ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๙. ปาปวคฺควณฺณนา
	๑. จูเฬกสาฏกวตฺถุ. (๙๕)

	"อภิตฺถเรถ กลฺยาเณติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน
วิหรนฺโต จูเฬกสาฏกพฺราหฺมณํ อารพฺภ กเถสิ.

	วิปสฺสิทสพลสฺส กาลสฺมึ หิ มหาเอกสาฏกพฺราหฺมโณ นาม
อโหสิ. อยมฺปน เอตรหิ สาวตฺถิยํ จูเฬกสาฏโก นาม. ตสฺส หิ เอโก นิวาสนสาฏโก อโหสิ, พฺราหฺมณิยาปิ เอโก; อุภินฺนํปิ เอกเมว ปารุปนํ. พหิคมนกาเล พฺราหฺมโณ วา พฺราหฺมณี วา ตํ ปารุปติ. อเถกทิวสํ วิหาเร ธมฺมสฺสวเน โฆสิเต พฺราหฺมโณ อาห "โภติ ธมฺมสฺสวนํ โฆสิตํ; กึ ทิวา ธมฺมสฺสวนํ ๑ คมิสฺสสิ, อุทาหุ รตฺตึ? ปารุปนสฺส หิ อภาเวน น สกฺกา อมฺเหหิ เอกโต คนฺตุนฺ ติ. พฺราหฺมณี "สามิ อหํ ทิวา คมิสฺสามี ติ สาฏกํ ปารุปิตฺวา อคมาสิ. พฺราหฺมโณ ทิวสภาคํ เคเห วีตินาเมตฺวา รตฺตึ คนฺตฺวา สตฺถุ ปุรโต นิสินฺโน ธมฺมํ อสฺโสสิ. อถ สฺส สรีรํ ผรมานา ปญฺจวณฺณา ปีติ อุปฺปชฺชิ. โส สตฺถารํ ปูชิตุกาโม ๒ หุตฺวา "สเจ อิมํ สาฏกํ ทสฺสามิ, เนว พฺราหฺมณิยา, น มยฺหํ ปารุปนํ ภวิสฺสตี ติ จินฺเตสิ. อถ สฺส มจฺเฉรจิตฺตานํ สหสฺสํ อุปฺปชฺชิ, ปุเน กํ สทฺธาจิตฺตํ อุปฺปชฺชิ; ตมฺปิ อภิภวนฺตํ ปุน มจฺเฉรสหสฺสํ อุปฺปชฺชิ. อิติ สฺส พลวมจฺเฉรํ พนฺธิตฺวา คณฺหนฺตํ วิย สทฺธาจิตฺตํ ปฏิพาหติเยว. ตสฺส "ทสฺสามิ น ทสฺสามี ติ จินฺเตนฺตสฺเสว ปมยาโม วีติวตฺโต. ตโต มชฺฌิมยาเม สมฺปตฺเต ตสฺมึปิ ทาตุ นาสกฺขิ. ปจฺฉิมยาเม สมฺปตฺเต โส จินฺเตสิ "มม สทฺธาจิตฺเตน มจฺเฉรจิตฺเตน จ สทฺธึ ยุชฺฌนฺตสฺเสว เทฺว ยามา วีติวตฺตา, อิทํ มม เอตฺตกํ มจฺเฉรจิตฺตํ วฑฺฒมานํ จตูหิ อปาเยหิ สีสํ อุกฺขิปิตุ น ทสฺสติ, ทสฺสามิ สาฏกนฺ ติ. โส มจฺเฉรสหสฺสํ อภิภวิตฺวา สทฺธาจิตฺตํ ปุเรจาริกํ กตฺวา สาฏกํ อาทาย สตฺถุ ปาทมูเล เปตฺวา "ชิตํ เม, ชิตํ เม ติิ ติกฺขตฺตุ มหาสทฺทม กาสิ.

	ราชา ปเสนทิโกสโล ธมฺมํ สุณนฺโต ตํ สทฺทํ สุตฺวา
"ปุจฺฉถ นํ, กึ กิร เตน ชิตนฺติ อาห. โส ราชปุริเสหิ ปุจฺฉิโต ตม ตฺถํ อาโรเจสิ. ตํ สุตฺวา ราชา "ทุกฺกรํ กตํ พฺราหฺมเณน, สงฺคหม สฺส กริสฺสามีิ ติ เอกํ สาฏกยุคํ ทาเปสิ. โส ตมฺปิ ตถาคตสฺเสว อทาสิ. ปุน ราชา "เทฺว จตฺตาริ อฏฺ โสฬส าติ ทฺวิคุณํ กตฺวา ทาเปสิ. โส ตานิปิ ตถาคตสฺเสว อทาสิ. อถ สฺส ราชา ทฺวตฺตึสยุคานิ ทาเปสิ. พฺราหฺมโณ "อตฺตโน อคฺคเหตฺวา ลทฺธํ ลทฺธํ วิสฺสชฺเชสิเยว าติ วาทวิโมจนตฺถํ ตโต "เอกํ ยุคํ อตฺตโน เอกํ พฺราหฺมณิยา ติ เทฺว ยุคานิ คเหตฺวา ตึส ยุคานิ ตถาคตสฺเสว อทาสิ. ราชา ปน, ตสฺมึ สตฺตกฺขตฺตุมฺปิ ททนฺเต, ปุน ทาตุกาโมว อโหสิ. ปุพฺเพ มหาเอกสาฏโก จตุสฏฺิยา สาฏกยุเคสุ เทฺว อคฺคเหสิ. อยมฺ ปน ทฺวตฺตึสยุคลทฺธกาเล เทฺว อคฺคเหสิ. ราชา ราชปุริเส อาณาเปสิ "ทุกฺกรํ ภเณ พฺราหฺมเณน กตํ, อนฺเตปุเร มม เทฺว กมฺพเล อาหราเปยฺยาถ าติ.๓ เต ตถา กรึสุ. ราชา สตสหสฺสคฺฆนเก เทฺว กมฺพเล ตสฺส ทาเปสิ. พฺราหฺมโณ "น อิเม มม สรีเร อุปโยคํ อรหนฺติ, พุทฺธสาสนสฺเสว เต อนุจฺฉวิกา ติ เอกํ กมฺพลํ อนฺโตคนฺธกุฏิยํ สตฺถุ สยนสฺส อุปริ วิตานํ กตฺวา พนฺธิ, เอกํ อตฺตโน ฆเร นิพทฺธํ ภุญฺชนฺตสฺส ภิกฺขุโน ภตฺตกิจฺจฏฺาเน วิตานํ กตฺวา พนฺธิ. ราชา สายณฺหสมเย สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา กมฺพลํ สญฺชานิตฺวา "ภนฺเต เกน ปูชา กตา ติ ปุจฺฉิตฺวา, "เอกสาฏเกน าติ วุตฺเต, "พฺราหฺมโณ มม ปสาทฏฺาเนเยว ปสีทตี ติ "จตฺตาโร หตฺถี จตฺตาโร อสฺเส จตฺตาริ กหาปณสหสฺสานิ จตสฺโส อิตฺถิโย จตสฺโส ทาสิโย จตฺตาโร ปุริเส จตฺตาโร คามวเร ติ เอวํ ยาว สพฺพสตา จตฺตาริ จตฺตาริ กตฺวา สพฺพจตุกฺกํ นาม สฺส ทาเปสิ.

	ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺาเปสุ "อโห อจฺฉริยํ จูเฬกสาฏกสฺส
กมฺมํ, มุหุตฺตเมว สพฺพจตุกฺกํ ลภิ, อิทาเนว เขตฺตฏฺาเน กเตน กลฺยาณกมฺเมน อชฺเชว วิปาโก ทินฺโน ติ. สตฺถา อาคนฺตฺวา "กาย นุ ตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนา ติ ปุจฺฉิตฺวา, "อิมาย นาม าติ วุตฺเต, "ภิกฺขเว สจ ายํ เอกสาฏโก ปมยาเม มยฺหํ ทาตุ อสกฺขิสฺส, สพฺพโสฬสกํ อลภิสฺส; สเจ มชฺฌิมยาเม ทาตุ อสกฺขิสฺส, สพฺพฏฺกํ อลภิสฺส; พลวปจฺจูเส ทินฺนตฺตา ปเน ส สพฺพจตุกฺกํ ลภิ; กลฺยาณกมฺมํ กโรนฺเตน หิ อุปฺปนฺนจิตฺตํ อหาเปตฺวา ตํขณญฺเว กาตพฺพํ, ทนฺธํ กตํ กุสลํ หิ สมฺปตฺตึ ททมานํ ทนฺธเมว ททาติ; ตสฺมา จิตฺตุปฺปาทสมนนฺตรเมว กลฺยาณกมฺมํ กาตพฺพนฺ ติ วตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถม าห

		"อภิตฺถเรถ กลฺยาเณ,	ปาปา จิตฺตํ นิวารเย,
		ทนฺธํ หิ กรโต ปุญฺํ,	ปาปสฺมึ รมตี มโน ติ.

	ตตฺถ อภิตฺถเรถาติ: "ตุริตตุริตํ สีฆสีฆํ กเรยฺย าติ อตฺโถ.
คิหินา หิ, "สลากภตฺตทานาทีสุ กิญฺจิเทว กุสลํ กริสฺสามี ติ จิตฺเต อุปฺปนฺเน, ยถา อญฺเ โอกาสํ น ลภนฺติ, เอวํ "อหํ ปุเร อหํ ปุเร ติ ตุริตตุริตเมว กาตพฺพํ. ปพฺพชิเตน วา อุปชฺฌายวตฺตาทีนิ กโรนฺเตน อญฺสฺส โอกาสํ อทตฺวา "อหํ ปุเร อหํ ปุเร ติ ตุริตตุริตเมว กาตพฺพํ. ปาปา จิตฺตนฺติ: กายทุจฺจริตาทิโต ปน ปาปกมฺมโต อกุสลจิตฺตุปฺปาทโต วา สพฺพฏฺาเน จิตฺตํ นิวารเย. ทนฺธํ หิ กรโตติ: โย ปน "ทสฺสามิ, กริสฺสามิ, สมฺปชฺชิสฺสติ นุ โข เม โน ติ เอวํ จิกฺขลมคฺเคน คจฺฉนฺโต วิย ทนฺธํ ปุญฺํ กโรติ, ตสฺส เอกสาฏกสฺส วิย มจฺเฉรสหสฺสํ ปาปํ โอกาสํ ลภติ. อถ สฺส ปาปสฺมึ รมติ มโน. กุสลกมฺมกรณกาเลเยว หิ จิตฺตํ กุสลกมฺเม รมติ, ตโต มุจฺจิตฺวา ปาปนินฺนเมว โหตี ติ.

	คาถาปริโยสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.

จูเฬกสาฏกวตฺถุ.
************
๑. สี. ธมฺมสฺสวนาย. ๒. ปูเชตุกาโมติปิ. ๓. อาหเรยฺยาถาติ ยุตฺตตรํ.