๕. สานุสามเณรวตฺถุ. (๒๓๕)
   
   
สา  ทหรกาเลเยว ปพฺพาเชสิโส  ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺาย  สีลวา
อโหสิ  วตฺตสมฺปนฺโน.   อาจริยุปชฺฌายอาคนฺตุกานํ  วตฺตํ   กตเมว
โหติ.   มาสสฺส   อฏฺ  ทิวเส  ปาโตว  อุฏฺาย  อุทกมาลเก  อุทกํ
อุปฏฺาเปตฺวา ธมฺมสฺสวนคฺคํ สมฺมชฺชิตฺวา ทีปํ ชาเลตฺวา มธุรสฺสเรน
ธมฺมสฺสวนํ   โฆเสติ.   ภิกฺขู   ตสฺส   ถามํ  ตฺวา   "ปทภาณํ  ภณ
สามเณราติ   อชฺเฌสนฺติ.   โส   "มยฺหํ   หทยํ  วาโต  วา  รุชฺชติ,
กาโส วา  พาธตีติ  กญฺจิ ปจฺจาหารํ  อกตฺวา  ธมฺมาสนํ  อภิรูหิตฺวา
อากาสคงฺคํ   โอตาเรนฺโต  วิย   ปทภาณํ  วตฺวา  โอตรนฺโต  "มยฺหํ
มาตาปิตูนํ   อิมสฺมึ   ภญฺเ   ปตฺตึ  ทมฺมีติ  วทติ.   ตสฺส  มนุสฺสา
มาตาปิตูนํ  ปตฺติยา  ทินฺนภาวํ  น ชานนฺติอนนฺตรตฺตภาเว  ปนสฺส
มาตา   ยกฺขินี  หุตฺวา   นิพฺพตฺติ.   สา  เทวตาหิ  สทฺธึ  อาคนฺตฺวา
ธมฺมํ  สุตฺวา  สามเณเรน  ทินฺนํ  ปตฺตึ   "อนุโมทามิ ตาตาติ วทติ.
สีลสมฺปนฺนา      นาม   ภิกฺขู   สเทวกสฺส   โลกสฺส  ปิยา  โหนฺติ;
ตสฺมา   สามเณเร   เทวตา  สลชฺชา   สคารวา  มหาพฺรหฺมานํ  วิย
อคฺคิกฺขนฺธํ  วิย    ตํ  มญฺนฺติสามเณเร  คารเวน  ตญฺ  ยกฺขินึ
ครุ   กตฺวา   ปสฺสนฺติ;   ธมฺมสฺสวนยกฺขสมาคมาทีสุ  "สานุมาตาติ 
ยกฺขินิยา  อคฺคาสนํ   อคฺโคทกํ   อคฺคปิณฺฑํ   เทนฺติ.   มเหสกฺขาปิ
ยกฺขา ตํ ทิสฺวา มคฺคา โอกฺกมนฺติ, อาสนา วุฏฺหนฺติ.
อนภิรตึ วิโนเทตุ อสกฺโกนฺโต ปรุฬฺหเกสนโข กิลิฏฺนิวาสนปารุปโน
กสฺสจิ    อนาโรเจตฺวา    ปตฺตจีวรมาทาย    เอกโกว   มาตุ   ฆรํ
อคมาสิ.    อุปาสิกา    ปุตฺตํ    ทิสฺวา    วนฺทิตฺวา   อาห   "ตาต
ตฺวํ   ปุพฺเพ   อาจริยุปชฺฌาเยหิ   วา   ทหรสามเณเรหิ   วา   สทฺธึ
อิธาคจฺฉสิกสฺมา  เอกโกวาสิ  อชฺช  อาคโต ติโส  อุกฺกณฺิตภาวํ
อาโรเจสิ.   สทฺธา   อุปาสิกา   นานปฺปกาเรน   ฆราวาเส  อาทีนวํ
ทสฺเสตฺวา ปุตฺตํ โอวทมานาปิ สญฺาเปตุ อสกฺโกนฺตี  "อปฺเปวนาม
อตฺตโน   ธมฺมตายปิ   สลฺลกฺเขยฺยาติ  อนุยฺโยเชตฺวา   "ติฏฺ  ตาต,
ยาว   เต  ยาคุภตฺตํ  สมฺปาเทมิยาคุ ปิวิตฺวา  กตภตฺตกิจฺจสฺส  เต
มนาปานิ วตฺถานิ  นีหริตฺวา ทสฺสามีติ วตฺวา  อาสนํ  ปญฺาเปตฺวาว
อทาสิ.    นิสีทิ    สามเณโร.   อุปาสิกา   มุหุตฺเตเนว   ยาคุขชฺชกํ
สมฺปาเทตฺวา   อทาสิ.   อถ   สา   "ภตฺตํ  สมฺปาเทสฺสามีติ  อวิทูเร
นิสินฺนา   ตณฺฑุเล   โธวติตสฺมึ  สมเย  สา  ยกฺขินี  "กหํ  นุ  โข
สามเณโร,   กจฺจิ   ภิกฺขาหารํ   ลภติ   โนติ   อาวชฺชมานา   ตสฺส
วิพฺภมิตุกามตาย   นิสินฺนภาวํ   ตฺวา  "มา  เหว  โข  เม  เทวตานํ
อนฺตเร ลชฺชํ อุปฺปาเทยฺย, คจฺฉามิสฺส วิพฺภมเน อนฺตรายํ กริสฺสามีติ
อาคนฺตฺวา  ตสฺส  สรีเร  อธิมุจฺจิตฺวา  คีวํ  ปริวตฺเตตฺวา  [ภูมิยํ
ปาเตสิ. โส อกฺขีหิ ปริวตฺเตหิ เขเฬน ปคฺฆรนฺเตน ภูมิยํ วิปฺผนฺทิ.
อุปาสิกา   ปุตฺตสฺส   ตํ   วิปฺปการํ   ทิสฺวา   เวเคนาคนฺตฺวา   ปุตฺตํ
อาลิงฺคิตฺวา    อุรูสุ    นิปชฺชาเปสิ.    สกลคามวาสิโน    อาคนฺตฺวา
พลิกมฺมาทีนิ กรึสุ. อุปาสิกา ปน ปริเทวมานา อิมา คาถา อภาสิ

       "จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ        ยา ปกฺขสฺส อฏฺมี
         ปาริหาริยปกฺขญฺ    อฏฺงฺคสุสมาคตํ
         อุโปสถํ อุปวสนฺติ         พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ เย,
          เตหิ ยกฺขา กีฬนฺติ'   อิติ เม อรหตํ สุตํ:
         สาทานิ  อชฺช ปสฺสามิ  ยกฺขา  กีฬนฺติ  สานุนาติ
.

       "จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ      ยา ปกฺขสฺส อฏฺมี
         ปาริหาริยปกฺขญฺ      อฏฺงฺคสุสมาคตํ
         อุโปสถํ อุปวสนฺติ        พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ เย,
         เตหิ ยกฺขา กีฬนฺติ'  สาหุ  เต  อรหตํ  สุตนฺ

วตฺวา อาห

       "สานุ ปพุทฺธํ วชฺชาหิ      ยกฺขานํ วจนํ อิทํ
        `มากาสิ ปาปกํ กมฺมํ      อาวิ วา ยทิ วา รโห;
         สเจ ตฺวํ ปาปกํ กมฺมํ       กริสฺสสิ กโรสิ วา,
          เต  ทุกฺขา ปมุตฺยตฺถิ  อุปจฺจาปิ ปลายโตติ
,

"เอวํ    ปาปกมฺมํ   กตฺวา   สกุณสฺส   วิย   อุปฺปติตฺวา   ปลายโตปิ
เต   โมกฺโข   นตฺถีติ   วตฺวา   สา   ยกฺขินี  สามเณรํ  มุญฺจิโส
อกฺขีนิ  อุมฺมิเลตฺวา มาตรํ  เกเส วิกฺกิรยนฺตึ อสฺสสนฺตึ [] โรทมานํ
สกลคามวาสิโน    สนฺนิปติเต   ทิสฺวา  อตฺตโน  ยกฺเขน  คหิตภาวํ
อชานนฺโต  "อหํ  ปุพฺเพ  ปีเ นิสินฺโนมาตา  เม อวิทูเร นิสีทิตฺวา
ตณฺฑุเล   โธวิอิทานิ  ปนมฺหิ  ภูมิยํ  นิปนฺโนกึ  นุ  โข  เอตนฺติ
นิปนฺนโกว ๑๐ มาตรํ อาห

       "มตํ วา อมฺม โรทนฺติ       โย วา ชีวํ น ทิสฺสติ;
        ชีวนฺตํ  อมฺม  ปสฺสนฺตี      กสฺมา  มํ  อมฺม  โรทสี
.

อถสฺส   มาตา    วตฺถุกามกฺกิเลสกาเม    ปหาย   ปพฺพชิตสฺส   ปุน
วิพฺภมนตฺถํ อาคมเน อาทีนวํ ทสฺเสนฺตี อาห

       "มตํ วา ปุตฺต โรทนฺติ,      โย วา ชีวํ น ทิสฺสติ;
         โย กาเม จชิตฺวาน      ปุนราวตฺตเต ๑๑ อิธ,
         ตํ  วาปิ  ปุตฺต  โรทนฺติ,   ปุน  ชีวํ  มโต  หิ  โสติ
.

เอวญฺจ  ปน    วตฺวา    ฆราวาสํ   กุกฺกุลสทิสญฺเจว   นรกสทิสญฺจ
กตฺวา ฆราวาเส อาทีนวํ ทสฺเสนฺตี ปุน อาห

      "กุกฺกุลา ๑๒ อุพฺภโต ตาต   กุกฺกุลํ ๑๓ ปติตุมิจฺฉสิ,
        นรกา  อุพฺภโต   ตาต         นรกํ   ปติตุมิจฺฉสีติ
.

อถ   นํ   "ปุตฺต   ภทฺทํ   ตว   โหตุมยมฺ ปน  `อยํ  โน  ปุตฺตโก
ฑยฺหมานเคหา   ภณฺฑํ  วิย   นีหริตฺวา  พุทฺธสาสเน  ปพฺพชิโต ๑๔
ฆราวาเส  ปุน ฑยฺหิตุ  อิจฺฉติอภิธาวถ  ปริตฺตายถ  โนติ  อิมมตฺถํ
กสฺส อุชฺฌาปยาม กํ นิชฺฌาปยามาติ ทีเปตุ อิมํ คาถมาห

       "อภิธาวถ ภทฺทนฺเต,            กสฺส อุชฺฌาปยาม เส
        อาทิตฺตา นีหฏํ ๑๕ ภณฺฑํ   ปุน ฑยฺหิตุมิจฺฉสีติ
.

อตฺโถติ   อาห.   อถสฺส  มาตา  `สาธุ  ตาตาติ  ตุฏฺา  ปณีตโภชนํ
โภเชตฺวา  "กติวสฺโสสิ  ตาตาติ ปุจฺฉิตฺวา  ปริปุณฺณวสฺสภาวํ  ตฺวา
ติจีวรํ ปฏิยาเทสิ. โส ปริปุณฺณปตฺตจีวโร อุปสมฺปทํ ลภิ.
ชเนนฺโต   "จิตฺตํ  นาเมตํ  นานารมฺมเณสุ  ทีฆรตฺตํ  จาริกํ  จริ๑๖
ตํ ๑๗  อนิคฺคณฺหนฺตสฺส  โสตฺถิภาโว  นาม  นตฺถิตสฺมา  องฺกุเสน
มตฺตหตฺถิโน  วิย   จิตฺตสฺส   นิคฺคณฺหเน   โยโค   กรณีโยติ   วตฺวา
อิมํ คาถมาห

             "อิทํ ปุเร จิตฺตมจาริ จาริกํ
               เยนิจฺฉกํ ยตฺถกามํ ยถาสุขํ,
               ตทชฺชหํ นิคฺคหิสฺสามิ โยนิโส
               หตฺถึ ปภินฺนํ วิย องฺกุสคฺคาโหติ
.

ราคาทีนํ เยนากาเรน ๑๘ อิจฺฉติ ตสฺส วเสน เยนิจฺฉกํ ยตฺเถวสฺส กาโม
อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  วเสน  ยตฺถกามํ  ยถา วิจรนฺตสฺส  สุขํ  โหติ  ตเถว
วิจรณโต  ยถาสุขํ  ทีฆรตฺตํ  จาริกํ  จริตํ  อชฺช  อหํ  ปภินฺนํ  มตฺตํ
หตฺถึ  หตฺถาจริยสงฺขาโต  เฉโก  องฺกุสคฺคาโห องฺกุเสน วิย  โยนิโส
มนสิกาเรน นิคฺคณฺหิสฺสามิ าสฺส วีติกฺกมิตุ ทสฺสามีติ.
   
พหูนํ   เทวตานํ   ธมฺมาภิสมโย   อโหสิ.   โส   ายสฺมา   เตปิฏกํ
พุทฺธวจนํ  อุคฺคณฺหิตฺวา  มหาธมฺมกถิโก  หุตฺวา  วีสวสฺสสตํ  ตฺวา
สกลชมฺพุทีปํ สงฺโขเภตฺวา ปรินิพฺพายีติ.
************

๑. อิโต ปรํ "อนุโมทนฺตีติ วา "อนุโมทมานาติ วา ปเทน นฏฺเน ภวิตพฺพํ.
    อถวา "สามเณเรนาติ อาคตฏฺาเน "ตยาติ ปเทน ภวิตพฺพํ.
    ยุ. "สามเณเรน ฯเปฯ วทติ.
๒. สี. ยุ. สานุมาตาย.
๓. ม. สามเณโร เม มเหสกฺขานํ เทวตานํ อนฺตเร ลชฺชํ อุปฺปาเทยฺย.
    สี. มาเหว โข เม เทวตานํ อนฺตเร ลชฺชา อุปฺปชฺเชยฺย.
๔. ม. สี. ยุ. เอตฺถนฺตเร "เขเฬน ปคฺฆรนฺเตนาติ อตฺถิ.
๕. ม. นิปติ. สี. ยุ. วิปฺผนฺทิ.
๖. ม. สี. ยุ. "โส อกฺขีหิ ฯเปฯ วิปฺผนฺทีติ นตฺถิ.
๗. ปาลิยญฺหิ "ปาริหาริกปกฺขญฺจาติ ทิสฺสติ.

๘. อุปฺปจฺจาปีติ. สํ. ส. ๑๕/๓๐๗. . ว. 
[๙] ม. เอตฺถนฺตเร ปสฺสสนฺตินฺติ
อตฺถิ.
๑๐. สี. ยุ. นิสินฺนโก ว.
๑๑. ปาลิยญฺหิ "ปุนราคจฺฉเตติ ทิสฺสติ. 
๑๒. กุกฺกุฬา. 
๑๓. สี. ยุ. กุกฺกุเฬ.
๑๔. ปพฺพชาปิโต [?]  
๑๕. ปาลิยํ "นิพฺภตนฺติ ทิสฺสติ. สํ. ส. ๑๕/๓๐๘. . ว.
๑๖. ม. สี. ยุ. จรนฺตํ.  
๑๗. ม. สี. ยุ. "ตนฺติ นตฺถิ.
๑๘. ม. สี. เยน การเณน. ยุ. เยน เกนจิ การเณน.


แปลโดยพยัญชนะ
แปลโดยอรรถ
  <โปรดคลิกเพื่อฟังเสียง>   สัมพันธ์ไทย
โปรดเลือกรายการ
สถิติข้อสอบสนามหลวง
สตฺตโม ภาโค
๒๓.นาควคฺควณฺณนา
๑. อตฺตโนวตฺถุ
๒. หตฺถาจริยปุพฺพกวตฺถุ
๓. ปริชิณฺณพฺราหฺมณปุตฺตวตฺถุ
๔. ปเสนทิโกสลราชวตฺถุ
๕. สานุสามเณรวตฺถุ
๖. ปาเวรกหตฺถิวตฺถุ
๗. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๘. มารวตฺถุ
๑๘.มลวคฺควณฺณนา
๑. โคฆาตวตฺถุ
๒. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๓. ติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๔. โลฬุทายิตฺเถรวตฺถุ
๕. อญฺตรกุลปุตฺตวตฺถุ
๖. จูฬสาริภิกฺขุวตฺถุ
๗. ปญฺจอุปาสกวตฺถุ
๘. ติสฺสทหรวตฺถุ
๙. ปญฺจอุปาสกวตฺถุ
๑๐. เมณฺฑกเสฏฺิวตฺถุ
๑๑. อุชฺฌานสญฺิตฺฺเถรวตฺถุ
๑๒. สุภทฺทวตฺถุ
๑๙.ธมฺมฏวคฺควณฺณนา
๑. วินิจฺฉยมหามตฺตวตฺถุ
๒. ฉพฺพคฺคิยวตฺถุ
๓. เอกุทานตฺเถรวตฺถุ
๔. ลกุณฺฑกภทฺทิยตฺเถรวตฺถุ
๕. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๖. หตฺถกวตฺถุ
๗. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๘. ติตฺถิยวตฺถุ
๙. อริยพาลิสิกวตฺถุ
๑๐. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๒๐.มคฺควคฺควณฺณนา
๑. ปญฺจสตภิกฺขุวตฺถุ
๒. อปรํ ปญฺจสตภิกฺขุวตฺถุ
๓. ปธานกมฺมิกติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๔. สูกรเปตวตฺถุ
๕. โปิลตฺเถรวตฺถุ
๖. มหลฺลกตฺเถรวตฺถุ
๗. สารีปุตฺตตฺเถรสฺส สทฺธิวิหาริกวตฺถุ
๘. มหาธนวาณิชวตฺถุุ
๙. กิสาโคตมีวตฺถุ
๑๐. ปฏาจาราวตฺถุ
๒๑.ปกิณณกวคฺควณฺณนา
๑. อตฺตโนปุพฺพกมฺมวตฺถุ
๒. กุกฺกุฏณฺฑขาทิกาวตฺถุ
๓. ภทฺทิยภิกฺขุวตฺถุ
๔. ลกุณฺฏกภทฺทิยตฺเถรวตฺถุ
๕. ทารุสากฏิกวตฺถุ
๖. วชฺชีปุตฺตกภิกฺขุวตฺถุ
๗. จิตฺตคหปติวตฺถุ
๘. จูฬสุภทฺทาวตฺถุ
๙. เอกวิหาริตฺเถรวตฺถุ
๒๒.นิรยวคฺควณฺณนา
๑. สุนฺทรีปริพฺพาชิกาวตฺถุ
๒. ทุกฺขปีฬิตสตฺตวตฺถุ
๓. วคฺคุมุทาตีริยภิกฺขุวตฺถุ
๔. เขมกเสฏิปุตฺตวตฺถุ
๕. ทุพฺพจภิกฺขุวตฺถุ
๖. อิสฺสาปกตอิตฺถีวตฺถุ
๗. อาคนฺตุกภิกฺขุวตฺถุ
๘. นิคฺคณฺวตฺถุ
๙. ติตฺถิยสาวกวตฺถุ