๓. เอรกปตฺตนาคราชวตฺถุ. (๑๕๐)
   
พาราณสึ    อุปนิสฺสาย   สตฺตสิรีสรุกฺขมูเล   วิหรนฺโต   เอรกปตฺตํ
นาคราชํ อารพฺภ กเถสิ.
   
นาวํ   อภิรุยฺห   คจฺฉนฺโต  เอกสฺมึ  เอรกคุมฺเพ  เอรกปตฺตํ  คเหตฺวา
นาวาย  เวคสา  คจฺฉมานายปิ  น มุญฺจิเอรกปตฺตํ  ฉิชฺชิตฺวา  คตํ.
โส   "อปฺปมตฺตกํ  เอตนฺติ  อาปตฺตึ  อเทเสตฺวา  วีสติวสฺสสหสฺสานิ
อรฺเ  สมณธมฺมํ  กตฺวาปิ  มรณกาเล  เอรกปตฺเตน คีวายํ คหิโต
วิย
  อาปตฺตึ  เทเสตุกาโมปิ อญฺํ ภิกฺขุ อปสฺสนฺโต  "อปริสุทฺธํ  เม
สีลนฺติ อุปฺปนฺนวิปฺปฏิสาโร  ตโต  จวิตฺวา  เอกโทณิกนาวปฺปมาโณ
นาคราชา  หุตฺวา   นิพฺพตฺติ.   "เอรกปตฺโตเตฺววสฺส   นามํ  อโหสิ.
โส  นิพฺพตฺตกฺขเณเยว อตฺตภาวํ โอโลเกตฺวา  "เอตฺตกํ  นาม  กาลํ
สมณธมฺมํ  กตฺวา อเหตุกโยนิยํ มณฺฑูกภกฺขฏฺาเน  นิพฺพตฺโตมฺหีติ
วิปฺปฏิสารี   อโหสิ.   โส   อปรภาเค   เอกํ  ธีตรํ  ลภิตฺวา  มชฺเฌ
คงฺคาย  อุทกปิฏฺเ  มหนฺตํ  ผณํ  อุกฺขิปิตฺวา  ธีตรํ  ตสฺมึ  เปตฺวา
นจฺจาเปตฺวา   คายาเปสิเอวํ  กิรสฺส  อโหสิ  "อทฺธา  อหํ  อิมินา
อุปาเยน  พุทฺเธ  อุปฺปนฺเน  ตสฺส  อุปฺปนฺนภาวํ  สุณิสฺสามิ; โย เม
คีตสฺส  ปฏิคีตํ  อาหรติ,   ตสฺส  มหนฺเตน  นาควิภเวน  สทฺธึ  ธีตรํ
ทสฺสามีติ.  อนฺวฑฺฒมาสํ  อุโปสถทิวเส  ตํ  ธีตรํ  ผเณ  เปสิสา
ตตฺถ ิตา นจฺจนฺตี

       "กึสุ อธิปตี ราชา        กึสุ ราชา รชสฺสิโร,
         กถํสุ  วิรโช  โหติ,     กถํ  `พาโลติ  วุจฺจตีติ

อิมํ คีตํ คายติ.   สกลชมฺพุทีปวาสิโน  "นาคมาณวิกํ คณฺหิสฺสามาติ
อาคนฺตฺวา อตฺตโน อตฺตโน ปญฺาพเลน ปฏิคีตํ กตฺวา คายนฺติ. สา
ตํ  ปฏิกฺขิปติ.   ตสฺสา  อนฺวฑฺฒมาสํ  ผเณ ตฺวา  เอวํ  คายนฺติยาว
เอกํ  พุทฺธนฺตรํ  วีติวตฺตํอถ  สตฺถา  โลเก  อุปฺปชฺชิตฺวา  เอกทิวสํ
ปจฺจูสกาเล    โลกํ    โวโลเกนฺโต    เอรกปตฺตํ    อาทึ    กตฺวา
อุตฺตรมาณวนฺนาม อตฺตโน าณชาลสฺส อนฺโต ปวิฏฺํ ทิสฺวา "กินฺนุ
โข  ภวิสฺสตีติ  อาวชฺชนฺโต  "อชฺช  เอรกปตฺตสฺส  ธีตรํ  ผเณ กตฺวา
นจฺจาปนทิวโสอยํ  อุตฺตรมาณโว  มยา  ทินฺนํ  ปฏิคีตํ  คณฺหนฺโต
โสตาปนฺโน หุตฺวา  ตํ  อาทาย นาคราชสฺส  สนฺติกํ  คมิสฺสติโส ตํ
สุตฺวา `พุทฺโธ อุปฺปนฺโนติ ตฺวา มม  สนฺติกํ อาคมิสฺสติอหํ ตสฺมึ
อาคเต  มหาสมาคเม   คาถํ  กเถสฺสามิคาถาวสาเน  จตุราสีติยา
ปาณสหสฺสานํ  ธมฺมาภิสมโย ภวิสฺสตีติ  อทฺทสโส  ตตฺถ  คนฺตฺวา,
พาราณสิโต  อวิทูเร  สตฺต  สิรีสรุกฺขา  อตฺถิ, เตสุ เอกสฺส มูเล นิสีทิ.
ชมฺพุทีปวาสิโน   คีตปฺปฏิคีตํ   อาทาย   สนฺนิปตึสุ.   สตฺถา  อวิทูเร
คจฺฉนฺตํ   อุตฺตรมาณวํ   ทิสฺวา   "อุตฺตราติ   อาห.   "กึ   ภนฺเตติ.
"อิโต   ตาว   เอหีติ.   อถ  นํ  อาคนฺตฺวา  วนฺทิตฺวา  นิสินฺนํ  อาห
"กหํ    คจฺฉสีติ.   "เอรกปตฺตสฺส   ธีตุ   คายนฏฺานนฺติ.   "ชานาสิ
ปน   คีตปฺปฏิคีตนฺติ.   "ชานามิ  ภนฺเตติ.  "วเทหิ  ตาว  นนฺติอถ
นํ   อตฺตโน   ชานนนิยาเมเนว   วทนฺตํ   "  อุตฺตร  เอตํ  ปฏิคีตํ,
อหํ   เต  ปฏิคีตํ  ทสฺสามิตํ  อาทาย  คมิสฺสสีติ.  "สาธุ  ภนฺเตติ.
อถ นํ สตฺถา "อุตฺตร ตฺวํ นาคมาณวิกาย คีตกาเล

       "ฉทฺวาราธิปตี ราชา     รชมาโน รชสฺสิโร
     อรชํ  วิรโช  โหติ ๕    รชํ  `พาโลติ  วุจฺจตี

   
กึสุ   อธิปติ   ราชา   นาม   โหติ.   กึสุ  ราชา  รชสฺสิโรติกถํ
ปน   ราชา   รชสฺสิโร   นาม  โหติกถํ  สูติกถํ  นุ  โข  โส
ราชา   วิรโช   นาม   โหตีติ.   ปฏิคีตสฺส  ปนตฺโถฉทฺวาราธิปตี
ราชาติ
: โย  ฉนฺนํ  ทฺวารานํ อธิปติ เอกทฺวาเรปิ รูปาทีหิ อนภิภูโต,
อยํ  ราชา นามรชมาโน รชสฺสิโรติโย  ปน  เตสุ อารมฺมเณสุ
รชติ,   โส   รชมาโน   รชสฺสิโร  นามอรชนฺติอรชมาโน  ปน
วิรโช นาม โหติ. รชนฺติ: รชมาโน `พาโลติ วุจฺจติ.

        `เกนสฺสุ วุยฺหตี พาโล,   กถํ นุทติ ปณฺฑิโต,
         โยคกฺเขมี กถํ โหติ,      ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโตติ,

อถสฺสา ตฺวํ อิมํ ปฏิคีตํ คาเยยฺยาสิ

       `โอเฆน วุยฺหตี พาโล,   โยคา นุทติ ปณฺฑิโต,
         สพฺพโยควิสํยุตฺโต     `โยคกฺเขมี ติ วุจฺจตี ติ.

ตํ    โอฆํ   ปณฺฑิโต   สมฺมปฺปธานสงฺขาเตน   โยเคน   นุทติ.   โส
สพฺเพหิ กามโยคาทีหิ วิสํยุตฺโต โยคกฺเขมี นาม วุจฺจตีติ.
   
โส   โสตาปนฺโน   หุตฺวา  ตํ  คาถํ  อาทาย  คนฺตฺวา  "อมฺโภ  มยา
คีตปฺปฏิคีตํ   อาหฏํ,   โอกาสํ   เม  เทถ าติ  วตฺวา  นิรนฺตรํ  ิตสฺส
มหาชนสฺส  มชฺเฌ  ชนฺนุนาว  อกฺกมนฺโต  อคมาสิ.   นาคมาณวิกา
ปิตุ   ผเณ   ตฺวา  นจฺจมานา  "กึ  สุ  อธิปตี  ราชาติ  คีตํ  คายิ.
อุตฺตโร   "ฉทฺวาราธิปตี  ราชาติ  ปฏิคีตํ  คายิปุน  นาคมาณวิกา
"เกนสฺสุ   วุยฺหตี   พาโลติ   ตสฺส  ปฏิคีตํ   คายิอถ สฺสา  ปฏิคีตํ
คายนฺโต อุตฺตโร  "โอเฆน วุยฺหตี พาโลติ  อิมํ คาถมาห. นาคราชา
ตํ   สุตฺวาว   พุทฺธสฺส  อุปฺปนฺนภาวํ  ตฺวา  "มยา  เอกํ  พุทฺธนฺตรํ
เอวรูปํ  ปทนฺนาม  น สุตปุพฺพํอุปฺปนฺโน  วต  โภ  โลเก  พุทฺโธติ
ตุฏฺมานโส นงฺคุฏฺเน อุทกํ ปหริมหาวีจิโย อุฏฺหึสุ. อุโภ ตีรานิ
ภิชฺชึสุอิโต จิโต จ  อุสภมตฺเต  าเน มนุสฺสา อุทเก นิมุชฺชึสุ. โส
เอตฺตกํ  มหาชนํ  ผเณ  เปตฺวา  อุกฺขิปิตฺวา  ถเล  ปติฏฺเปสิโส
อุตฺตรํ อุปสงฺกมิตฺวา  "กหํ  สามิ สตฺถาติ  ปุจฺฉิ.  "เอกสฺมึ  รุกฺขมูเล
นิสินฺโน  มหาราชาติโส  "เอหิ  สามิ  คจฺฉามาติ  อุตฺตเรน  สทฺธึ
อคมาสิ.   มหาชโนปิ   เตน   สทฺธึเยว   คโตนาคราชา  คนฺตฺวา
ฉพฺพณฺณานํ  รสฺมีนํ  อนฺตรํ  ปวิสิตฺวา  สตฺถารํ  วนฺทิตฺวา โรทมาโน
อฏฺาสิ.   อถ   นํ  สตฺถา  อาห  "กิมิทํ  มหาราชาติ.  "อหํ  ภนฺเต
ตุมฺหาทิสสฺส     พุทฺธสฺส     สาวโก    หุตฺวา    วีสติวสฺสสหสฺสานิ
สมณธมฺมํ    อกาสึ,   โสปิ   มํ   สมณธมฺโม   นิตฺถาเรตุ  นาสกฺขิ,
อปฺปมตฺตกํ   เอรกปตฺตจฺฉินฺทนมตฺตํ    นิสฺสาย    อเหตุกปฺปฏิสนฺธึ
คเหตฺวา  อุเรน   ปริสกฺกนฏฺาเน  นิพฺพตฺโตมฺหิเอกํ  พุทฺธนฺตรํ
เนว  มนุสฺสตฺตํ  ลภามิ สทฺธมฺมสฺสวนํ ตุมฺหาทิสสฺส พุทฺธสฺส
ทสฺสนนฺ ติ.   สตฺถา  ตสฺส   กถํ  สุตฺวา  "มหาราช  มนุสฺสตฺตํ  นาม
ทุลฺลภเมว,   ตถา   สทฺธมฺมสฺสวนํ,   ตถา  พุทฺธุปฺปาโท;   อิทญฺหิ
กิจฺเฉน กสิเรน ลพฺภตีติ วตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห

       "กิจฺโฉ มนุสฺสปฺปฏิลาโภ,  กิจฺฉํ มจฺจานชีวิตํ,
         กิจฺฉํ สทฺธมฺมสฺสวนํ,        กิจฺโฉ พุทฺธานมุปฺปาโทติ.

มนุสฺสปฺปฏิลาโภ  นาม    กิจฺโฉ   ทุลฺลโภ,   นิรนฺตรํ   กสิกมฺมาทีนิ
กตฺวา   ชีวิตวุตฺตึ  ฆฏนโตปิ   ปริตฺตตายปิ  มจฺจานํ  ชีวิตํปิ  กิจฺฉํ,
อเนเกสุปิ กปฺเปสุ ธมฺมเทสกสฺส ปุคฺคลสฺส ทุลฺลภตาย สทฺธมฺมสฺสวนํปิ
กิจฺฉํ,    มหนฺเตน    ปน    วายาเมน    อภินีหารสฺส    สมิชฺฌนโต
สมิทฺธาภินีหารสฺส   อเนเกหิปิ กปฺปโกฏิสหสฺเสหิ ทุลฺลภุปฺปาทโต
พุทฺธานํ อุปฺปาโทปิ กิจฺโฉเยว อติวิย ทุลฺลโภติ.
   
นาคราชาปิ   ตํทิวสํ  โสตาปตฺติผลํ  ลเภยฺย,   ติรจฺฉานคตตฺตา  ปน
นาลตฺถ.    โสเยสุ   ปฏิสนฺธิคฺคหณตจชหนวิสฺสฏฺนิทฺโทกฺกมนส-
ชาติยาเมถุนเสวนจุติสงฺขาเตสุ
  ปญฺจสุ  าเนสุ  นาคา  นาคสรีรเมว
คเหตฺวา  กิลมนฺติ,  เตสุ  อกิลมนภาวํ  ปตฺวา  มาณวรูเปเนว วิจริตุ ลภตีติ.
************

๑. สี. ม. "สุณิสฺสามีติ"อิติ ทิสฺสติ. ยุ. "ชานิสฺสามีติ"อิติ ทิสฺสติ.
๒. สี. ม. ยุ. รชฺชมาโน. 
๓. สี. ม. ยุ. รชฺชิสฺสโร.
๔. สี. ม. ยุ. อรชฺชํ.    
๕. สี. ม. ยุ. รชฺชํ.
๖. สี. ยุ. อุทเรน.

๗. ยุ. ฆเฏนฺโตปิ.


แปลโดยพยัญชนะ
แปลโดยอรรถ
  <โปรดคลิกเพื่อฟังเสียง>   สัมพันธ์ไทย
โปรดเลือกรายการ
สถิติข้อสอบสนามหลวง
ฉฏโ ภาโค
๑๒.อตฺตวคฺควณฺณนา
๑. โพธิราชกุมารวตฺถุ
๒. อุปนนฺทสกฺยปุตฺตวตฺถุ
๓. ปธานิกติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๔. กุมารกสฺสปตฺเถรมาตุวตฺถุ
๕. มหากาลอุปาสกุวตฺถุ
๖. เทวทตฺตฺิวตฺถุ
๗. สงฺฆเภทปริสกฺกนวตฺถุ
๘. กาลตฺเถรวตฺถุ
๙. จุลฺลกาลอุปาสกวตฺถุ
๑๐. อตฺตทตฺถเถรวตฺถุ
๑๓.โลกวคฺควณฺณนา
๑. ทหรภิกฺขุวตฺถุ
๒. สุทฺโธทนวตฺถุ
๓. วิปสฺสกภิกฺขุวตฺถุ
๔. อภยราชกุมารวตฺถุ
๕. สมฺมชฺชนตฺเถรวตฺถุ
๖. องฺคุลิมาลตฺเถรวตฺถุ
๗. เปสการธีตุวตฺถุ
๘. ตึสภิกฺขุวตฺถุ
๙. จิญฺจมาณวิกาวตฺถุ
๑๐. อสทิสทานวตฺถุ
๑๑. อนาถปิณฺฑิกปุตฺตกาลวตฺถุ
๑๔.พุทฺธวคฺควณฺณนา
๑. มารธีตาวตฺถุ
๒. ยมกปฺปาฏิหาริยวตฺถุ
๓. เอรกปตฺตนาคราชวตฺถุ
๔. อานนฺทตฺเถรสฺส ปญฺหวตฺถุ
๕. อนภิรตภิกฺขุวตฺถุ
๖. อคฺคิทตฺตปุโรหิตวตฺถุ
๗. อานนฺทตฺเถรสฺส ปญฺหวตฺถุ
๘. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๙. กสฺสปทสพลสฺส สุวณฺณเจติยวตฺถุ
๑๕.สุขวคฺควณฺณนา
๑. าตกานํ กลหวูปสมนวตฺถุ
๒. มารวตฺถุ
๓. โกสลรญฺโ ปราชยวตฺถุ
๔. อญฺตรกุลทาริกาวตฺถุ
๕. อญฺตรอุปาสกวตฺถุ
๖. ปเสนทิโกสลวตฺถุ
๗. ติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๘. สกฺกวตฺถุ
๑๖.ปิยวคฺควณฺณนา
๑. ตโยปพฺพชิตวตฺถุ
๒. อญฺตรกุฏุมฺพิกวตฺถุ
๓. วิสาขาอุปาสิกาวตฺถุ
๔. ลิจฺฉวิวตฺถุ
๕. อนิตฺถิคนฺธกุมารวตฺถุ
๖. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๗. ปญฺจสตทารกวตฺถุ
๘. อนาคามิตฺเถรวตฺถุ
๙. นนฺทิยวตฺถุ
๑๗.โกธวคฺควณฺณนา
๑. โรหิณีขตฺติยกญฺาวตฺถุ
๒. อญฺตรภิกฺขุวตฺถุ
๓. อุตฺตรอุปาสิกาวตฺถุ
๔. โมคฺคลฺลานตฺเถรปญฺหวตฺถุ
๕. ภิกฺขูหิ ปุฏฺปญฺหวตฺถุ
๖. ปุณฺณทาสีวตฺถุ
๗. อตุลอุปาสกวตฺถุ
๘. ฉพฺพคฺคิยวตฺถุ