ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๕. มหากาลอุปาสกวตฺถุ. (๑๓๑)

	"อตฺตนา หิ กตํ ปาปนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน
วิหรนฺโต เอกํ มหากาลํ นาม โสตาปนฺนํ อุปาสกํ อารพฺภ กเถสิ.

	โส กิร มาสสฺส อฏฺ ทิวเส อุโปสถิโก หุตฺวา วิหาเร
สพฺพรตฺตึ ธมฺมกถํ สุณาติ. อถ รตฺตึ โจรา เอกสฺมึ เคเห สนฺธึ ฉินฺทิตฺวา ภณฺฑกํ คเหตฺวา โลหภาชนสทฺเทน ปพุทฺเธหิ สามิเกหิ อนุพทฺธา คหิตภณฺฑํ ฉฑฺเฑตฺวา ปลายึสุ. สามิกาปิ เต อนุพนฺธึสุเยว. เต ทิสา ปกฺขนฺทึสุ. เอโก ปน วิหารมคฺคํ คเหตฺวา มหากาลสฺส สพฺพรตฺตึ ธมฺมกถํ สุตฺวา ปาโตว โปกฺขรณีตีเร มุขํ โธวนฺตสฺส ปุรโต ภณฺฑกํ ฉฑฺเฑตฺวา ปลายิ. โจเร อนุพนฺธิตฺวา อาคตมนุสฺสา ภณฺฑกํ ทิสฺวา "ตฺวํ โน เคเห สนฺธึ ฉินฺทิตฺวา ภณฺฑกํ หริตฺวา ธมฺมํ สุณนฺโต วิย วิจรสี ติ ตํ คเหตฺวา โปเถตฺวา มาเรตฺวา ฉฑฺเฑตฺวา อคมํสุ. อถ นํ ปาโต ว ปานียฆฏํ อาทาย คตา ทหรสามเณรา ทิสฺวา "วิหาเร ธมฺมกถํ สุตฺวา วสิตอุปาสโก อยุตฺตํ มรณํ ลภตี ติ คนฺตฺวา สตฺถุ อาโรเจสุ. สตฺถา "อาม ภิกฺขเว อิมสฺมึ อตฺตภาเว กาเลน อปฺปฏิรูปํ มรณํ ลทฺธํ, ปุพฺเพ กตกมฺมสฺส ปน เตน ยุตฺตเมว ลทฺธนฺ ติ วตฺวา เตหิ ยาจิโต ตสฺส ปุพฺพกมฺมํ กเถสิ
	"อตีเต กิร พาราณสีรญฺโ วิชิเต เอกสฺส ปจฺจนฺตคามสฺส
อฏวีมุเข โจรา วิหรนฺติ.๑ ราชา อฏวีมุเข เอกํ ราชภฏํ เปติ. ๒ โส ภตึ คเหตฺวา มนุสฺเส โอรโต ปารํ เนติ, ปารโต โอรํ อาเนติ. อเถ โก มนุสฺโส อภิรูปํ อตฺตโน ภริยํ จุลฺลยานกํ อาโรเปตฺวา ตํ านํ อคมาสิ. ราชภโฏ ตํ อิตฺถึ ทิสฺวาว สญฺชาตสิเนโห, เตน "อฏวึ โน สามิ อติกฺกาเมหี ติ วุตฺเตปิ, "อิทานิ วิกาโล ชาโต, ปาโตว อติกฺกาเมสฺสามี ติ อาห. "สกาโล สามิ, อิทาเนว โน เนหี ติ. "นิวตฺต โภ, อมฺหากํเยว เคเห อาหาโร จ นิวาโส จ ภวิสฺสตีติ. โส เนว นิวตฺติตุ อิจฺฉิ. อิตโร ปุริสานํ สญฺํ ทตฺวา ยานกํ นิวตฺตาเปตฺวา อนิจฺฉนฺตสฺเสว ทฺวารโกฏฺเก นิวาสํ ทตฺวา อาหารํ ปฏิยาทาเปสิ. ตสฺส ปน เคเห เอกํ มณิรตนํ อตฺถิ. โส ตํ ตสฺส ยานกนฺตเร ปกฺขิปาเปตฺวา ปจฺจูสกาเล โจรานํ ปวิฏฺสทฺทํ กาเรสิ. อถ สฺส ปุริสา "มณิรตนํ สามิ โจเรหิ คหิตนฺติ อาโรเจสุ. โส "คามทฺวาเรสุ อารกฺขํ เปตฺวา อนฺโตคามโต นิกฺขมนฺเต วิจินาถ าติ อาห. อิตโรปิ ปาโตว ยานกํ โยเชตฺวา ปายาสิ. อถ สฺส ยานกํ โสเธนฺตา อตฺตนา ปิตํ มณิรตนํ ทิสฺวา สนฺตชฺเชตฺวา "ตฺวํ มณึ คเหตฺวา ปลายสี ติ โปเถตฺวา "คหิโต โน สามิ โจโร ติ คามโภชกสฺส ทสฺเสสุ. โส "ภฏกสฺส วต เม เคเห นิวาสํ ทตฺวา ภตฺตํ ทินฺนํ, มณึ คเหตฺวา คโต, คณฺหถ นํ ปาปปุริสนฺติ โปถาเปตฺวา มาเรตฺวา ฉฑฺฑาเปสิ. อิทนฺ ตสฺส ปุพฺพกมฺมํ. โส ตโต จุโต อวีจิมฺหิ นิพฺพตฺติตฺวา ตตฺถ ทีฆรตฺตํ ปจิตฺวา วิปากาวเสเสน อตฺตภาวสเต ตเถว โปถิโต มรณํ ปาปุณิ.
	เอวํ สตฺถา มหากาลสฺส ปุพฺพกมฺมํ ทสฺเสตฺวา "ภิกฺขเว
เอวํ อิเม สตฺเต อตฺตนา กตปาปกมฺมเมว จตูสุ อปาเยสุ อภิมตฺถตี ติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"อตฺตนา หิ กตํ ปาปํ อตฺรชํ อตฺตสมฺภวํ อภิมตฺถติ ทุมฺเมธํ วชิรํ วมฺหยํ มณินฺ ติ.
	ตตฺถ "วชิรํ วมฺหยํ มณินฺติ: วชิรํ ว อมฺหมยํ มณึ. อิทํ
วุตฺตํ โหติ "ยถา ปาสาณมยํ ปาสาณสมฺภวํ วชิรํ, ตเมว อมฺหมยํ มณึ อตฺตโน อุฏฺานฏฺานสงฺขาตํ ปาสาณมณึ ขาทิตฺวา ฉิทฺทาฉิทฺทํ ขณฺฑาขณฺฑํ กตฺวา อปริโภคํ กโรติ; เอวเมว อตฺตนา กตํ อตฺตนิ ชาตํ อตฺตสมฺภวํ ปาปํ ทุมฺเมธํ นิปฺปญฺํ ปุคฺคลํ จตูสุ อปาเยสุ อภิมตฺถติ วิทฺธํเสตี ติ.

	เทสนาวสาเน สมฺปตฺตภิกฺขู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
มหากาลอุปาสกวตฺถุ.
************
๑. สี. ยุ. อฏวีมุขํ โจรา ปหรนฺติ. ม. อฏวีมุเข โจรา ปหรนฺติ. ๒. สี. ม. ยุ. โปราณ. เปสิ.