ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๖. ปเสนทิโกสลวตฺถุ. (๑๖๒)

	"อาโรคฺยปรมา ลาภาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน
วิหรนฺโต ราชานํ ปเสนทิโกสลํ อารพฺภ กเถสิ.

	เอกสฺมึ หิ สมเย ราชา ตณฺฑุลโทณสฺส โอทนํ ตทุปิเยน ๑
สูปพฺยญฺชเนน ภุญฺชติ. โส เอกทิวสํ ภุตฺตปาตราโส ภตฺตสมฺมทํ อวิโนเทตฺวา ว สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา กิลนฺตรูโป อิโต จิโต จ สมฺปริวตฺตนฺโต นิทฺทาย อภิภุยฺยมาโนปิ อุชุกํ นิปชฺชิตุ อสกฺโกนฺโต เอกมนฺตํ นิสีทิ. อถ นํ สตฺถา อาห "กึ มหาราช อวิสฺสมิตฺวา ว อาคโต สี ติ. "อาม ภนฺเต, ภุตฺตกาลโต ปฏฺาย เม มหาทุกฺขํ โหตี ติ. อถ นํ สตฺถา "มหาราช อติพหุโภชนํ เอวํ ทุกฺขํ โหตี ติ วตฺวา
	"มิทฺธี ยทา โหติ มหคฺฆโส จ นิทฺทายิตา สมฺปริวตฺตสายี, มหาวราโห ว นิวาปปุฏฺโ ปุนปฺปุนํ คพฺภมุ เปติ มนฺโท ติ
อิมาย คาถาย โอวทิตฺวา "มหาราช โภชนํ นาม มตฺตาย ภุญฺชิตุ วฏฺฏติ, มตฺตโภชิโน หิ สุขํ โหตี ติ อุตฺตรึ โอวทนฺโต อิมํ คาถม าห
	"มนุชสฺส สทา สตีมโต มตฺตํ ชานโต ลทฺธโภชเน ตนุก สฺส ภวนฺติ เวทนา สณิกํ ชีรติ อายุ ปาลยนฺ ติ.
	ราชา คาถํ อุคฺคณฺหิตุ นาสกฺขิ, สมีเป ิตํ ปน ภาคิเนยฺยํ
สุทสฺสนํ นาม "อิมํ คาถํ อุคฺคณฺห ตาต าติ อาห. โส ตํ คาถํ อุคฺคณฺหิตฺวา "กึ กโรมิ ภนฺเต ติ สตฺถารํ ปุจฺฉิ. อถ นํ สตฺถา อาห "รญฺโ ภุญฺชนฺตสฺส โอสานปิณฺฑกาเล อิมํ คาถํ วเทยฺยาสิ, ราชา อตฺถํ สลฺลกฺเขตฺวา ตํ ปิณฺฑํ ฉฑฺเฑสฺสติ, ตสฺมึ ปิณฺเฑ สิตฺถคณนาย รญฺโ ภตฺตปจนกาเล ตตฺตเก ตณฺฑุเล หราเปยฺยาสี ติ.๒ โส "สาธุ ภนฺเต ติ สายํปิ ปาโตปิ รญฺโ ภุญฺชนฺตสฺส โอสานปิณฺฑกาเล ตํ คาถํ อุทาหริตฺวา เตน ฉฑฺฑิตปิณฺเฑ สิตฺถคณนาย ตณฺฑุเล หาเรสิ. ราชาปิ สฺส คาถํ สุตฺวา สหสฺสํ สหสฺสํ ทาเปสิ. โส อปเรน สมเยน นาฬิโกทนปรมตาย สณฺหิตฺวา สุขปฺปตฺโต ตนุสรีโร อโหสิ. อเถกทิวสํ สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา อาห "ภนฺเต อิทานิ เม สุขํ ชาตํ, มิคํปิ อสฺสํปิ อนุพนฺธิตฺวา คณฺหนสมตฺโถ ชาโต มฺหิ, ปุพฺเพ เม ภาคิเนยฺเยน สทฺธึ ยุทฺธเมว โหติ; อิทานิ เม วชิรกุมารึ นาม ธีตรํ ภาคิเนยฺยสฺส ทตฺวา โส คาโม ตสฺสาเยว นหานมูลกํ กตฺวา ทินฺโน, เตน สทฺธึ วิคฺคโห วูปสนฺโต, อิมินาปิ เม การเณน สุขเมว ชาตํ, กุสราชสนฺตกํ มณิรตนํปิ โน เคเห ปุริมทิวเส นฏฺํ: ตํปิ อิทานิ หตฺถปถํ อาคตํ, อิมินาปิ เม การเณน สุขเมว ชาตํ, ตุมฺหากํ สาวเกหิ สทฺธึ วิสฺสาสํ อิจฺฉนฺเตน าติธีตาปิ โว เคเห กตา, อิมินาปิ เม การเณน สุขเมว ชาตนฺ ติ. สตฺถา "อาโรคฺยา นาม มหาราช ปรมา ลาภา, ยถาลทฺเธน สนฺตุฏฺิภาวสทิสํปิ ธนํ, วิสฺสาสสทิโส จ าติ นาม, นิพฺพานสทิสํ ปรมํ สุขํ นาม นตฺถี ติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"อาโรคฺยปรมา ลาภา สนฺตุฏฺิปรมํ ธนํ วิสฺสาสปรมา าตี นิพฺพานํ ปรมํ ๓ สุขนฺ ติ.
	ตตฺถ อาโรคฺยปรมาติ: อาโรคภาวปรมา, โรคิโน หิ
วิชฺชมานาปิ ลาภา อลาภาเยว, ตสฺมา อโรคสฺส สพฺพลาภา อาคตา ว โหนฺติ; เตน วุตฺตํ "อาโรคฺยปรมา ลาภาติ. สนฺตุฏฺิปรมํ ธนนฺติ: คิหิโน วา ปพฺพชิตสฺส วา ยํ อตฺตนา ลทฺธํ อตฺตโน สนฺตกํ เตเนว ตุสฺสนภาโว สนฺตุฏฺิ นาม, โส เสสธเนหิ ปรมํ ธนํ. วิสฺสาสปรมา าตีติ: มาตา วา โหตุ ปิตา วา, เยน สทฺธึ วิสฺสาโส นตฺถิ, โส อญฺาตโก ว; เยน ปน สทฺธึ วิสฺสาโส อตฺถิ, โส อสมฺพทฺโธปิ ปรโม อุตฺตโม าติ; เตน วุตฺตํ "วิสฺสาสปรมา าตีติ. นิพฺพานสทิสํ ปน สุขํ นาม นตฺถิ, เตนาห "นิพฺพานํ ปรมํ สุขนฺติ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
ปเสนทิโกสลวตฺถุ.
************
๑. สี. ตทนุจฺฉวิเกน. ๒. สี. ม. ยุ. หเรยฺยาสิ. ๓. สี. ม. นิพฺพานปรมํ.