ข้อสอบวิชาธรรม ธศ.เอก 2548

ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นเอก
สอบในสนามหลวง
วันจันทร์ ที่ ๒๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๘
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.

คำสั่ง :	จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาท (X) ลงในช่อง ของข้อที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)

๑.	นักศึกษาควรมองโลก โดยเปรียบเทียบกับอะไร ?
	ก.	ยาพิษ	ข.	ของมึนเมา
	ค.	อาหารและยา	ง.	ถูกทุกข้อ

๒.	พระพุทธองค์ตรัสเรียกคนไร้วิจารณญาณว่าอะไร ?
	ก.	พวกอันธพาล	ข.	พวกนอกลัทธิ
	ค.	พวกบุรุษเปล่า	ง.	พวกคนเขลา

๓.	พระองค์ตรัสเรียก ผู้รู้โลกตามความเป็นจริงว่าอะไร ?
	ก.	ผู้รู้	ข.	ผู้รู้โลกธรรม
	ค.	ผู้รู้ทันเหตุการณ์	ง.	ผู้รู้พระไตรปิฎก

๔.	ทรงมีพุทธประสงค์ใด จึงตรัสชวนให้มาดูโลกนี้ ?
	ก.	เพื่อไม่ให้หลง	ข.	เพื่อให้เห็นคุณและโทษ
	ค.	เพื่อไม่ให้มัวเมาติดอยู่	ง.	ถูกทุกข้อ

๕.	คนเช่นไร ควรสงเคราะห์เข้าในคำว่า “มาร” ?
	ก.	คนเป็นศัตรูกัน	ข.	คนขัดขวางการทำดี
	ค.	คนอันธพาล	ง.	คนโกหกหลอกลวง

๖.	อะไรเรียกว่า “บ่วงแห่งมาร” ?
	ก.	อายตนะภายใน	ข.	อายตนะภายนอก
	ค.	โลภ โกรธ หลง	ง.	สิ่งที่ผูกใจให้ติดอยู่

๗.	ทำอย่างไร จึงจะพ้นจากบ่วงแห่งมาร ?
	ก.	สำรวมอินทรีย์มิให้ ความยินดีครอบงำ	ข.	รักษาศีลให้บริสุทธิ์
	ค.	ปรับอารมณ์มิให้ขุ่นมัว	ง.	หมั่นอ่านหนังสือธรรมะ

๘.	ความไม่ดีในข้อใด จัดเป็นมาร ?
	ก.	ความโกรธทำลายล้าง	ข.	ความเกียจคร้าน
	ค.	เจตสิกอันเศร้าหมองชัก ให้ใคร่	ง.	ความเห็นแก่ตัว

๙.	ปฏิบัติอย่างไร จึงจะตัดบ่วงแห่งมารได้ เป็นสมุจเฉทปหาน ?
	ก.	สำรวมอินทรีย์	ข.	มนสิการกัมมัฏฐาน
	ค.	เจริญวิปัสสนา	ง.	เข้าฌานสมาบัติ

๑๐.	คำว่า “สังขาร” ในปฏิปทาแห่งนิพพิทา หมายถึงอะไร ?
	ก.	สภาพที่ปรุงแต่งจิต	ข.	ปัญจขันธ์
	ค.	อินทรีย์	ง.	อายตนะ

๑๑.	ความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปแห่งสังขาร เป็นลักษณะแห่งอะไร ?
	ก.	อนิจจลักษณะ	ข.	ทุกขลักษณะ
	ค.	อนัตตลักษณะ	ง.	สัปปุริสลักษณะ

๑๒.	ทุกข์เพราะหาเงินไม่พอใช้ จัดเป็นทุกข์อะไร ?
	ก.	สภาวทุกข์	ข.	นิพัทธทุกข์
	ค.	วิปากทุกข์	ง.	อาหารปริเยฏฐิทุกข์

๑๓.	ทุกข์ไปด้วยกัน หรือทุกข์กำกับกัน อันได้ชื่อว่าสหคตทุกข์ ตรงกับข้อใด ?
	ก.	ขันธ์ ๕	ข.	อายตนะ ๑๒
	ค.	อคติ ๔	ง.	โลกธรรม ๘

๑๔.	ทุกขขันธ์ อันเป็นทุกข์รวบยอด ได้แก่อะไร ?
	ก.	ความยึดมั่นปัญจขันธ์	ข.	การหาเลี้ยงปัญจขันธ์
	ค.	การเยียวยาปัญจขันธ์	ง.	ความหนักแห่งปัญจขันธ์

๑๕.	ข้อใด จัดเป็นปกิณณกทุกข์ ?
	ก.	ความแก่	ข.	ความเศร้าโศกเสียใจ
	ค.	ความหิวกระหาย	ง.	ความทะเลาะวิวาท

๑๖.	สังขารเป็นอนัตตา โดยความเป็นสภาพหาเจ้าของมิได้ คือข้อใด?
	ก.	นั่นมิใช่ของเรา	ข.	นั่นมิใช่เรา
	ค.	นั่นมิใช่ตัวของเรา	ง.	ถูกทุกข้อ

๑๗.	เพราะอะไรปิดบังไว้ จึงไม่เห็นสังขารเป็นอนัตตา ?
	ก.	สำคัญว่าเที่ยง	ข.	สำคัญว่าไม่ใช่ของเรา
	ค.	สำคัญว่าเป็นสุข	ง.	สำคัญว่าเป็นกองเป็นก้อน

๑๘.	ความเบื่อหน่ายเกิดจากปัญญานั้น ได้แก่เบื่อหน่ายอะไร ?
	ก.	เบื่อหน่ายทั่วไป	ข.	เบื่อหน่ายสังขาร
	ค.	เบื่อหน่ายปัญจขันธ์	ง.	เบื่อหน่ายภพชาติ

๑๙.	เมื่อจิตเบื่อหน่าย ย่อมเกิดอะไรขึ้น ?
	ก.	ความไม่ฟุ้งซ่าน	ข.	ความไม่หลง
	ค.	ความสิ้นกิเลส	ง.	ความสิ้นกำหนัด

๒๐.	ข้อว่า “ธรรมยังความเมาให้สร่าง” นั้น เมาอะไร ?
	ก.	เมาสุราเมรัย	ข.	เมาสิ่งเสพติดให้โทษ
	ค.	เมาอายุ วัย ยศ	ง.	เมากิเลส ตัณหา ราคะ

๒๑.	ข้อว่า “นำเสียซึ่งความระหาย” หมายความว่าอย่างไร ?
	ก.	กำจัดความหิวได้	ข.	กำจัดความทุกข์ร้อนได้
	ค.	กำจัดตัณหาเสียได้	ง.	กำจัดความยากจนได้

๒๒.	ข้อใด มีความหมายตรงกับคำว่า “อาลัย” ?
	ก.	ความติดใจ	ข.	ความสูญเสีย
	ค.	ความเศร้าโศก	ง.	ความสมหวัง

๒๓.	ข้อใด ไม่ใช่ความหมายของตัณหา ?
	ก.	ความอยาก	ข.	ความหงุดหงิด
	ค.	ความเพลิดเพลิน	ง.	ความปรารถนา

๒๔.	วิกขัมภนวิมุตติ ความหลุดพ้นด้วยข่มไว้นั้น ข่มอะไร ?
	ก.	นิวรณ์	ข.	โทสะ
	ค.	ตัณหา	ง.	กิเลส

๒๕.	การบรรลุอริยผล ด้วยการเจริญวิปัสสนาอย่างเดียว จัดเป็น...?
	ก.	เจโตวิมุตติ	ข.	ปัญญาวิมุตติ
	ค.	วิกขัมภนวิมุตติ	ง.	สมุจเฉทวิมุตติ

๒๖.	ข้อใด ไม่ใช่สัมมาสังกัปปะ ?
	ก.	คิดลด ละ เลิกกาม	ข.	คิดลด ละ เลิกพยาบาท
	ค.	คิดลด ละ เลิกชีวิต	ง.	คิดลด ละ เลิกเบียดเบียน

๒๗.	ข้อใด ไม่ใช่สัมมากัมมันตะ ?
	ก.	เว้นธุรกิจผิดกฎหมาย	ข.	เว้นเจรจาหลอกลวง
	ค.	เว้นลักฉ้อคอร์รัปชั่น	ง.	เว้นธุรกิจค้าประเวณี

๒๘.	ข้อใด ไม่ใช่สัมมาวายามะ ?
	ก.	เพียรพยายามหนีปัญหา	ข.	เพียรหาวิธีป้องกันปัญหา
	ค.	เพียรพยายามระงับปัญหา	ง.	เพียรพัฒนาสิ่งดีงามขึ้นมา

๒๙.	ข้อใด ไม่นับเข้าในสัมมาสติ ?
	ก.	เห็นโลกว่าเที่ยง	ข.	เห็นกายว่าเป็นสิ่งไม่งาม
	ค.	เห็นเวทนาว่าแปรปรวน	ง.	เห็นจิตว่ามีความเกิดดับ

๓๐.	สัมมาสติ จัดเข้าในวิสุทธิข้อใด ?
	ก.	สีลวิสุทธิ	ข.	จิตตวิสุทธิ
	ค.	ทิฏฐิวิสุทธิ	ง.	กังขาวิตรณวิสุทธิ

๓๑.	ข้อใด มีความหมายสอดคล้องกับสีลวิสุทธิ ?
	ก.	เบื่อหน่ายการอยู่ครองเรือน	ข.	ประกอบอาชีพสุจริต
	ค.	เห็นว่าทุกข์เป็นสิ่งมีอยู่จริง	ง.	สอดคล้องทั้ง ๓ ข้อ

๓๒.	ข้อใด ไม่ใช่แนวคิดแบบวิถีพุทธ ?
	ก.	อยากได้สันติ ควรพอกพูน ทางสันติ	ข.	ผู้มุ่งสันติ ควรละผล ประโยชน์ที่เป็นอามิส
	ค.	อยากให้เกิดสันติ ควรทำ ให้คนเลิกจน	ง.	สันติภาพภายนอก เกิดจาก สันติภาพภายใน

๓๓.	ข้อใด จัดว่าสวนทางกับพระนิพพาน ?
	ก.	วิมุตติ หลุดพ้น	ข.	วิสุทธิ บริสุทธิ์
	ค.	อรติ ไม่ยินดี	ง.	สันติ สงบ

๓๔.	“ผู้เพ่งความสงบพึงละโลกามิสเสีย” โลกามิสคืออะไร ?
	ก.	กามคุณ	ข.	กามฉันทะ
	ค.	กามกิเลส	ง.	กามราคะ

๓๕.	ปฏิบัติเช่นไร ชื่อว่าปฏิบัติใกล้พระนิพพาน ?
	ก.	ยินดีในสมถะ	ข.	ยินดีในวิปัสสนา
	ค.	เห็นโทษการครองเรือน	ง.	เห็นภัยในความประมาท

๓๖.	ผู้มีจิตเป็นสมาธิตั้งมั่นดีแล้ว ย่อมรู้เห็นอะไร ?
	ก.	สภาพเป็นจริง	ข.	ภพชาติ
	ค.	อารมณ์	ง.	ตัวตน

๓๗.	กายคตาสติ สติไปในกาย พึงกำหนดเห็นด้วยอาการอย่างไร ?
	ก.	เห็นอาการ ๓๒	ข.	เห็นเป็นของน่าเกลียด
	ค.	เห็นว่าไม่เที่ยง	ง.	เห็นว่าไม่มีตัวตน

๓๘.	กายคตาสตินั้น เป็นคู่ปรับแก่นิวรณ์ใด ?
	ก.	กามฉันทะ	ข.	ถีนมิทธะ
	ค.	อุทธัจจกุกกุจจะ	ง.	วิจิกิจฉา

๓๙.	ผู้หมั่นเจริญเมตตา ย่อมได้อานิสงส์อะไร ?
	ก.	รักตัวเองมากขึ้น	ข.	รักผู้อื่นมากขึ้น
	ค.	กำจัดโทสะเสียได้	ง.	รู้จักให้อภัยไม่จองเวร

๔๐.	วิธีแผ่กรุณา ท่านสอนให้แผ่อย่างไร ?
	ก.	ขอสัตว์จงเป็นสุขเถิด	ข.	ขอสัตว์จงพ้นจากทุกข์เถิด
	ค.	ขอสัตว์อย่าจองเวรกัน	ง.	ขอสัตว์อย่าเบียดเบียนกัน

๔๑.	ข้อใด เป็นวิธีแผ่มุทิตา ?
	ก.	ขอสัตว์จงเป็นสุขเถิด	ข.	ขอสัตว์จงมีสุขยิ่งขึ้นไป
	ค.	ขอสัตว์จงพ้นทุกข์	ง.	ขอสัตว์จงอย่ามีเวรกัน

๔๒.	ขณะกราบพระรัตนตรัย ๓ ครั้ง ควรมีสติระลึกถึงอะไร ?
	ก.	พระรัตนตรัย	ข.	คุณพระรัตนตรัย
	ค.	พระพุทธคุณ	ง.	พระธรรมคุณ

๔๓.	การเจริญมรณัสสติว่า “อวสฺสํ มยา มริตพฺพํ เราต้องตายแน่” ควรเจริญในขณะใด ?
	ก.	ขณะรดน้ำศพ	ข.	ขณะฟังสวดพระอภิธรรม
	ค.	ขณะเผาศพ	ง.	เจริญได้ทุกขณะ

๔๔.	เมื่อกล่าวบทว่า “นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส” ควรมีสติกำหนดอะไร จึงเป็นการเจริญกัมมัฏฐาน ?
	ก.	พระพุทธคุณ	ข.	พระธรรมคุณ
	ค.	พระสังฆคุณ	ง.	กำหนดจิตไม่ให้ฟุ้งซ่าน

๔๕.	ขณะรับบิณฑบาต พระสงฆ์พึงเจริญกัมมัฏฐานอะไร ?
	ก.	เมตตาพรหมวิหาร	ข.	อาหาเรปฏิกูลสัญญา
	ค.	ไม่ได้เจริญแต่สำรวมระวัง	ง.	ไม่ได้เจริญแต่สวดให้พร

๔๖.	พระสงฆ์ออกเดินธุดงค์ไปในที่ต่างๆ เพื่อจุดประสงค์ใด ?
	ก.	เพื่อขัดเกลากิเลส	ข.	เพื่อไม่ติดที่และบุคคล
	ค.	เพื่อเผยแผ่ธรรม	ง.	ถูกทุกข้อ

๔๗.	พระธุดงค์ประเภทใด ถือว่าปฏิบัติไม่ถูกต้อง ?
	ก.	นำวัตถุมงคลไปแจก	ข.	ดูหมอ ให้หวย
	ค.	ปักกลดย่านชุมชน	ง.	ถูกทุกข้อ

๔๘.	คำว่า “ทำงานด้วยจิตว่าง” นั้น หมายถึงทำอย่างไร ?
	ก.	เจริญกัมมัฏฐานไปด้วย	ข.	ไม่ให้ถูกความโกรธครอบงำ
	ค.	ทำจิตให้ปราศจากอารมณ์	ง.	ทำงานอย่างมีสติ

๔๙.	คำว่า “จิตว่าง” นั้น หมายถึงว่างจากอะไร ?
	ก.	อารมณ์	ข.	นิวรณ์
	ค.	ความเครียด	ง.	ความกังวล

๕๐.	อะไรเป็นผลสูงสุดของวิปัสสนา ?
	ก.	เห็นสังขารตามเป็นจริง	ข.	เห็นสังขารเกิดดับ
	ค.	เห็นสังขารน่ากลัว	ง.	เห็นสังขารเป็นทุกข์



เอกสารอ้างอิง
	เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๔๘. หน้า ๑๘๗-๑๙๗.