ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๑๑. กุหกพฺราหฺมณวตฺถุ. (๒๗๔)

	"กินฺเตติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา กูฏาคารสาลายํ วิหรนฺโต
เอกํ วคฺคุลิวตฺตํ กุหกพฺราหฺมณํ อารพฺภ กเถสิ.

	โส กิร เวสาลีนครทฺวาเร เอกํ กุกฺกุธรุกฺขํ ๑ อารุยฺห ทฺวีหิ
ปาเทหิ สาขํ คณฺหิตฺวา อโธสิโร ๒ โอลมฺพนฺโต "กปิลานํ เม สตํ เทถ กหาปเณ เทถ ปริจาริกํ เทถ, โน เจ ทสฺสถ, อิโต ปติตฺวา มรนฺโต นครํ อนครํ กริสฺสามี ติ วทติ. ตถาคตสฺสาปิ ภิกฺขุสงฺฆปริวุตสฺส นครปวิสนกาเล ภิกฺขู ตํ พฺราหฺมณํ ทิสฺวา นิกฺขมนกาเลปิ นํ ตเถว โอลมฺพนฺตํ ปสฺสึสุ. นาคราปิ "อยํ ปาโต ปฏฺาย เอวํ โอลมฺพนฺโต ปติตฺวา [๓] นครํ อนครํ กเรยฺย าติ จินฺเตตฺวา นครวินาสภีตา "ยํ โส ยาจติ, สพฺพํ เทม าติ ปฏิสฺสุณิตฺวา อทํสุ. โส โอตริตฺวา สพฺพํ คเหตฺวา อคมาสิ. ภิกฺขู วิหารูปจาเร ตํ คาวี วิย วิจริตฺวา คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา สญฺชานิตฺวา "ลทฺธนฺ เต พฺราหฺมณ ยถาปตฺถิตนฺ ติ ปุจฺฉิตฺวา "อาม ลทฺธํ เม ติ สุตฺวา อนฺโตวิหาเร ตถาคตสฺส ตม ตฺถํ อาโรเจสุ. สตฺถา "น ภิกฺขเว อิทาเนเว ส กุหกโจโร, ปุพฺเพปิ กุหกโจโรเยว อโหสิ; อิทานิ ปเนส พาลชนํ วญฺเจติ, ตทา ปน ปณฺฑิเต วญฺเจตุ นาสกฺขี ติ วตฺวา เตหิ ยาจิโต อตีตํ อาหริ:
	"อตีเต เอกํ กาสิกคามํ นิสฺสาย เอโก กุหกตาปโส วาสํ
กปฺเปติ. ตํ เอกํ กุลํ ปฏิชคฺคิ: ทิวา อุปฺปนฺนขาทนียโภชนียโต อตฺตโน ปุตฺตานํ วิย ตสฺสาปิ เอกํ โกฏฺาสํ เทติ, สายํ อุปฺปนฺนโกฏฺาสํ เปตฺวา ทุติยทิวเส เทติ. อเถกทิวสํ สายํ โคธมํสํ ลภิตฺวา สาธุกํ ปจิตฺวา ตโต โกฏฺาสํ เปตฺวา ทุติยทิวเส ตสฺส เทติ. ตาปโส มํสํ ขาทิตฺวา ๔ ว รสตณฺหาย พทฺโธ "กึ มํสํ นาเม ตนฺ ติ ปุจฺฉิตฺวา "โคธมํสนฺ ติ สุตฺวา ภิกฺขาย จริตฺวา สปฺปิทธิกฏุกภณฺฑาทีนิ คเหตฺวา ปณฺณสาลํ คนฺตฺวา เอกมนฺเต เปสิ. ปณฺณสาลาย ปน อวิทูเร เอกสฺมึ วมฺมิเก โคธราชา วิหรติ. โส กาเลน กาลํ ตาปสํ วนฺทิตุ อาคฺจฺฉติ. ตํทิวสํ ปเน ส "ตํ วธิสฺสามี ติ ทณฺฑํ ปฏิจฺฉาเทตฺวา ตสฺส วมฺมิกสฺสาวิทูเร าเน นิทฺทายนฺโต วิย นิสีทิ. โคธราชา วมฺมิกโต นิกฺขมิตฺวา ตสฺส สนฺติกํ อาคจฺฉนฺโต อาการํ สลฺลกฺเขตฺวา "น เม อชฺช อาจริยสฺส อากาโร รุจฺจตี ติ ตโตว นิวตฺติ. ตาปโส ตสฺส นิวตฺตนภาวํ ตฺวา ตสฺส มรณตฺถาย ทณฺฑํ ขิปิ. ทณฺโฑ วิรชฺฌิตฺวา คโต. โคธราชา วมฺมิกํ ปวิสิตฺวา ตโต สีสํ นีหริตฺวา อาคตมคฺคํ โอโลเกนฺโต ตาปสํ อาห
	"สมณํ ตํ มญฺมาโน อุปคญฺฉึ อสญฺตํ, โส มํ ทณฺเฑน ปาหาสิ ยถา อสฺสมโณ ตถา; กินฺ เต ชฏาหิ ทุมฺเมธ, กินฺ เต อชินสาฏิยา, อพฺภนฺตรนฺ เต คหนํ พาหิรํ ปริมชฺชสี ติ.
อถ นํ ตาปโส สนฺตเกน ปโลเภตุ เอวม าห
	"เอหิ โคธ นิวตฺตสฺสุ ภุญฺช สาลีนโมทนํ, เตลํ โลณญฺจ เม อตฺถิ ปหูตํ มยฺห ปิปฺผลี ติ.
	ตํ สุตฺวา โคธราชา "ยถา ยถา ตฺวํ กเถสิ; ตถา ตถา เม
ปลายิตุกามตาว โหตี ติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"เอส ภิยฺโย ปเวกฺขามิ วมฺมิกํ สตโปริสํ เตลํ โลณญฺจ กินฺ เต สิ อหิตํ มยฺห ปิปฺผลี ติ.
	เอวญฺ จ ปน วตฺวา "อหํ เอตฺตกํ กาลํ ตยิ สมณสญฺํ อกาสึ,
อิทานิ เต มํ ปหริตุกามตาย ทณฺโฑ ขิตฺโต, ตสฺส ขิตฺตกาลโตเยว อสฺสมโณ ชาโต; กินฺ ตาทิสสฺส ทุปฺปญฺสฺส ปุคฺคลสฺส ชฏาหิ, กึ สขุเรน อชินจมฺเมน, อพฺภนฺตรํ หิ เต คหนํ, เกวลํ พาหิรเมว ปริมชฺชสี ติ อาห.
	สตฺถา อิมํ อตีตํ อาหริตฺวา "ตทา เอส กุหโก ตาปโส
อโหสิ, โคธราชา ปน อหเมว าติ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนตฺวา ตทา โคธปณฺฑิเตน ตสฺส นิคฺคหิตการณํ ทสฺเสนฺโต อิมํ คาถม าห
	"กินฺ เต ชฏาหิ ทุมฺเมธ, กินฺ เต อชินสาฏิยา; อพฺภนฺตรนฺ เต คหนํ พาหิรํ ปริมชฺชสี ติ.
	ตตฺถ "กินฺเต ชฏาหีติ: อมฺโภ ทุปฺปญฺ ตว สุพทฺธาหิปิ
อิมาหิ ชฏาหิ สขุราย นิวตฺถายปิ อิมาย อชินจมฺมสาฏิกาย จ กิม ตฺโถ.
	อพฺภนฺตรนฺติ: อพฺภนฺตรํ หิ เต ราคาทิกฺกิเลสคหนํ, เกวลํ
หตฺถิลณฺฑํ อสฺสลณฺฑํ วิย มฏฺํ พาหิรํ ปริมชฺชสี ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
กุหกพฺราหฺมณวตฺถุ.
************
๑. สี. ม. ยุ. กกุธรุกฺขํ. ๒. สี. อวํสรีโร. ยุ. อวํสิโร. ๓. ม. เอตฺถนฺตเร มรนฺโตติ อตฺถิ. ๔. สี. สายิตฺวา ว.