ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นตรี
สอบในสนามหลวง
วันอาทิตย์ ที่ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๖
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาทลงในช่องของข้อ
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. ข้อใด เป็นธรรมมีอุปการะมาก ?
  ก. หิริ  โอตตัปปะ ข. สติ  สัมปชัญญะ
  ค. กตัญญู กตเวที ง. ขันติ  โสรัจจะ
 
๒. เราควรใช้สติเมื่อใด ?
  ก. ก่อนทำ พูด คิด ข. ขณะทำ พูด คิด
  ค. ทำ พูด คิดเสร็จแล้ว ง. ข้อ ก. ข้อ ข. ถูก
 
๓. เราควรใช้สัมปชัญญะเมื่อใด ?
  ก. ก่อนทำ พูด คิด ข. ขณะทำ พูด คิด
  ค. ทำ พูด คิดเสร็จแล้ว ง. ใช้ได้ตลอดกาล
 
๔. ข้อใด เรียกว่าเทวธรรม ?
  ก. สติ  สัมปชัญญะ ข. ขันติ  โสรัจจะ
  ค. หิริ  โอตตัปปะ ง. กตัญญู  กตเวที
 
๕. ผู้มีเทวธรรม มีลักษณะอย่างไร ?
  ก. ไม่ทำชั่วในที่ลับ ข. ไม่ทำชั่วในที่แจ้ง
  ค. ไม่ทำชั่ว ทั้งในที่ลับและที่แจ้ง ง. ไม่ทำชั่ว เพราะกลัวถูกประณาม
 
๖. ข้อใด เป็นลักษณะของโอตตัปปะ ?
  ก. ละอายความชั่ว ข. กลัวถูกลงโทษ
  ค. ละอายตนเอง ง. กลัวผลของความชั่ว
 
๗. ผู้งดงามทั้งนอกทั้งใน เพราะมีคุณธรรมข้อใด ?
  ก. หิริ  โอตตัปปะ ข. สติ  สัมปชัญญะ
  ค. ขันติ  โสรัจจะ ง. กตัญญู  กตเวที
 
๘. นาย ก. ถูกนาย ข. ทำร้าย อดกลั้นไว้ได้ เพราะมีคุณธรรมอะไร ?
  ก. หิริ ข. โอตตัปปะ
  ค. ขันติ ง. สติ
 
๙. ความทนต่อความหนาวร้อน มีความหมายตรงกับข้อใด ?
  ก. ทนต่อความเจ็บใจ ข. ทนต่อความตรากตรำ
  ค. ทนต่อความอยาก ง. ทนต่อความทุกข์ทรมาน
 
๑๐. ข้อใด เป็นความหมายของคำว่า  “ กตเวที ” ?
  ก. ทำอุปการะก่อน ข. รู้อุปการะที่ท่านทำแล้ว
  ค. ตอบแทนคุณท่าน ง. รู้อุปการะและตอบแทนคุณ
 
๑๑. ผู้ใดไม่ชื่อว่า บุพพการี ?
  ก. บิดา  มารดา ข. พระมหากษัตริย์
  ค. บุตร  ธิดา ง. ครู  อาจารย์
 
๑๒. ชาวพุทธมีอะไร เป็นสรณะ ?
  ก. ไตรสิกขา ข. ไตรมาส
  ค. ไตรลักษณ์ ง. ไตรรัตน์
 
๑๓. พระธรรม คืออะไร ?
  ก. หนังสือธรรมะ ข. คัมภีร์เทศน์
  ค. คำสุภาษิต ง. คำสั่งสอน
 
๑๔. ข้อใด เป็นคุณของพระธรรม ?
  ก. รักษาผู้ปฏิบัติให้ร่ำรวย ข. รักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว
  ค. รักษาผู้ปฏิบัติให้มีความสุข ง. รักษาผู้ปฏิบัติให้เจริญ
 
๑๕. สงฆ์ในคำว่า  “ สุปฏิปนฺโน  ภควโต  สาวกสงฺโฆ ”  หมายถึงใคร ? 
  ก. ภิกษุสงฆ์ ข. ภิกษุณีสงฆ์
  ค. อริยสงฆ์ ง. สมมติสงฆ์
 
๑๖. โอวาทของพระพุทธเจ้าที่เป็นหลักการ คืออะไร ?
  ก. ไม่คบคนชั่ว คบคนดี มีเมตตา ข. ไม่ทำชั่ว ทำดี กตัญญู
  ค. ไม่ทำชั่ว ทำดี ทำใจให้ผ่องใส ง. ทำดี ทำใจให้ผ่องใส มีสัตย์
 
๑๗. ทุจริต หมายถึงการประพฤติเช่นไร ?
  ก. กาย วาจา ชอบ ข. กาย วาจา มิชอบ
  ค. กาย วาจา ใจ ชอบ ง. กาย วาจา ใจ มิชอบ
 
๑๘. นักเรียนสั่งซื้อยาบ้าเพื่อจะเสพ จัดเป็นทุจริตข้อใด ?
  ก. กายทุจริต ข. วจีทุจริต
  ค. มโนทุจริต ง. ถูกทุกข้อ
 
๑๙. “ ยุให้รำ ตำให้รั่ว ”  เป็นลักษณะของคำพูดในข้อใด ?
  ก. พูดเท็จ ข. พูดคำหยาบ
  ค. พูดส่อเสียด ง. พูดเพ้อเจ้อ
 
๒๐. ทุจริต ๓ อย่าง เป็นธรรมประเภทใด ?
  ก. ธรรมที่ควรศึกษา ข. ธรรมที่ควรละ
  ค. ธรรมที่ควรรู้ ง. ธรรมที่ควรเห็น
 
๒๑. มูลเหตุแห่งความผิดของคน คืออะไร ?
  ก. โลภะ โทสะ โมหะ ข. มานะ โทสะ โมหะ
  ค. ราคะ โทสะ โมหะ ง. ตัณหา ราคะ ทิฏฐิ
 
๒๒. ฉ้อราษฎร์บังหลวง มีอะไรเป็นมูลเหตุ ?
  ก. โลภะ โทสะ ข. โลภะ ตัณหา
  ค. โลภะ ทิฏฐิ ง. โลภะ โมหะ
 
๒๓. คำว่า  “ อารมณ์เสีย อารมณ์เน่า ”  เทียบได้กับข้อใด ?
  ก. มานะ ข. โกธะ
  ค. โลภะ ง. พยาบาท
 
๒๔. ข้อใด ไม่จัดเข้าในสัปปุริสบัญญัติ ?
  ก. ทาน ข. ศีล
  ค. ปัพพัชชา ง. มาตาปิตุอุปัฏฐาน
 
๒๕. สิ่งเป็นที่ตั้งแห่งการบำเพ็ญบุญ เรียกว่าอะไร ?
  ก. บุญกิริยา ข. บุญวัตถุ
  ค. สังคหวัตถุ ง. บุญกิริยาวัตถุ
 
๒๖. การสวดมนต์ จัดเข้าในการทำบุญประเภทใด ?
  ก. ทานมัย ข. สีลมัย
  ค. ภาวนามัย ง. ธัมมเทสนามัย
 
๒๗. คนมีบุญ คือคนเช่นไร ?
  ก. มีลาภ มียศ ข. มีคนสรรเสริญ
  ค. ไม่มีคนนินทา ง. สุขกาย สุขใจ
 
๒๘. คบคนดี ฟังวจีโดยเคารพ นอบนบด้วยพินิจ ทำกิจด้วยปฏิบัติ
ตรงกับข้อใด ?
  ก. วุฒิธรรม ข. จักรธรรม
  ค. อิทธิบาทธรรม ง. พรหมวิหารธรรม
 
๒๙. คำว่า  “ บุญใหม่ ”  ตรงกับข้อใด ?
  ก. อยู่ในประเทศสมควร ข. คบสัตบุรุษ
  ค. ตั้งตนไว้ชอบ ง. ได้ทำความดีไว้ในปางก่อน
 
๓๐. ค่าของคนอยู่ที่คนของใคร เป็นลักษณะของอคติข้อใด ?
  ก. ฉันทาคติ ข. โทสาคติ
  ค. โมหาคติ ง. ภยาคติ
 
๓๑. “ ผมเป็นลูกนายตำรวจครับ ”  การโอ้อวดเช่นนี้ เป็นเหตุให้เกิดอคติ
ข้อใด ?
  ก. ฉันทาคติ ข. โทสาคติ
  ค. ภยาคติ ง. โมหาคติ
 
๓๒. ข้อใด ตรงกับสังวรปธาน ?
  ก. เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว ข. เพียรระวังมิให้บาปเกิดขึ้น
  ค. เพียรให้กุศลเกิดขึ้น ง. เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นไม่ให้เสื่อม
 
๓๓. อิทธิบาทข้อใด เป็นพื้นฐานนำไปสู่ความสำเร็จของงาน ?
  ก. ฉันทะ ข. จิตตะ
  ค. วิริยะ ง. วิมังสา
 
๓๔. การเอาใจฝักใฝ่ในการศึกษาไม่วางธุระ คือข้อใด ?
  ก. ฉันทะ ข. วิริยะ
  ค. จิตตะ ง. วิมังสา
 
๓๕. การช่วยคนประสบทุกข์ จัดเป็นพรหมวิหารข้อใด ?
  ก. เมตตา ข. กรุณา
  ค. มุทิตา ง. อุเบกขา
 
๓๖. ความดับตัณหาได้สิ้นเชิง ทุกข์ดับไปหมด ชื่อว่าอะไร ?
  ก. ทุกข์ ข. สมุทัย
  ค. นิโรธ ง. มรรค
 
๓๗. สัมมาทิฏฐิ ปัญญาอันเห็นชอบ คืออะไร ?
  ก. เห็นอริยสัจ ข. เห็นอริยทรัพย์
  ค. เห็นอริยสงฆ์ ง. เห็นอริยสาวก
 
๓๘. การพิจารณาความตายเนือง ๆ มีประโยชน์อย่างไร ?
  ก. บรรเทาความเมาในวัย ข. บรรเทาความเมาในชีวิต
  ค. บรรเทาความยึดมั่น ง. บรรเทาความเห็นแก่ตัว
 
๓๙. ข้อใด เป็นอานิสงส์ของการฟังธรรมโดยตรง ?
  ก. ทำให้ได้บุญ ข. ทำให้เกิดสมาธิ
  ค. ทำให้ละกิเลส ง. ทำให้เกิดปัญญา
 
๔๐. ปฏิบัติอย่างไร จึงจะชื่อว่าเคารพในการศึกษา ?
  ก. ขยันไปโรงเรียน ข. ขยันอ่านหนังสือ
  ค. ขยันหาความรู้ ง. ขยันทำการบ้าน
 
๔๑. สาราณิยธรรม คือธรรมเช่นไร ?
  ก. ธรรมที่เป็นแก่นสาร ข. ธรรมของผู้ทรงศีล
  ค. ธรรมเป็นเหตุบริจาค ง. ธรรมเป็นเหตุให้ระลึกถึงกัน
 
๔๒. “ อย่าชิงสุกก่อนห่าม ”  ตรงกับหลักธรรมข้อใด ?
  ก. กาลัญญุตา ข. อัตตัญญุตา
  ค. ปริสัญญุตา ง. ธัมมัญญุตา
 
๔๓. ข้อใด เป็นอิฏฐารมณ์ทั้งหมด ?
  ก. ลาภ เสื่อมลาภ สุข ทุกข์ ข. ยศ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์
  ค. สุข ทุกข์ สรรเสริญ นินทา ง. ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข
 
๔๔. ทำอย่างไร จึงจะตั้งตัวได้ในโลกนี้ ?
  ก. เว้นจากอบายมุข ข. บำเพ็ญสังคหวัตถุ
  ค. คบกัลยาณมิตร ง. บำเพ็ญทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์
 
๔๕. ข้อใด เป็นลักษณะของคนดีแต่พูด ?
  ก. คบเพื่อนเพราะเห็นแก่ประโยชน์ ข. สงเคราะห์ด้วยสิ่งหาประโยชน์มิได้
  ค. ต่อหน้าว่าสรรเสริญ ง. คิดแต่ได้ฝ่ายเดียว
 
๔๖. คนเทียมมิตรเช่นไร ที่ควรหลีกเลี่ยงให้ไกลที่สุด ?
  ก. มิตรชักชวนในทางฉิบหาย ข. มิตรหัวประจบ
  ค. มิตรดีแต่พูด ง. มิตรปอกลอก
 
๔๗. อัตถจริยาในสังคหวัตถุ หมายความว่าอย่างไร ?
  ก. โอบอ้อมอารีย์ ข. วจีไพเราะ
  ค. สงเคราะห์ชุมชน ง. วางตนพอดี
 
๔๘. ฆราวาสธรรม คือข้อใด ?
  ก. สัจจะ ทมะ ขันติ จาคะ ข. สัทธา สีล จาคะ ปัญญา
  ค. ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ง. เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา
 
๔๙. “ งบประมาณขาดดุล ”  ชื่อว่าขาดธรรมข้อใด ?
  ก. อัตถจริยา ข. สมชีวิตา
  ค. สมานัตตตา ง. กัลยาณมิตตตา
 
๕๐. ทิศเบื้องหน้า ได้แก่ข้อใด ?
  ก. สมณะ ข. อาจารย์
  ค. มารดาบิดา ง. มิตร
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๔๖.  หน้า ๑๑๕-๑๒๕.
         

ข้อสอบสนามหลวง