นักธรรมชั้นเอก

๑๒๙.	อทฺธา หิ ปฺา ว สตํ ปสตฺถา กนฺตา สิรี โภครตา มนุสฺสา าณฺจ พุทฺธานมตุลฺยรูปํ ปฺํ น อจฺเจติ สิรี กทาจิ.
	สัตบุรุษสรรเสริญปัญญาแน่แท้ คนทั้งหลายชอบทรัพย์สมบัติ จึงใคร่ได้สิริ ( ยศ ) ก็ความรู้ของท่านผู้รู้ทั้งหลายชั่งไม่ได้ ทรัพย์จึงเกินกว่าปัญญาไปไม่ได้ ไม่ว่ากาลไหน ๆ
	( ปโหสธโพธิสตฺต )	ขุ. ชา. วีส. ๒๗/๔๒๘.

๑๓๐.	คมฺภีรปฺหํ มนสาภิจินฺตยํ นจฺจาหิตํ กมฺม กโรติ ลุทฺทํ กาเลคตํ อตฺถปทํ น ริฺจติ ตถาวิธํ ปฺาวนฺตํ วทนฺติ.
	ผู้ขบคิดปัญหาอันลึกซึ้งด้วยใจ ไม่ทำกรรมชั่ว อันไม่เป็น ประโยชน์เกื้อกูลเลย, ไม่ละทางแห่งประโยชน์ที่มาถึงตามเวลา, บัณฑิตทั้งหลายเรียกคนอย่างนั้นว่า ผู้มีปัญญา.
	( สรภงฺคโพธิสตฺต )	ขุ. ชา. จตฺตาฬีส. ๒๗/๕๔๐.

๑๓๑.	ทาโส ว ปฺสฺส ยสสฺสิ พาโล อตฺเถสุ ชาเตสุ ตถาวิเธสุ ยํ ปฺฑิโต นิปุณํ สํวิเธติ สมฺโมหมาปชฺชติ ตตฺถ พาโล.
	คนเขลามียศศักดิ์ ก็เป็นทาสของคนมีปัญญา, เมื่อเรื่องราว ต่าง ๆ เกิดขึ้น คนฉลาดจัดการข้อใดได้แนบเนียน คนเขลา ถึงความงมงายในข้อนั้น.
	( มโหสธโพธิสตฺต )	ขุ. ชา. วีส. ๒๗/๔๒๘.

๑๓๒.	ปฺวนฺตํ ตถาวาทึ	สึเลสุ สุสมาหิตํ
	เจโตสมถมนุยุตฺตํ	ตํ เว วิฺู ปสํสเร.
	ผู้รู้ย่อมสรรเสริญคนมีปัญญา พูดจริง ตั้งมั่นในศีล ประกอบ ความสงบใจนั้นแล.
	( มหาสฺสปเถร )	ขุ. เถร. ๒๖/๔๑๑.

๑๓๓.	ปฺา สุตวินิจฺฉินี	ปฺา กิตฺติสิโลกวฑฺฒนี
	ปฺาสหิโต นโร อิธ	อปิ ทุกฺเขสุ สุขานิ วินฺทติ.
	ปัญญาเป็นเครื่องวินิจฉัยสิ่งที่ฟังแล้ว ปัญญาเป็นเครื่องเพิ่มพูน เกียรติคุณและชื่อเสียง คนผู้ประกอบด้วยปัญญาในโลกนี้ แม้ในความทุกข์ก็หาความสุขได้.
	( มหากปฺปินเถร )	ขุ. เถร. ๒๖/๓๕๐.

๑๓๔.	ปฺาย ติตฺตินํ เสฏฺฐํ	น โส กาเมหิ ตปฺปติ
	ปฺาย ติตฺตํ ปุริสํ	ตณฺหา น กุรุเต วสํ.
	บรรดาความอิ่มทั้งหลาย ความอิ่มด้วยปัญญาประเสริฐ, ผู้อิ่ม ด้วยปัญญานั้นย่อมไม่เดือดร้อนด้วยกาม, ตัณหาทำผู้อิ่มด้วย ปัญญาไว้ในอำนาจไม่ได้.
	( โพธิสตฺต )	ขุ. ชา. ทฺวาทส. ๒๗/๓๒๙.

๑๓๕.	ส ปฺวา กามคเณ อเวกฺขติ อนิจฺจโต ทุกฺขโต โรคโต จ เอวํ วิปสฺสี ปชหาติ ฉนฺทํ ทุกฺเขสุ กาเมสุ มหพฺภเยสุ.
	ผู้มีปัญญานั้น ย่อมเล็งเห็นกามคุณเป็นของไม่เที่ยง เป็น ทุกข์ และเป็นโค, ผู้เห็นอย่างนี้ ย่อมละความพอใจในกาม อันเป็นทุกข์ เป็นภัยใหญ่ได้.
	( สรภงฺคโพธิสตฺต )	ขุ. ชา. จตฺตาฬีส. ๒๗/๕๔๒.