กัมมวรรค คือ หมวดกรรม
๓๘.
กมฺมํ สตฺเต วิภชติ
ยทิทํ หีนปฺปณีตตาย
.
กรรมย่อมจำแนกสัตว์ คือให้ทรามและประณีต.
ม. อุป. ๑๔/๓๘๕.
๓๙.
ยงฺกิญฺจิ สิถิลํ กมฺมํ
น ตํ โหติ มหปฺผลํ
.
การงานอะไร ๆ ที่ย่อหย่อน ย่อมไม่มีผลมาก.
นัย-สํ. ส. ๑๕/๖๘.
๔๐.
สานิ กมฺมานิ นยนฺติ ทุคฺคตึ
.
กรรมชั่วของตนเอง ย่อมนำไปสู่ทุคติ.
ขุ. ธ. ๒๕/๔๗.
๔๑.
สุกรํ สาธุนา สาธุ
.
ความดี อันคนดีทำง่าย.
วิ. จุล. ๗/๑๙๕. ขุ. อุ. ๒๕/๑๖๗.
๔๒.
สาธุ ปาเปน ทุกฺกรํ
.
ความดี อันคนชั่วทำยาก.
วิ. จุล. ๗/๑๙๕. ขุ. อุ. ๒๕/๑๖๗.
๔๓.
อกตํ ทุกฺกฏํ เสยฺโย
.
ความชั่ว ไม่ทำเสียเลยดีกว่า.
สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖.
๔๔.
ปจฺฉา ตปฺปติ ทุกฺกฏํ
.
ความชั่วย่อมเผาผลาญในภายหลัง.
สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖.
๔๕.
กตญฺจ สุกตํ เสยฺโย
.
ความดี ทำนั่นแล ดีกว่า.
สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖.
๔๖.
น ตํ กมฺมํ กตํ สาธุ
ยํ กตฺวา อนุตปฺปติ
.
ทำกรรมใดแล้วร้อนใจภายหลัง กรรมที่ทำแล้วนั้นไม่ดี.
สํ. ส. ๑๕/๘๑. ขุ. ธ. ๒๕/๒๓.
๔๗.
ตญฺจ กมฺมํ กตํ สาธุ
ยํ กตฺวา นานุตปฺปติ.
ทำกรรมใดแล้วไม่ร้อนใจภายหลัง กรรมที่ทำแล้วนั้นแลเป็นดี.
สํ. ส. ๑๕/๘๑. ขุ. ธ. ๒๕/๒๓.
๔๘.
สุกรานิ อสาธูนิ
อตฺตโน อหิตานิ จ
.
การที่ไม่ดีและไม่เป็นประโยชน์แก่ตน ทำได้ง่าย.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๗.
๔๙.
ยํ เว หิตญฺจ สาธุญฺจ
ตํ เว ปรมทุกฺกรํ
.
การใดแลเป็นประโยชน์ด้วย ดีด้วย การนั้นแลทำได้ยากยิ่ง.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๗.
๕๐.
น หิ ตํ สุลภํ โหติ
สุขํ ทุกฺกฏการินา
.
สุขไม่เป็นผลอันคนทำชั่วจะได้ง่ายเลย.
สํ. ส. ๑๕/๑๐๔.
๕๑.
กลฺยาณการี กลฺยาณํ
ปาปการี จ ปาปกํ
.
ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว.
สํ. ส. ๑๕/๓๓๓. ขุ. ชา. ทุก. ๒๗/๘๔.
๕๒.
กมฺมุนา วตฺตตี โลโก
.
สัตวโลกย่อมเป็นไปตามกรรม.
ม. ม. ๑๓/๖๔๘. ขุ. สุ. ๒๕/๔๕๗.
๕๓.
นิสมฺม กรณํ เสยฺโย
.
ใคร่ครวญก่อนแล้วจึงทำ ดีกว่า.
ว. ว.
๕๔.
กตสฺส นตฺถิ ปฏิการํ
.
สิ่งที่ทำแล้ว ทำคืนไม่ได้.
ส. ส.
๕๕.
ปฏิกจฺเจว ตํ กยิรา
ยํ ชญฺา หิตมตฺตโน
.
รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว.
สํ. ส. ๑๕/๘๑.
๕๖.
กยิรา เจ กยิราเถนํ
.
ถ้าจะทำ ก็พึงทำการนั้น (จริง ๆ).
สํ. ส. ๑๕/๖๗. ขุ. ธ. ๒๕๑๕๖.
๕๗.
กเรยฺย วากฺยํ อนุกมฺปกานํ
.
ควรทำตามถ้อยคำของผู้เอ็นดู.
ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๒๗๒.
๕๘.
กาลานุรูปํว ธุรํ นิยุญฺเช
.
พึงประกอบธุระให้เหมาะแก่กาลเทียว.
ว. ว.
๕๙.
รกฺเขยฺย อตฺตโน สาธุํ
ลวณํ โลณตํ ยถา
.
พึงรักษาความดีของตนไว้ ดังเกลือรักษาความเค็ม.
ส. ส.
๖๐.
กิจฺจานุกุพฺพสฺส กเรยฺย กิจฺจํ
.
พึงทำกิจแก่ผู้ช่วยทำกิจ.
ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๘๔.
๖๑.
นานตฺถกามสฺส กเรยฺย อตฺถํ
.
ไม่พึงทำประโยชน์แก่ผู้มุ่งความพินาศ.
ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๘๔.
๖๒.
มา จ สาวชฺชมาคมา
.
อย่ามาถึงกรรมอันมีโทษเลย.
ส. ฉ.
พุทธศาสนสุภาษิต
๑. หมวดตน
๒. หมวดไม่ประมาท
๓. หมวดกรรม
๔. หมวดกิเลส
๕. หมวดโกรธ
๖. หมวดอดทน
๗. หมวดจิต
๘. หมวดชนะ
๙. หมวดทาน
๑๐. หมวดทุกข์
๑๑. หมวดธรรม
๑๒. หมวดเบ็ดเตล็ด
๑๓. หมวดปัญญา
๑๔. หมวดประมาท
๑๕. หมวดบาป
๑๖. หมวดบุคคล
๑๗. หมวดบุญ
๑๘. หมวดมฤตยู
๑๙. หมวดมิตร
๒๐. หมวดขอ
๒๑. หมวดพระราชา
๒๒. หมวดวาจา
๒๓. หมวดความเพียร
๒๔. หมวดเวร
๒๕. หมวดความสัตย์
๒๖. หมวดสติ
๒๗. หมวดศรัทธา
๒๘. หมวดสันโดษ
๒๙. หมวดสมณะ
๓๐. หมวดสามัคคี
๓๑. หมวดศีล
๓๒. หมวดสุข
๓๓. หมวดคบหา
๓๔. นามคัมภีร์