ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นเอก
สอบในสนามหลวง
วันอังคาร ที่ ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๖
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว ในช่องที่ต้องการ
ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. คำว่า ผู้ข้องอยู่ในโลก หมายถึงข้องอยู่ในสิ่งใด ?
  ก. วัตถุกาม ข. วิมุตติ
  ค. วิสุทธิ ง. นิพพาน
 
๒. คำว่า คนเขลา ในอุทเทสแห่งนิพพิทา หมายถึงใคร ?
  ก. คนไร้ทรัพย์ ข. คนไร้เมตตา
  ค. คนไร้พวกพ้อง ง. คนไร้ปัญญา
 
๓. รู้โลกอย่างไร จึงจะไม่ข้องอยู่ในโลก ?
  ก. รู้ตามเป็นจริง ข. รู้ตามตำรา
  ค. รู้ตามประเพณี ง. รู้ตามคำทำนาย
 
๔. โทษล้างผลาญความดี เรียกว่าอะไร ?
  ก. มาร ข. วิราคะ
  ค. วิสุทธิ ง. วิมุตติ
 
๕. ประพฤติเช่นใด จึงจะพ้นจากบ่วงแห่งมาร ?
  ก. รักษาศีล ข. สำรวมจิต
  ค. สำรวมกาย ง. สำรวมวาจา
 
๖. ความหน่ายอะไรไม่จัดเป็นนิพพิทา ?
  ก. บุญกุศล ข. เบญจขันธ์
  ค. สังขาร ง. ทุกข์
 
๗. คำว่า สังขาร ในปฏิปทาแห่งนิพพิทา ได้แก่อะไร ?
  ก. จิต ข. เบญจขันธ์
  ค. อินทรีย์ ง. อายตนะ
 
๘. บุคคลไม่เห็นอนิจจลักษณะ เพราะอะไรปิดบัง ?
  ก. สันตติ ข. อิริยาบถ
  ค. ฆนสัญญา ง. เวทนา
 
๙. บุคคลไม่เห็นทุกขลักษณะ เพราะอะไรปิดบัง ?
  ก. สันตติ ข. อิริยาบถ
  ค. ฆนสัญญา ง. โสมนัส
 
๑๐. หนาว ร้อน หิว กระหาย จัดเป็นทุกข์อะไร ?
  ก. สภาวทุกข์ ข. ข.ปกิณณกทุกข์
  ค. นิพัทธทุกข์ ง. พยาธิทุกข์
 
๑๑. ข้อใด จัดเป็นทุกข์ประจำสังขาร ?
  ก. ชรา ข. พยาธิ
  ค. โสกะ ง. ปริเทวะ
 
๑๒. ข้อใด จัดเป็นทุกข์จร ?
  ก. ความแก่ ข. ความหิว
  ค. ความร้อนรุม ง. ความเศร้าโศก
 
๑๓. ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ เพราะปราศจากทุกข์ใด ?
  ก. สภาวทุกข์ ข. ปกิณณกทุกข์
  ค. พยาธิทุกข์ ง. สันตาปทุกข์
 
๑๔. ทุกข์ที่เกิดจากการทะเลาะวิวาทกัน จัดเป็นทุกข์ประเภทใด ?
  ก. สภาวทุกข์ ข. ปกิณณกทุกข์
  ค. วิวาทมูลกทุกข์ ง. สันตาปทุกข์
 
๑๕. ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เป็นเหตุให้เกิดทุกข์อะไร ?
  ก. พยาธิทุกข์ ข. วิปากทุกข์
  ค. วิวาทมูลกทุกข์ ง. สหคตทุกข์
 
๑๖. ความเป็นอนัตตาแห่งสังขาร กำหนดรู้ได้อย่างไร ?
  ก. เป็นของเที่ยง ข. ไม่อยู่ในอำนาจ
  ค. อยู่คงที่ ง. ไม่เปลี่ยนแปลง
 
๑๗. พิจารณาเห็นสังขารเป็นอนัตตาด้วยอะไร จึงเป็นทางแห่งวิสุทธิ ?
  ก. ฌาน ข. ศีล
  ค. สมาธิ ง. ปัญญา
 
๑๘. การเห็นสังขารเป็นอนัตตา มีอะไรกำกับไว้ จึงไม่เป็นมิจฉาทิฏฐิ ?
  ก. ฌาน ข. สมาธิ
  ค. โยนิโสมนสิการ ง. นิพพิทาญาณ
 
๑๙. ธรรมที่เป็นยอดแห่งธรรมทั้งปวง คืออะไร ?
  ก. วิราคะ ข. วิรัติ
  ค. วิมุตติ ง. วิสุทธิ
 
๒๐. ความเมาในคำว่า มทนิมฺมทโน หมายถึงเมาอะไร ?
  ก. ยาบ้า ข. ลาภยศ
  ค. สุรา ง. กิเลส
 
๒๑. นิโรธ ในไวพจน์แห่งวิราคะ หมายถึงดับอะไร ?
  ก. ทุกข์ ข. นิวรณ์
  ค. เวทนา ง. วิญญาณ
 
๒๒. วิมุตติคือความหลุดพ้นในข้อใด เป็นวิสัยของโลกิยชน ?
  ก. วิกขัมภนวิมุตติ ข. สมุจเฉทวิมุตติ
  ค. ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ ง. นิสสรณวิมุตติ
 
๒๓. วิมุตติใด เป็นปฏิปทาของพระอรหันต์ผู้บำเพ็ญเฉพาะวิปัสสนา ?
  ก. ตทังควิมุตติ ข. วิขัมภนวิมุตติ
  ค. เจโตวิมุตติ ง. ปัญญาวิมุตติ
 
๒๔. ในอุทเทสแห่งวิสุทธิ ความหมดจดแห่งจิต ย่อมมีได้ด้วยอะไร ?
  ก. ปัญญา ข. ฌาน
  ค. สมาบัติ ง. สมาธิ
 
๒๕. พิจารณาเห็นความเกิดดับแห่งสังขารว่าไม่เที่ยง เป็นญาณอะไร ?
  ก. อุทยัพพยญาณ ข. ภังคญาณ
  ค. อาทีนวญาณ ง. นิพพิทาญาณ
 
๒๖. การเพ่งสังขารว่าแปรไปชั่วขณะ เป็นญาณอะไร ?
  ก. อุทยัพพยญาณ ข. ภังคญาณ
  ค. อาทีนวญาณ ง. นิพพิทาญาณ
 
๒๗. ความวางเฉยในอะไร จัดเป็นปฏิสังขารุเปกขาญาณ ?
  ก. สังขาร ข. อารมณ์
  ค. บุญบาป ง. ทุกข์
 
๒๘. วิสุทธิที่ทำให้ข้ามพ้นความสงสัย เรียกว่าอะไร ?
  ก. สีลวิสุทธิ ข. จิตตวิสุทธิ
  ค. ทิฏฐิวิสุทธิ ง. กังขาวิตรณวิสุทธิ
 
๒๙. อริยมรรคใด จัดเข้าในสีลวิสุทธิ ?
  ก. สัมมาวาจา ข. สัมมาวายามะ
  ค. สัมมาสมาธิ ง. สัมมาสังกัปปะ
 
๓๐. อริยมรรคใด จัดเข้าในจิตตวิสุทธิ ?
  ก. สัมมาวาจา ข. สัมมาทิฏฐิ
  ค. สัมมาสมาธิ ง. สัมมาสังกัปปะ
 
๓๑. อริยมรรคใด จัดเข้าในทิฏฐิวิสุทธิ ?
  ก. สัมมาสังกัปปะ ข. สัมมาวายามะ
  ค. สัมมาสติ ง. สัมมาสมาธิ
 
๓๒. สุขอื่นจากความสงบไม่มี เป็นอุทเทสของอะไร ?
  ก. นิพพิทา ข. วิราคะ
  ค. วิมุตติ ง. สันติ
 
๓๓. ผู้มุ่งความสงบพึงละโลกามิส อะไรเป็นโลกามิส ?
  ก. กามคุณ ๕ ข. ขันธ์ ๕
  ค. นิวรณ์ ๕ ง. อินทรีย์ ๕
 
๓๔. บุคคลผู้เห็นภัยในความประมาท ชื่อว่าปฏิบัติใกล้อะไร ?
  ก. มนุษยโลก ข. เทวโลก
  ค. พรหมโลก ง. นิพพาน
 
๓๕. คำว่า อุปาทิ ในสอุปาทิเสสนิพพาน หมายถึงอะไร ?
  ก. เบญจขันธ์ ข. ตัณหา
  ค. อุปาทาน ง. กิเลส
 
๓๖. ข้อใด กล่าวถึงอนุปาทิเสสนิพพานได้ถูกต้อง ?
  ก. สิ้นกิเลส ข. สิ้นชีวิต
  ค. สิ้นกิเลสมีชีวิต ง. สิ้นกิเลสสิ้นชีวิต
 
๓๗. ในทางพระพุทธศาสนากล่าวว่า อะไรเป็นสุขอย่างยิ่ง ?
  ก. นิพพิทา ข. ฌาน
  ค. สมาบัติ ง. นิพพาน
 
๓๘. ข้อใด ไม่ใช่ความหมายของนิพพาน ?
  ก. ดับ ข. ร้อน
  ค. เย็น ง. หยุด
 
๓๙. ในการเจริญกัมมัฏฐาน สิ่งที่ขวางกั้นจิตไม่ให้เกิดสมาธิ คืออะไร ?
  ก. นิวรณ์ ข. อุปกิเลส
  ค. ปฏิฆะ ง. ตัณหา
 
๔๐. หัวใจสมถกัมมัฏฐาน ตรงกับข้อใด ?
  ก. เทวตานุสสติ ข. สีลานุสสติ
  ค. จาคานุสสติ ง. กายคตาสติ
 
๔๑. กายคตาสติแก้นิวรณ์ข้อใดได้ ?
  ก. กามฉันท์ ข. พยาบาท
  ค. ถีนมิทธะ ง. วิจิกิจฉา
 
๔๒. พรหมวิหารข้อใด เป็นหัวใจของสมถกัมมัฏฐาน ?
  ก. เมตตา ข. กรุณา
  ค. มุทิตา ง. อุเบกขา
 
๔๓. การเจริญเมตตากัมมัฏฐาน ควรเริ่มต้นที่ใครก่อน ?
  ก. บิดามารดา ข. ครูอาจารย์
  ค. มิตรสหาย ง. ตนเอง
 
๔๔. คนวิตกจริต จะแก้ด้วยกัมมัฏฐานใด ?
  ก. เมตตา ข. กายคตาสติ
  ค. กสิณ ง. พุทธานุสสติ
 
๔๕. จตุธาตุววัตถานกัมมัฏฐาน พิจารณาอะไรเป็นอารมณ์ ?
  ก. ธาตุ ๔ ข. ขันธ์ ๕
  ค. อายตนะ ๖ ง. โพชฌงค์ ๗
 
๔๖. คนสัทธาจริต ควรเจริญกัมมัฏฐานใด ?
  ก. พรหมวิหาร ข. กสิณ
  ค. อสุภะ ง. พุทธานุสสติ
 
๔๗. การเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน เป็นอุบายให้เกิดอะไร ?
  ก. ปีติ ข. สุข
  ค. เอกัคคตา ง. ปัญญา
 
๔๘. ธรรมอันเป็นพื้นฐานของวิปัสสนากัมมัฏฐาน คืออะไร ?
  ก. สีลวิสุทธิ ข. ทิฏฐิวิสุทธิ
  ค. กังขาวิตรณวิสุทธิ ง. ญาณทัสสนวิสุทธิ
 
๔๙. วิสุทธิใด จัดเป็นยอดของวิปัสสนาญาณ ?
  ก. สีลวิสุทธิ ข. ข.ทิฏฐิวิสุทธิ
  ค. กังขาวิตรณวิสุทธิ ง. ญาณทัสสนวิสุทธิ
 
๕๐. ผลสูงสุดของการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน คือข้อใด ?
  ก. เห็นไตรลักษณ์ ข. เห็นไตรสิกขา
  ค. เห็นไตรภูมิ ง. เห็นไตรเพท
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๕๖. หน้า ๒๔๘-๒๕๘.
ข้อสอบจริง สอบวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๕๖. เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.
 

ข้อสอบสนามหลวง