงฺกมิตฺวา ปจฺฉิมยาเม วิหารํ ปวิสนฺติ. โส ปุนปิ ปพุชฺฌิตฺวา เตสํ สนฺติกํ คนฺตฺวา เต วิหารา นีหริตฺวา สยํ ปุน คนฺตฺวา สุปเตว. ตสฺมึ นิจฺจกาลํ เอวํ กโรนฺเต, เต ภิกฺขู สชฺฌายํ วา กมฺมฏฺานํ วา มนสิกาตุ นาสกฺขึสุ. จิตฺตํ อฺถตฺตํ อคมาสิ. เต "อมฺหากํ อาจริโย อติวิย อารทฺธวิริโย, ปริคฺคณฺหิสฺสาม นนฺ ติ ปริคฺคณฺหนฺตา ตสฺส กิริยํ ทิสฺวา "นฏฺมฺห าวุโส, อาจริโย โน ตุจฺฉรวํ รวตี ติ วทึสุ. เตสํ อติวิย กิลมนฺตานํ เอกภิกฺขุปิ วิเสสํ นิพฺพตฺเตตุ นาสกฺขิ. เต วุตฺถวสฺสา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา สตฺถารา กตปฺปฏิสนฺถารา "กึ ภิกฺขเว อปฺปมตฺตา หุตฺวา สมณธมฺมํ กริตฺถ าติ ปุจฺฉิตา ตม ตฺถํ อาโรเจสุ. สตฺถา "น ภิกฺขเว อิทาเนว, ปุพฺเพ เปส ตุมฺหากํ อนฺตรายม กาสิเยว าติ วตฺวา เตหิ ยาจิโต
	"อมาตาปิตุสํวฑฺโฒ อนาจริยกุเล วสํ น ายํ กาลม กาลํ วา อภิชานาติ กุกฺกุโฏ ติ
อิมํ อกาลรวกุกฺกุฏชาตกํ ๑ วิตฺถาเรตฺวา "ภิกฺขเว ปรํ โอวทนฺเตน นาม อตฺตา สุทนฺโต กาตพฺโพ, เอวํ โอวทนฺโต หิ สุทนฺโต หุตฺวา ทเมติ นาม าติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"อตฺตานญฺ เจ ตถา กยิรา, ยถ ญฺม นุสาสติ, สุทนฺโต วต ทเมถ, อตฺตา หิ กิร ทุทฺทโม ติ.
	ตสฺสตฺโถ "ยถา ภิกฺขุ `ปมยามาทีสุ จงฺกมิตพฺพนฺ ติ วตฺวา
ปรํ โอวทติ, สยํ จงฺกมนาทีนิ อธิฏฺหนฺโต อตฺตานญฺเจ ตถา กยิรา, ยถ ญฺม นุสาสติ. เอวํ สนฺเต สุทนฺโต วต ทเมถ าติ: เยน คุเณน ปรํ อนุสาสติ เตน อตฺตนา สุทนฺโต หุตฺวา ทเมยฺย. อตฺตา หิ กิร ทุทฺทโม ติ; อยํ หิ อตฺตา นาม ทุทฺทโม. ตสฺมา ยถา โส สุทนฺโต โหติ, ตถา ทเมตพฺโพ ติ.

	เทสนาวสาเน ปญฺจสตาปิ เต ภิกฺขู อรหตฺตํ ปาปุณึสู ติ.
ปธานิกติสฺสตฺเถรวตฺถุ.
************
๑. ขุ. ชา. เอก. ๒๗/๓๘. ตทฏฺกถา. ๒/๓๐๒.