| ๑. |
อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย. |
| |
ชนะตนนั่นแหละ เป็นดี. |
| |
ขุ. ธ. ๒๕/๒๙. |
| ๒. |
อตฺตา หิ กิร ทุทฺทโม. |
| |
ได้ยินว่าตนแล ฝึกได้ยาก. |
| |
ขุ. ธ. ๒๕/๓๖. |
| ๓. |
อตฺตา สุทฺนฺโต ปุริสสฺส โชติ. |
| |
ตนที่ฝึกดีแล้ว เป็นแสงสว่างของบุรุษ. |
| |
สํ. ส. ๑๕/๒๔๘. |
| ๔. |
อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ. |
| |
ตนแล เป็นที่พึ่งของตน. |
| |
ขุ. ธ. ๒๕/๓๖,๖๖. |
| ๕. |
อตฺตา หิ อตฺตโน คติ. |
| |
ตนเทียว เป็นคติของตน. |
| |
ขุ. ธ. ๒๕/๖๖. |
| ๖. |
อตฺตา หิ ปรมํ ปิโย. |
| |
ตนแล เป็นที่รักยิ่ง. |
| |
องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙. |
| ๗. |
นตฺถิ อตฺตสมํ เปมํ. |
| |
ความรัก (อื่น) เสมอด้วยตนไม่มี. |
| |
สํ. ส. ๑๕/๙. |
| ๘. |
อตฺตนา ว กตํ ปาปํ อตฺตนา สงฺกิลิสฺสติ. |
| |
ตนทำบาปเอง ย่อมเศร้าหมองเอง. |
| |
ขุ.ธ. ๒๕/๓๗. ขุ. มหา. ๒๙/๓๗. ขุ.จู. ๓๐/๑๑๖. |
| ๙. |
อตฺตนา อกตํ ปาปํ อตฺตนา ว วิสุชฺฌติ. |
| |
ตนไม่ทำบาปเอง ย่อมหมดจดเอง. |
| |
ขุ.ธ. ๒๕/๓๗. ขุ.มหา. ๒๙/๓๗. ขุ.จู. ๓๐/๑๑๖. |
| ๑๐. |
อตฺตตฺถปญฺา อสุจี มนุสฺสา. |
| |
มนุษย์ผู้เห็นแก่ประโยชน์ตน เป็นคนไม่สะอาด. |
| |
ขุ. สุ. ๒๕๑๓๓๙. |
| ๑๑. |
อตฺตานํ ทมยนฺติ ปณฺฑิตา. |
| |
บัณฑิต ย่อมฝึกตน. |
| |
ม.ม. ๑๓/๔๘๗. ขุ.ธ. ๒๕/๒๕. ขุ. เถร. ๒๖/๓๘๙. |
๑๒. อตฺตานํ ทมยนตฺติ สุพฺพตา.
ผู้ประพฤติดี ย่อมฝึกตน.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๔.
๑๓. อตฺตนา หิ สุทนฺเตน นาถํ ลภติ ทุลฺลภํ.
ผู้มีตนฝึกดีแล้ว ย่อมได้ที่พึ่งซึ่งได้ยาก.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๖.
๑๔. โย รกฺขติ อตฺตานํ รกฺขิโต ตสฺส พาหิโร.
ผู้ใดรักษาตนได้ ภายนอกของผู้นั้นก็เป็นอันรักษาด้วย.
องฺ. ฉกฺก. ๒๒/๔๑๗.
๑๕. อตฺตานญฺเจ ปิยํ ชญฺา รกฺเขยฺย นํ สุรกฺขิตํ.
ถ้ารู้ว่าตนเป็นที่รัก ก็ควรรักษาตนนั้นให้ดี.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๖.
๑๖. ปริโยทเปยฺย อตฺตานํ จิตฺตเกฺลเสหิ ปณฺฑิโต.
บัณฑิตพึงทำตนให้ผ่องแผ้วจากเครื่องเศร้าหมองจิต.
สํ. มหา. ๑๙/๒๙. ขุ. ธ. ๒๕/๒๖.
๑๗. อตฺตานญฺเจ ตถา กยิรา ยถญฺมนุสาสติ.
ถ้าพร่ำสอนผู้อื่นฉันใด ก็ควรทำตนฉันนั้น.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๖.
๑๘. อตฺตนา โจทยตฺตานํ.
จงเตือนตนด้วยตนเอง.
ขุ. ธ. ๒๕/๖๖.
๑๙. ปฏิมํเสตมตฺตนา.
จงพิจารณาตนด้วยตนเอง.
ขุ. ธ. ๒๕/๖๖.
๒๐. ทุคฺคา อุทฺธรถตฺตานํ ปงฺเก สนฺโนว กุญฺชโร.
จงถอนตนขึ้นจากหล่ม เหมือนช้างตกหล่มถอนตนขึ้น
ฉะนั้น.
ขุ. ธ. ๒๕/๕๘.
๒๑. อตฺตานุรกฺขี ภว มา อฑยฺหิ.
จงเป็นผู้ตามรักษาตน อย่าได้เดือดร้อน.
ขุ. ชา. ปกิณฺณก. ๒๗/๓๗๒.
๒๒. อตฺตานญฺจ น ฆาเตสิ.
อย่าฆ่าตนเสียเลย.
ขุ. ชา. มหา. ๒๘/๒๗๙.
๒๓. อตฺตานํ น ทเท โปโส.
บุรุษไม่พึงให้ซึ่งตน.
สํ. ส. ๑๕/๖๐.
๒๔. อตฺตานํ น ปริจฺจเช.
บุรุษไม่พึงสละเสียซึ่งตน.
สํ. ส. ๑๕/๖๐.
๒๕. อตฺตานํ นาติวตฺเตยฺย.
บุคคลไม่ควรลืมตน.
ขุ. ชา. ตึส. ๒๗/๕๐๓.
๒๖. อตฺตทตฺถํ ปรตฺเถน พหุนาปิ น หาปเย.
ไม่ควรพร่าประโยชน์ตน เพราะประโยชน์ผู้อื่นแม้มาก.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๗.
๒๗. อตฺตานญฺเจ ปิยํ ชญฺา น นํ ปาเปน สํยุเช.
ถ้ารู้ว่าตนเป็นที่รัก ก็ไม่ควรประกอบตนนั้นด้วยความชั่ว.
สํ. ส. ๑๕/๑๐๔.
๒๘. ยทตฺตครหี ตทกุพฺพมาโน.
ติตนเองเพราะเหตุใด ไม่ควรทำเหตุนั้น.
ขุ. ส. ๒๕/๔๘๖.
