ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๑๐. มณิการกุลุปกติสฺสตฺเถรวตฺถุ. (๑๐๔)

	"คพฺภเมเก อุปฺปชฺชนฺตีติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน
วิหรนฺโต มณิการกุลุปกํ ติสฺสตฺเถรํ อารพฺภ กเถสิ.

	โส กิร เถโร เอกสฺส มณิการสฺส กุเล ทฺวาทส วสฺสานิ
ภุญฺชิ. ตสฺมึ กุเล ชายปติกา มาตาปิตุฏฺาเน ตฺวา เถรํ ปฏิชคฺคึสุ. อเถกทิวสํ [โส] มณิกาโร เถรสฺส ปุรโต มํสํ ฉินฺทนฺโต นิสินฺโน โหติ. ตสฺมึ ขเณ ราชา ปเสนทิโกสโล เอกํ มณิรตนํ "อิมํ โธวิตฺวา วิชฺฌิตฺวา ปหิณตู ติ เปเสสิ. มณิกาโร สโลหิเตเนว หตฺเถน ตํ ปฏิคฺคเหตฺวา เปฬาย อุปริ เปตฺวา หตฺถโธวนตฺถํ อนฺโต ปาวิสิ. ตสฺมึ ปน เคเห โปสาวนิยโกญฺจสกุโณ อตฺถิ. โส โลหิตคนฺเธน มํสสญฺาย ตํ มณึ, เถรสฺส ปสฺสนฺตสฺเสว, คิลิ มณิกาโร อาคนฺตฺวา มณึ อปสฺสนฺโต "มณิ โว คหิโต ติ ภริยญฺจ ธีตรญฺจ ปุตฺตญฺจ ปฏิปาฏิยา ปุจฺฉิตฺวา, เตหิ "น คณฺหาม าติ. วุตฺเต, "เถเรน คหิโต ภวิสฺสตี ติ จินฺเตตฺวา ภริยาย สทฺธึ มนฺเตสิ "เถเรน คหิโต ภวิสฺสตี ติ. "สามิ มา เอวํ อวจ, เอตฺตกํ กาลํ มยา เถรสฺส กิญฺจิ วชฺชํ น ทิฏฺปุพฺพํ, น โส มณึ คณฺหาตี ติ. มณิกาโร เถรํ ปุจฺฉิ "ภนฺเต อิมสฺมึ าเน มณิรตนํ ตุมฺเหหิ คหิตนฺ ติ. "น คณฺหามิ อุปาสก าติ. "ภนฺเต อิธ อญฺโ นตฺถิ, ตุมฺเหหิเยว คหิโต ภวิสฺสติ, เทถ เม มณิรตนนฺ ติ. โส, ตสฺมึ อสมฺปฏิจฺฉนฺเต, ปุน ภริยํ อาห "เถเรเนว มณิ คหิโต, ปีเฬตฺวา นํ ปุจฺฉิสฺสามี ติ. "สามิ มา โน นาเสหิ, วรํ อมฺเหหิ ทาสพฺยํ ๑ อุปคนฺตุ, น จ เอวรูปํ เถรํ วตฺตุนฺ ติ. โส "สพฺเพว มยํ ทาสพฺยํ อุปคจฺฉนฺตา มณึ น อคฺฆาม าติ รชฺชุ คเหตฺวา เถรสฺส สีสํ เวเตฺวา ทณฺฑเกน ฆฏฺเฏสิ. เถรสฺส สีสโต จ กณฺณนาสาหิ จ โลหิตํ ปคฺฆริ. อกฺขีนิ นิกฺขมนาการปฺปตฺตานิ อเหสุ. โส เวทนาปฺปตฺโต ภูมิยํ ปติ. โกญฺโจ โลหิตคนฺเธน อาคนฺตฺวา โลหิตํ ปิวติ. ๒ อถ นํ มณิกาโร เถเร อุปฺปนฺนโกธเวเคน "ตฺวํ กึ กโรสี ติ ปาเทน ปหริตฺวา ขิปิ. โส เอกปฺปหาเรเนว มริตฺวา ปริวตฺตมาโน ปติ. เถโร ตํ ทิสฺวา "อุปาสก สีสเวนํ ตาว เม สิถิลํ กตฺวา อิมํ โกญฺจํ โอโลเกหิ, มโต วา โน วา ติ. อถ นํ โส อาห "เอโส วิย ตฺวํปิ มริสฺสสี ติ. ๓ "อุปาสก อิมินา [โส] มณิ คิลิโต, สเจ อยํ น มริสฺสติ, น เต อหํ มรนฺโตปิ มณึ อาจิกฺขิสฺสนฺ ติ. โส ตสฺส อุทรํ ผาเลตฺวา มณึ ทิสฺวา ปเวธนฺโต สํวิคฺคมานโส เถรสฺส ปาทมูเล นิปชฺชิตฺวา "ขมถ เม ภนฺเต, อชานนฺเตน มยา กตนฺ ติ อาห. "อุปาสก เนว ตุยฺหํ โทโส อตฺถิ, น มยฺหํ, วฏฺฏสฺเสว ๔ โทโส, ขมามิ เต ติ. "ภนฺเต สเจ เม ขมถ, ปกตินิยาเมเนว เม เคเห นิสีทิตฺวา ภิกฺขํ คณฺหถ าติ. "อุปาสก น ทาน าหํ อิโต ปฏฺาย ปเรสํ เคหสฺส อนฺโตฉทนํ ปวิสิสฺสามิ, อนฺโตเคหปฺปเวสนสฺเสว หิ อยํ โทโส, อิโต ปฏฺาย ปาเทสุ วหนฺเตสุ เคหทฺวาเร ิโตว ภิกฺขํ คณฺหิสฺสามี ติ วตฺวา ธูตงฺคํ สมาทาย อิมํ คาถม าห

	"ปจฺจติ มุนิโน ภตฺตํ โถกํ โถกํ กุเล กุเล, ปิณฺฑิกาย จริสฺสามิ, อตฺถิ ชงฺฆพลํ มม าติ. ๕

	อิมญฺ จ ปน วตฺวา เถโร เตเนว พฺยาธินา นจิรสฺเสว ปรินิพฺพายิ.
โกญฺโจ มณิการสฺส ภริยาย กุจฺฉิสฺมึ ปฏิสนฺธึ คณฺหิ. มณิกาโร กาลํ กตฺวา นิรเย นิพฺพตฺติ. มณิการสฺส ภริยา เถเร มุทุจิตฺตตาย กาลํ กตฺวา เทวโลเก นิพฺพตฺติ. ภิกฺขู สตฺถารํ เตสํ อภิสมฺปรายํ ปุจฺฉึสุ. สตฺถา "ภิกฺขเว อิเธ กจฺเจ คพฺเภ นิพฺพตฺตนฺติ, เอกจฺเจ ปาปการิโน นิรเย นิพฺพตฺตนฺติ, เอกจฺเจ กตกลฺยาณา เทวโลเก นิพฺพตฺตนฺติ, อนาสวา ปน ปรินิพฺพายนฺตี ติ วตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถม าห

	"คพฺภ เมเก อุปฺปชฺชนฺติ, นิรยํ ปาปกมฺมิโน, สคฺคํ สุคติโน ยนฺติ, ปรินิพฺพนฺติ อนาสวา ติ.

	ตตฺถ คพฺภนฺติ: อิธ มนุสฺสคพฺโภว อธิปฺเปโต. เสสเมตฺถ
อุตฺตานตฺถเมว าติ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
มณิการกุลุปกติสฺสตฺเถรวตฺถุ.
************
๑. สี. ยุ. ทาสตฺตํ. ๒. สี. ยุ. ปิวิ. ๓. สี. ยุ. มราหีติ. ๔. สี. ยุ. วฏฺฏสฺเสเวส. ๕. ขุ. เถร. ๒๖/๓๐๗.