ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๑๖. ปิยวคฺควณฺณนา
	๑. ตโยปพฺพชิตวตฺถุ. (๑๖๕)

	"อโยเค ยุญฺชมตฺตานนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน
วิหรนฺโต ตโย ปพฺพชิเต อารพฺภ กเถสิ.

	สาวตฺถิยํ กิร เอกสฺมึ กุเล มาตาปิตูนํ เอกปุตฺตโกว
อโหสิ ปิโย มนาโป. โส เอกทิวสํ เคเห นิมนฺติตานํ ภิกฺขูนํ อนุโมทนํ กโรนฺตานํ ธมฺมกถํ สุตฺวา ปพฺพชิตุกาโม หุตฺวา มาตาปิตโร ปพฺพชฺชํ ยาจิ. เต นานุชานึสุ. อถ สฺส เอตท โหสิ "อหํ มาตาปิตูนํ อปสฺสนฺตานํเยว พหิ คนฺตฺวา ปพฺพชิสฺสามี ติ. อถ สฺส ปิตา พหิ นิกฺขมนฺโต "อิมํ รกฺเขยฺยาสี ติ มาตรํ ปฏิจฺฉาเปสิ, มาตา พหิ นิกฺขมนฺตี ปิตรํ ปฏิจฺฉาเปสิ. อถ สฺเส กทิวสํ ปิตริ พหิ คเต มาตา "ปุตฺตํ รกฺขิสฺสามี ติ เอกํ ทฺวารพาหํ นิสฺสาย เอกํ ปาเทหิ อุปฺปีเฬตฺวา ฉมายํ นิสินฺนา สุตฺตํ กนฺตติ. โส "อิมํ วญฺเจตฺวา คมิสฺสามี ติ จินฺเตตฺวา "อมฺม โถกํ ตาว อเปหิ, สรีรวลญฺชํ กริสฺสามี ติ วตฺวา ตาย ปาเท สมฺมิญฺชิเต, นิกฺขมิตฺวา เวเคน วิหารํ คนฺตฺวา ภิกฺขู อุปสงฺกมิตฺวา "ปพฺพาเชถ มํ ภนฺเต ติ ยาจิตฺวา เตสํ สนฺติเก ปพฺพชิ. อถ สฺส ปิตา อาคนฺตฺวา มาตรํ ปุจฺฉิ "กหํ เม ปุตฺโต ติ. "สามิ อิทานิ อิมสฺมึ ปเทเส อโหสี ติ. โส "กหํ นุ โข เม ปุตฺโต ติ โอโลเกนฺโต ตํ อทิสฺวา "วิหารํ คโต ภวิสฺสตี ติ วิหารํ คนฺตฺวา ปุตฺตํ ปพฺพชิตํ ทิสฺวา กนฺทิตฺวา โรทิตฺวา "ตาต กึ มํ นาเสสี ติ วตฺวา "มม ปุตฺเต ปพฺพชิเต อหํ อิทานิ เคเห กึ กริสฺสามี ติ สยํปิ ภิกฺขูนํ สนฺติเก ปพฺพชิ. อถ สฺส มาตา "กึ นุ โข เม ปุตฺโต จ ปติ จ จิรายนฺติ, กจฺจิ วิหารํ คนฺตฺวา ปพฺพชิตา ติ เต โอโลเกนฺตี วิหารํ คนฺตฺวา อุโภปิ ปพฺพชิเต ทิสฺวา "อิเมสํ ปพฺพชิตกาเล มม เคเหน โก อตฺโถ ติ สยํปิ ภิกฺขุนูปสฺสยํ คนฺตฺวา ปพฺพชิ. เต ปพฺพชิตฺวาปิ วินา ภวิตุ น สกฺโกนฺติ, วิหาเรปิ ภิกฺขุนูปสฺสเยปิ เอกโต ว นิสีทิตฺวา สลฺลปนฺตา ทิวสํ วีตินาเมนฺติ. เตน ภิกฺขูปิ ภิกฺขุนิโยปิ อุพฺพาฬฺหา โหนฺติ. อเถกทิวสํ ภิกฺขู เนสํ กิริยํ สตฺถุ อาโรเจสุ. สตฺถา เต ปกฺโกสาเปตฺวา "สจฺจํ กิร ตุมฺเห เอวํ กโรถ าติ ปุจฺฉิตฺวา, "สจฺจนฺ ติ วุตฺเต, "กสฺมา เอวํ กโรถ? น หิ เอส ปพฺพชิตานํ โยโค ติ. "ภนฺเต วินา ภวิตุ น สกฺโกม าติ. "ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺาย เอวํ กรณํ นาม น ยุตฺตํ, ปิยานํ หิ อทสฺสนํ อปฺปิยานญฺจ ทสฺสนํ ทุกฺขเมว; ตสฺมา สตฺเตสุ เจว สงฺขาเรสุ จ กญฺจิ ปิยํ วา อปฺปิยํ วา กาตุ น วฏฺฏตี ติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ
	"อโยเค ยุญฺชม ตฺตานํ โยคสฺมิญฺจ อโยชยํ อตฺถํ หิตฺวา ปิยคฺคาหี ปิเหต ตฺตานุโยคินํ มา ปิเยหิ สมาคญฺฉิ อปฺปิเยหิ กุทาจนํ, ปิยานํ อทสฺสนํ ทุกฺขํ อปฺปิยานญฺจ ทสฺสนํ; ตสฺมา ปิยํ น กยิราถ, ปิยาปาโย หิ ปาปโก, คนฺถา เตสํ น วิชฺชนฺติ, เยสํ นตฺถิ ปิยาปิยนฺ ติ.
	ตตฺถ "อโยเคติ: อยุญฺชิตพฺเพ อโยนิโสมนสิกาเร.
เวสิยาโคจราทิเภทสฺส หิ ฉพฺพิธสฺส อโคจรสฺส เสวนํ อิธ อโยนิโสมนสิกาโร นาม, ตสฺมึ อโยนิโสมนสิกาเร อตฺตานํ ยุญฺชนฺโต ติ อตฺโถ. โยคสฺมินฺติ: ตพฺพิปริเต จ โยนิโสมนสิกาเร อยุญฺชนฺโต. อตฺถํ หิตฺวาติ: ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺาย อธิสีลาทิสิกฺขาตฺตยํ อตฺโถ นาม, ตํ อตฺถํ หิตฺวา. ปิยคฺคาหีติ: ปญฺจกามคุณสงฺขาตํ ปิยเมว คณฺหนฺโต. ปิเหตตฺตานุโยคินนฺติ: ตาย ปฏิปตฺติยา สาสนโต จุโต คิหิภาวํ ปตฺวา ปจฺฉา, เย อตฺตานุโยคํ อนุยุญฺชนฺตา สีลาทีนิ สมฺปาเทตฺวา เทวมนุสฺสานํ สนฺติกา สกฺการํ ลภนฺติ, เตสํ ปิเหติ "อโห วตาหํปิ เอวรูโป อสฺสนฺ ติ อิจฺฉตี ติ อตฺโถ. มา ปิเยหีติ: ปิเยหิ สตฺเตหิ วา สงฺขาเรหิ วา กุทาจนํ เอกกฺขณํปิ น สมาคจฺเฉยฺย, ตถา อปฺปิเยหิ. กึการณา? ปิยานํ หิ วิโยควเสน อทสฺสนํ อปฺปิยานญฺจ อุปสงฺกมนวเสน ทสฺสนํ ทุกฺขํ. ตสฺมาติ: ยสฺมา อิทํ อุภยํปิ ทุกฺขํ, ตสฺมา กญฺจิ สตฺตํ วา สงฺขารํ วา ปิยํ นาม น กเรยฺย. ปิยาปาโยติ: ปิเยหิ อปาโย วิโยโค. ปาปโกติ: ลามโก. คนฺถา เตสํ น วิชฺชนฺตีติ: เยสํ ปิยํ นตฺถิ, เตสํ อภิชฺฌา กายคนฺโถ ปหียติ; เยสํ อปฺปิยํ นตฺถิ, เตสํ พฺยาปาโท กายคนฺโถ ปหียติ; เตสุ ปน ทฺวีสุ ปหีเนสุ เสสคนฺถาปิ ปหีนา นาม โหนฺติ; ตสฺมา ปิยํ วา อปฺปิยํ วา น กาตพฺพนฺ ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสุ. เต ปน
ตโย ชนา "มยํ วินา ภวิตุ น สกฺโกม าติ วิพฺภมิตฺวา เคหเมว อคมํสู ติ.
ตโยปพฺพชิตวตฺถุ.
************