ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นเอก
สอบในสนามหลวง
วันอังคาร ที่ ๒๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๑
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาท (X) ลงในช่อง
ของข้อที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. พระพุทธเจ้าตรัสเรียกให้มาดูโลก เพื่อประโยชน์อะไร ?
  ก. เพื่อคลายเครียด ข. เพื่อคลายทุกข์
  ค. เพื่อเพลิดเพลิน ง. เพื่อให้รู้ความจริง
 
๒. คำว่า พวกคนเขลา หมายถึงบุคคลข้อใด ?
  ก. คนอันธพาล ข. คนสมองไม่ดี
  ค. คนขาดสติ ง. คนผู้ไร้พิจารณ์
 
๓. ผู้รู้หาข้องอยู่ไม่ คำว่าผู้รู้ ตรงกับข้อใด ?
  ก. ผู้รู้โลกตามเป็นจริง ข. ผู้รู้สังคมโลก
  ค. ผู้รู้โลกธรรม ง. ผู้รู้คดีโลกคดีธรรม
 
๔. ทำอย่างไรจึงจะไม่หลงอยู่ในโลก ?
  ก. หนีออกจากโลก ข. หนีออกไปบวช
  ค. ไม่ยุ่งกับใคร ง. ไม่ติดในสิ่งล่อใจ
 
๕. ในเรื่องนิพพิทา อาการเช่นใดเรียกว่า สำรวมจิต ?
  ก. มนสิการกัมมัฏฐาน ข. ทำใจให้สบาย
  ค. ทำใจไม่รับรู้อารมณ์ ง. ทำใจไม่ให้ยึดติด
 
๖. เบื่อหน่ายอะไร จัดเป็นนิพพิทา ?
  ก. เบื่อหน่ายสังขาร ข. เบื่อหน่ายสังคม
  ค. เบื่อหน่ายการงาน ง. เบื่อหน่ายการเรียน
 
๗. บ่วงแห่งมาร หมายถึงอะไร ?
  ก. อายตนะภายใน ข. อายตนะภายนอก
  ค. โลภ โกรธ หลง ง. สิ่งที่เกิดภายในใจ
 
๘. ความไม่ดีในข้อใด จัดเป็นมาร ?
  ก. ความเห็นแก่ตัว ข. ความเกียจคร้าน
  ค. ความทะยานอยาก ง. ความโกรธทำลายล้าง
 
๙. กิเลสกามได้ชื่อว่าเป็นมาร เพราะเหตุใด ?
  ก. เป็นเครื่องจูงใจ ข. ทำให้เศร้าหมอง
  ค. ทำให้ใจหลงระเริง ง. ล้างผลาญคุณความดี
 
๑๐. วัตถุกาม เรียกว่าอะไร ?
  ก. ขันธมาร ข. บ่วงแห่งมาร
  ค. มัจจุมาร ง. กิเลสมาร
 
๑๑. ปฏิบัติอย่างไร จึงจะตัดบ่วงแห่งมารได้เด็ดขาด ?
  ก. สำรวมอินทรีย์ ข. มนสิการกัมมัฏฐาน
  ค. เจริญวิปัสสนา ง. เข้าฌานสมาบัติ
 
๑๒. คำว่า สังขาร ในปฏิปทาแห่งนิพพิทา หมายถึงอะไร ?
  ก. เบญจขันธ์ ข. อายตนะ
  ค. อินทรีย์ ง. ธาตุ
 
๑๓. ความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไปแห่งสังขาร เรียกว่าอะไร ?
  ก. อนัตตลักษณะ ข. อนิจจลักษณะ
  ค. ไตรลักษณะ ง. ทุกขลักษณะ
 
๑๔. เกิด แก่ เจ็บ ตาย จัดเป็นทุกข์ชนิดใด ?
  ก. ทุกขเวทนา ข. สภาวทุกข์
  ค. พยาธิทุกข์ ง. ทุกข์รวบยอด
 
๑๕. ข้อใดจัดเป็นวิปากทุกข์ ?
  ก. กลัวไม่มีงานทำ ข. กลัวถูกยึดทรัพย์สิน
  ค. ร้อนใจเพราะทุจริต ง. เสียใจเพราะพลาดตำแหน่ง
 
๑๖. ความหนาว ร้อน หิว กระหาย จัดเป็นทุกข์อะไร ?
  ก. สภาวทุกข์ ข. วิปากทุกข์
  ค. นิพัทธทุกข์ ง. พยาธิทุกข์
 
๑๗. ทุกข์เพราะหาเงินไม่พอใช้ จัดเป็นทุกข์อะไร ?
  ก. สภาวทุกข์ ข. นิพัทธทุกข์
  ค. วิปากทุกข์ ง. อาหารปริเยฏฐิทุกข์
 
๑๘. พูดโดยไม่คิด พ่นพิษใส่คนอื่น จัดเป็นทุกข์อะไร ?
  ก. ปกิณณกทุกข์ ข. สภาวทุกข์
  ค. นิพัทธทุกข์ ง. วิวาทมูลกทุกข์
 
๑๙. อะไรปิดบังไว้ จึงไม่เห็นสังขารเป็นอนัตตา ?
  ก. อิริยาบถ ข. สันตติ
  ค. ฆนสัญญา ง. สุขเวทนา
 
๒๐. ข้อใดเป็นลักษณะของอนิจจตา ?
  ก. ไม่มีเจ้าของ ข. ไม่อยู่ในอำนาจ
  ค. ทนได้ยาก ง. เกิดขึ้นแล้วดับไป
 
๒๑. เมื่อรู้ว่า สังขารเป็นไปตามเหตุปัจจัย พึงปฏิบัติอย่างไร ?
  ก. ยินดีทุกเมื่อ ข. ปล่อยว่างทุกเมื่อ
  ค. มีสติทุกเมื่อ ง. มีสุขทุกเมื่อ
 
๒๒. อะไรปิดบังไว้ จึงไม่เห็นสังขารเป็นอนัตตา ?
  ก. อนิจจสัญญา ข. ทุกขสัญญา
  ค. สุขสัญญา ง. ฆนสัญญา
 
๒๓. นั่นมิใช่เรา นั่นมิใช่ของเรา จัดเป็นอนัตตาข้อใด ?
  ก. หาเจ้าของมิได้ ข. แย้งอนัตตา
  ค. เป็นสภาพสูญ ง. ไม่อยู่ในอำนาจ
 
๒๔. เมื่อเบื่อหน่ายสังขาร ย่อมเกิดอะไรขึ้น ?
  ก. ไม่หลง ข. ไม่ฟุ้งซ่าน
  ค. สิ้นกิเลส ง. สิ้นกำหนัด
 
๒๕. ความติดพันห่วงใยในอารมณ์อันเป็นที่รัก เรียกว่าอะไร ?
  ก. ความเมา ข. ความอยาก
  ค. ความอาลัย ง. ความหิวกระหาย
 
๒๖. ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับวิราคะ ?
  ก. ความเบื่อหน่าย ข. ความสุข
  ค. ความสิ้นทุกข์ ง. ความดับ
 
๒๗. มทนิมฺมทโน ธรรมยังความเมาให้สร่าง นั้น หมายถึงข้อใด ?
  ก. สุรา ข. ยาบ้า
  ค. กัญชา ง. ลาภยศ
 
๒๘. ปิปาสวินโย ความนำเสียซึ่งความระหาย หมายถึงข้อใด ?
  ก. กำจัดความหิว ข. กำจัดความทุกข์ร้อน
  ค. กำจัดตัณหา ง. กำจัดความยากจน
 
๒๙. การเวียนเกิดด้วยอำนาจกิเลส กรรม วิบาก เรียกว่าอะไร ?
  ก. วัฏฏะ ข. อาลัย
  ค. วิบาก ง. ตัณหา
 
๓๐. ความหลุดพ้นด้วยข่มไว้นั้น หมายถึงข่มอะไร ?
  ก. ตัณหา ข. ราคะ
  ค. นิวรณ์ ง. อนุสัย
 
๓๑. พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นอุทยัพพยญาณ ?
  ก. เห็นว่าว่างเปล่า ข. เห็นว่าไม่เที่ยง
  ค. เห็นว่าเป็นทุกข์ ง. เห็นว่าเป็นอนัตตา
 
๓๒. หนทางนำสู่ความดับทุกข์ประเสริฐที่สุด คือข้อใด ?
  ก. วิมุตติ ๕ ข. อริยทรัพย์ ๗
  ค. มรรค ๘ ง. บุญกิริยาวัตถุ ๑๐
 
๓๓. กิจในอริยสัจ ๔ ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้อง ?
  ก. ทุกข์ควรละ ข. สมุทัยควรละ
  ค. นิโรธควรทำให้แจ้ง ง. มรรคควรเจริญ
 
๓๔. ข้อใด ไม่ใช่สัมมาสังกัปปะ ?
  ก. คิดเลิกกาม ข. คิดเลิกพยาบาท
  ค. คิดฆ่าตัวตาย ง. คิดเลิกเบียดเบียน
 
๓๕. ข้อใด ไม่ใช่สัมมากัมมันตะ ?
  ก. เว้นธุรกิจผิดกฎหมาย ข. เว้นลักฉ้อคอร์รัปชั่น
  ค. เว้นเจรจาหลอกลวง ง. เว้นธุรกิจค้าประเวณี
 
๓๖. ข้อใด ไม่ใช่สัมมาวายามะ ?
  ก. พยายามระงับปัญหา ข. พยายามป้องกันปัญหา
  ค. พยายามหนีปัญหา ง. พยายามพัฒนาสิ่งดีงาม
 
๓๗. ข้อใด ไม่นับเข้าในสัมมาสติ ?
  ก. เห็นว่าโลกเที่ยง ข. เห็นกายว่าไม่สวยงาม
  ค. เห็นจิตว่ามีความเกิดดับ ง. เห็นเวทนาว่าปรวนแปร
 
๓๘. การเลี้ยงชีพโดยสุจริต งดเว้นทุจริต จัดเป็นวิสุทธิข้อใด ?
  ก. สีลวิสุทธิ ข. จิตตวิสุทธิ
  ค. ทิฏฐิวิสุทธิ ง. กังขาวิตรณวิสุทธิ
 
๓๙. ข้อใด จัดเข้าในจิตตวิสุทธิ ?
  ก. สัมมาวาจา ข. สัมมากัมมันตะ
  ค. สัมมาอาชีวะ ง. สัมมาสติ
 
๔๐. คนมักง่วงนอน ควรเจริญกัมมัฏฐานอะไร  ?
  ก. กสิณ ข. มูลกัมมัฏฐาน
  ค. พรหมวิหาร ง. พุทธานุสสติ
 
๔๑. ถ้ามีความคิดฟุ้งซ่านหรือคิดมาก ควรใช้กัมมัฏฐานข้อใด ?
  ก. กสิณ ข. อสุภะ
  ค. เมตตา ง. พุทธานุสสติ
 
๔๒. คนลักษณะเช่นไร เรียกว่าสัทธาจริต ?
  ก. เชื่อเหตุผล ข. เชื่อง่าย
  ค. เชื่อตำรา ง. เชื่อมั่นตัวเอง
 
๔๓. คนลักษณะเช่นไร เรียกว่ามีโทสจริต ?
  ก. หงุดหงิด ข. สงสัย
  ค. เจ้าระเบียบ ง. ท้อแท้
 
๔๔. ข้อใด ไม่จัดเข้าในวิตกจริต ?
  ก. คิดฟุ้งซ่าน ข. คิดกังวล
  ค. โกรธง่าย ง. นอนไม่หลับ
 
๔๕. ข้อใด เป็นอานิสงส์ของการเจริญเมตตา ?
  ก. ไม่มีเวรภัย ข. ไม่ประมาท
  ค. ไม่มีอคติ ง. ไม่กลัว
 
๔๖. ข้อใด เป็นคำแผ่กรุณา ?
  ก. ขอสัตว์จงเป็นสุขเถิด ข. ขอสัตว์จงพ้นจากทุกข์เถิด
  ค. ขอสัตว์อย่าจองเวรกัน ง. ขอสัตว์จงอย่าเบียดเบียน
 
๔๗. ข้อใด เป็นคำแผ่มุทิตา ?
  ก. ขอสัตว์จงเป็นสุขเถิด ข. ขอสัตว์จงมีสุขยิ่งขึ้นไป
  ค. ขอสัตว์มีทุกข์จงพ้นทุกข์ ง. ขอสัตว์จงอย่ามีเวรกัน
 
๔๘. ขณะกราบพระพุทธรูป ได้ชื่อว่าเจริญอนุสสติใด ?
  ก. พระพุทธานุสสติ ข. ธัมมานุสสติ
  ค. สังฆานุสสติ ง. สีลานุสสติ
 
๔๙. วิปัสสนาคืออะไร ?
  ก. ความสงบ ข. ความรู้ในอารมณ์
  ค. ความสุขใจ ง. ความไม่ฟุ้งซ่าน
 
๕๐. อะไรเป็นผลสูงสุดของวิปัสสนา ?
  ก. เห็นสังขารตามเป็นจริง ข. เห็นสังขารเกิดดับ
  ค. เห็นสังขารน่ากลัว ง. เห็นสังขารเป็นทุกข์
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๕๑. หน้า ๒๑๒-๒๒๐.
         

ข้อสอบสนามหลวง