ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๒๒. นิรยวคฺควณฺณนา
	๑. สุนฺทรีปริพฺพาชิกาวตฺถุ. (๒๒๒)

	"อภูตวาทีติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
สุนฺทรีปริพฺพาชิกํ อารพฺภ กเถสิ.

	"เตน โข ปน สมเยน ภควา สกฺกโต โหติ ครุกโต มานิโต
ปูชิโต ติ วตฺถุ วิตฺถารโต อุทาเน ๑ อาคตเมว. อยํ ปเน ตฺถ สงฺเขโป: ภควโต กิร ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ ปญฺจนฺนํ มหานทีนํ มโหฆสทิเส ลาภสกฺกาเร อุปฺปนฺเน, หตลาภสกฺการา อญฺติตฺถิยา สุริยุคฺคมนกาเล ขชฺโชปนกา วิย นิปฺปภา หุตฺวา เอกโต สนฺนิปติตฺวา มนฺตยึสุ "มยํ สมณสฺส โคตมสฺส อุปฺปนฺนกาลโต ปฏฺาย หตลาภสกฺการา, น โน โกจิ อตฺถิภาวํปิ ชานาติ: เกน นุ โข สทฺธึ เอกโต หุตฺวา สมณสฺส โคตมสฺส อวณฺณํ อุปฺปาเทตฺวา ลาภสกฺการม สฺส อนฺตรธาเปยฺยามาติ. อถ เนสํ เอตท โหสิ "สุนฺทริยา สทฺธึ เอกโต หุตฺวา สกฺกุณิสฺสามาติ. เต เอกทิวสํ สุนฺทรึ ติตฺถิยารามํ ปวิสิตฺวา วนฺทิตฺวา ิตํ นาลปึสุ. สา ปุนปฺปุนํ สมุลฺลปนฺตีปิ ปฏิวจนํ อลภิตฺวา "อปิ อยฺยา เกนจิ วิเหิตา ติ ปุจฺฉิ. "ภคินิ สมณํ โคตมํ อมฺเห วิเหเตฺวา หตลาภสกฺกาเร กตฺวา วิจรนฺตํ น ปสฺสสี ติ. "มยา เอตฺถ กึ กาตุ วฏฺฏตี ติ. "ตฺวํ โข ภคินิ อภิรูปา โสภคฺคปฺปตฺตา สมณสฺส โคตมสฺส อยสํ อาโรเปตฺวา มหาชนํ กถํ คาหาเปตฺวา หตลาภสกฺการํ กโรหี ติ. สา "สาธู ติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา ปกฺกนฺตา ตโต ปฏฺาย มาลาคนฺธวิเลปนกปฺปุรกฏุกผลาทีนิ คเหตฺวา สายํ มหาชนสฺส สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา นครปฺปวิสนกาเล เชตวนาภิมุขี ๒ คจฺฉติ, "กหํ คจฺฉสี ติ ปุฏฺา "สมณสฺส โคตมสฺส สนฺติกํ, อหํ เตน สทฺธึ เอกคนฺธกุฏิยํ วสามี ติ วตฺวา อญฺตรสฺมึ ติตฺถิยาราเม วสิตฺวา ปาโตว เชตวนมคฺคํ โอตริตฺวา นคราภิมุขี ๓ คจฺฉติ, "สุนฺทริ กหํ คตาสี ติ ปุฏฺา "สมเณน โคตเมน สทฺธึ เอกคนฺธกุฏิยํ วสิตฺวา ตํ กิเลสรติยา รมาเปตฺวา อาคตา มฺหี ติ วทติ. ตโต ติตฺถิยา กติปาหจฺจเยน ธุตฺตานํ กหาปเณ ทตฺวา "คจฺฉถ สุนฺทรึ มาเรตฺวา สมณสฺส โคตมสฺส คนฺธกุฏีสมีเป มาลากจวรนฺตเร นิกฺขิปิตฺวา เอถ าติ วทึสุ. เต ตถา อกํสุ. ตโต ติตฺถิยา "สุนฺทรึ น ปสฺสาม าติ, โกลาหลํ กตฺวา รญฺโ อาโรเจตฺวา "กหํ โว อาสงฺกา ติ วุตฺตา "อิเม ทิวเส ๔ เชตวเน วสติ, ตตฺร สฺสา ปวตฺตึ น ชานาม าติ วตฺวา "เตนหิ คจฺฉถ, นํ วิจินถ าติ รญฺา อนุญฺาตา อตฺตโน อุปฏฺาเก คเหตฺวา เชตวนํ คนฺตฺวา วิจินนฺตา มาลากจวรนฺตเร ตํ ทิสฺวา มญฺจกํ อาโรเปตฺวา นครํ ปวิสิตฺวา "สมณสฺส โคตมสฺส สาวกา `สตฺถารา กตํ ปาปกมฺมํ ปฏิจฺฉาเทสฺสาม าติ สุนฺทรึ มาเรตฺวา มาลากจวรนฺตเร นิกฺขิปึสู ติ รญฺโ อาโรเจสุ. ราชา "เตนหิ คจฺฉถ นครํ อาหิณฺฑถ าติ อาห. เต นครวีถีสุ "ปสฺสถ สมณานํ สกฺยปุตฺติยานํ กมฺมนฺ ติ อาทีนิ วตฺวา ปุน รญฺโ นิเวสนทฺวารํ อคมํสุ. ราชา สุนฺทริยา สรีรํ อามกสุสาเน อฏฺฏกํ อาโรเปตฺวา รกฺขาเปสิ. สาวตฺถีวาสิโน เปตฺวา อริยสาวเก เสสา เยภุยฺเยน "ปสฺสถ สมณานํ สกฺยปุตฺติยานํ กมฺมนฺ ติ อาทีนิ วตฺวา อนฺโตนคเรปิ พหินคเรปิ อรญฺเสุปิ ภิกฺขู อกฺโกสนฺตา วิจรนฺติ. ภิกฺขู ตํ ปวตฺตึ ตถาคตสฺส อาโรเจสุ. สตฺถา "เตนหิ ตุมฺเหปิ เต มนุสฺเส เอวํ ปฏิโจเทถ าติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"อภูตวาที นิรยํ อุเปติ, โย วาปิ กตฺวา `น กโรมิ จฺจ าห, อุโภปิ เต เปจฺจ สมา ภวนฺติ นิหีนกมฺมา มนุชา ปรตฺถ าติ.
	ตตฺถ "อภูตวาทีติ: ปรสฺส โทสํ อทิสฺวาว มุสาวาทํ กตฺวา
ตุจฺเฉน ปรํ อพฺภาจิกฺขนฺโต. กตฺวาติ: โย วา ปน ปาปกมฺมํ กตฺวา "น าหํ เอตํ กโรมี ติ อาห. เปจฺจ สมา ภวนฺตีติ: เต อุโภปิ ชนา ปรโลกํ คนฺตฺวา นิรยํ อุปคมเนน คติยา สมา ภวนฺติ. คติเยว เนสํ ปริจฺฉินฺนา, อายุ ปน เนสํ น ปริจฺฉินฺนํ; พหุ หิ ปาปกมฺมํ กตฺวา จิรํ นิรเย ปจฺจนฺติ, ปริตฺตํ กตฺวา อปฺปมตฺตกเมว กาลํ: ยสฺมา ปน เตสํ อุภินฺนํปิ ลามกเมว กมฺมํ, เตน วุตฺตํ "นิหีนกมฺมา มนุชา ปรตฺถาติ. ปรตฺถ าติ ปทสฺส ปน ปรโต เปจฺจปเทน สมฺพนฺโธ. เปจฺจ ปรตฺถ อิโต คนฺตฺวา เต นิหีนกมฺมา ปรโลเก สมา ภวนฺตี ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.

	ราชา "สุนฺทริยา อญฺเหิ มาริตภาวํ ชานาถ าติ ปุริเส
อุยฺโยเชสิ. อถ เต ธุตฺตา เตหิ กหาปเณหิ สุรํ ปิวนฺตา อญฺมญฺํ กลหํ กรึสุ. เอโก เอกํ อาห "ตฺวํ สุนฺทรึ เอกปฺปหาเรเนว มาเรตฺวา มาลากจวรนฺตเร นิกฺขิปิตฺวา ตโต ลทฺธกหาปเณหิ สุรํ ปิวสิ, โหตู ติ. ราชปุริสา เต ธุตฺเต คเหตฺวา รญฺโ ทสฺเสสุ. อถ เน ราชา "ตุมฺเหหิ สา มาริตา ติ ปุจฺฉิ. "อาม เทว าติ. "เกน มาราปิตา ติ. "อญฺติตฺถิเยหิ เทว าติ. ราชา ติตฺถิเย ปกฺโกสาเปตฺวา "คจฺฉถ ตุมฺเห เอวํ วทนฺตา นครํ อาหิณฺฑถ `อยํ สุนฺทรี สมณสฺส โคตมสฺส อวณฺณํ อาโรเปตุกาเมหิ อมฺเหหิ มาราปิตา; เนว สมณสฺส โคตมสฺส สาวกานํ โทโส อตฺถิ, อมฺหากํเอว โทโส ติ อาห. เต ตถา กรึสุ. พาลมหาชโน ตทา สทฺทหิ. ติตฺถิยาปิ ธุตฺตาปิ ปุริสวธทณฺฑํ ปาปุณึสุ. ตโต ปฏฺาย พุทฺธานํ สกฺกาโร มหา อโหสี ติ.
สุนฺทรีปริพฺพาชิกาวตฺถุ.
************
๑. ขุ. อุ. ๒๕/๑๓๗. ๒. ๓. เชตวนาภิมุขินี, นคราภิมุขินี อิติ ยุตฺตตรํ. . ว. ๔. ม. สี. อิเมสุ ทิวเสสุ.