ข้อสอบวิชาธรรม ธศ.เอก 2546

ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นเอก
สอบในสนามหลวง
วันอาทิตย์ ที่ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๖
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.

คำสั่ง :	จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาท (X)ลงในช่อง ของข้อที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)

	จงอ่านข้อความต่อไปนี้ แล้วตอบปัญหาตั้งแต่ข้อ ๑ ถึงข้อ ๓ “ สูทั้งหลายจงมาดูโลกนี้ อันตระการดุจราชรถ ที่พวกคนเขลาหมกอยู่ แต่ผู้รู้หาข้องอยู่ไม่ ”
๑.	ข้อความนี้ ใครกล่าว ?
	ก.	พระเจ้าพิมพิสาร	ข.	พระเจ้าอุเทน
	ค.	พระเจ้าอโศก	ง.	พระพุทธเจ้า

๒.	คำว่า “ โลก ” หมายถึงข้อใด ?
	ก.	แผ่นดินที่หมู่สัตว์อาศัย	ข.	หมู่สัตว์ผู้อาศัยแผ่นดิน
	ค.	โลกที่พระเจ้าสร้างขึ้น	ง.	ข้อ ก. ข้อ ข. ถูก

๓.	คำว่า “ หมกอยู่ ” หมายถึงหมกอยู่ในอะไร ?
	ก.	โลก	ข.	แผ่นดิน
	ค.	กิเลสกาม	ง.	วัตถุกาม

๔.	ที่ได้ชื่อว่า บ่วงแห่งมาร เพราะเหตุใด ?
	ก.	เพราะเป็นประโยชน์	ข.	เพราะเป็นสิ่งหาได้ยาก
	ค.	เพราะทำให้มนุษย์พอใจ	ง.	เพราะทุกคนต้องมี

๕.	กิเลสกาม คือเจตสิกอันเศร้าหมอง จัดเป็นอะไร ?
	ก.	บ่วงแห่งมาร	ข.	มาร
	ค.	เสนามาร	ง.	มัจจุมาร

๖.	คำว่า “ นิพพิทา ” หมายถึงข้อใด ?
	ก.	เบื่อหน่ายสังขาร	ข.	เบื่อหน่ายการงาน
	ค.	เบื่อหน่ายการเรียน	ง.	เบื่อหน่ายสังคม

๗.	ญาณหยั่งเห็นว่าสังขารทั้งปวงไม่เที่ยง จัดเป็น…… ?
	ก.	สมถะ	ข.	วิปัสสนา
	ค.	วิมุตติ	ง.	สันติ

๘.	อนิจจตานั้น คือข้อใด ?
	ก.	สภาพที่ไม่มีเจ้าของ	ข.	สภาพที่ไม่อยู่ในอำนาจ
	ค.	สภาพที่ทนอยู่ไม่ได้	ง.	สภาพที่เกิดขึ้นแล้วดับไป

๙.	เพราะโกงเขา จึงต้องมานั่งเศร้าในตะราง เป็นลักษณะของ…… ?
	ก.	สหคตทุกข์	ข.	วิวาทมูลกทุกข์
	ค.	สันตาปทุกข์	ง.	วิปากทุกข์

๑๐.	ข้อใด ไม่ใช่สภาวทุกข์ ?
	ก.	ชาติคือความเกิด	ข.	ชราคือความแก่
	ค.	พยาธิคือความเจ็บป่วย	ง.	มรณะคือความตาย

๑๑.	ความหิว ร้อน หนาว เป็นต้น จัดเป็นทุกข์อะไร ?
	ก.	สภาวทุกข์	ข.	ปกิณกทุกข์
	ค.	นิพัทธทุกข์	ง.	พยาธิทุกข์

๑๒.	ข้อใด เป็นสันตาปทุกข์ ?
	ก.	ทุกข์เพราะแดดเผา	ข.	ทุกข์เพราะไฟเผา
	ค.	ทุกข์เพราะกิเลสเผา	ง.	ทุกข์เพราะความหิวเผา

๑๓.	ทุกสิ่งมีสภาพ “ สูญ ” หมายถึงข้อใด ?
	ก.	ไม่มีอัตตา	ข.	มีความล้มเหลว
	ค.	ค้นหาไม่พบ	ง.	ไม่มีนิพพาน

๑๔.	ความหน่ายที่เกิดด้วยปัญญา คือข้อใด ?
	ก.	ภังคานุปัสสนาญาณ	ข.	สัจจานุโลมิกญาณ
	ค.	สังขารุเปกขาญาณ	ง.	นิพพิทาญาณ

๑๕.	ข้อใด จัดเป็นยอดแห่งธรรมทั้งปวง ?
	ก.	วิราคะ	ข.	นิพพิทา
	ค.	นิพพิทาญาณ	ง.	ปฏิปทาแห่งนิพพิทา

๑๖.	คำใด ไม่ใช่ไวพจน์ของวิราคะ ?
	ก.	ตัณหักขยะ	ข.	นิพพิทา
	ค.	นิโรธะ	ง.	นิพพาน

๑๗.	ตัณหา คืออะไร ?
	ก.	ความปรารถนา	ข.	ความมุ่งมั่น
	ค.	ความทะยานอยาก	ง.	ความต้องการ

๑๘.	ตัณหามีอาการแส่ไปในอารมณ์ที่น่าใคร่ เรียกว่าอะไร ?
	ก.	กามตัณหา	ข.	ภวตัณหา
	ค.	วิภวตัณหา	ง.	กิเลสตัณหา

๑๙.	ปฏิปทาแห่งพระอรหันต์ผู้เจริญวิปัสสนาฝ่ายเดียว เรียกว่าอะไร ?
	ก.	เจโตวิมุตติ	ข.	ปัญญาวิมุตติ
	ค.	ตทังควิมุตติ	ง.	สมุจเฉทวิมุตติ

๒๐.	วิมุตติข้อใด จัดเป็นโลกิยะ ?
	ก.	นิสสรณวิมุตติ	ข.	สมุจเฉทวิมุตติ
	ค.	วิกขัมภนวิมุตติ	ง.	ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ

๒๑.	วิสุทธิ คือความหมดจด ใครบันดาลให้ได้ ?
	ก.	พระพุทธเจ้า	ข.	พระอรหันต์
	ค.	เทพเจ้า	ง.	ตนเอง

๒๒.	ความเห็นว่า ความผิดที่บุคคลทำแล้ว เป็นของคนทำแต่ผู้เดียว ตรงกับหลักของศาสนาใด ?
	ก.	ศาสนาพราหมณ์	ข.	ศาสนาคริสต์
	ค.	ศาสนาพุทธ	ง.	ศาสนาอิสลาม

๒๓.	ข้อใดเป็นทางสันติภาพแท้ ตามวิถีพุทธ ?
	ก.	เคารพกฎหมายบ้านเมือง	ข.	ปฏิบัติตามสหประชาชาติ
	ค.	ทำกาย วาจา ใจให้สงบ	ง.	เคารพสิทธิมนุษยชน

๒๔.	ผู้ใด ชื่อว่าอยู่ใกล้พระนิพพาน ?
	ก.	ผู้เห็นภัยในความประมาท	ข.	ผู้เคารพพระรัตนตรัย
	ค.	ผู้เคารพในไตรสิกขา	ง.	ถูกทุกข้อ

๒๕.	ผู้บรรลุอรหัตผลแล้ว แต่ยังมีชีวิตอยู่ ชื่อว่าได้….. ?
	ก.	สอุปาทิเสสนิพพาน	ข.	อนุปาทิเสสนิพพาน
	ค.	อยู่ใกล้นิพพาน	ง.	ถึงกระแสนิพพาน

๒๖.	เพราะละตัณหาเสียได้ ท่านเรียกว่าอะไร ?
	ก.	นิพพิทา	ข.	นิพพาน
	ค.	จิตตวิสุทธิ	ง.	ทิฏฐิวิสุทธิ

๒๗.	จุดมุ่งหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนานั้น คืออะไร ?
	ก.	การเกิดในสวรรค์	ข.	การได้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า
	ค.	การได้เข้าสู่นิพพาน	ง.	การเข้าถึงพรหมโลก

๒๘.	ความสุขที่เป็นสุดยอดของความสุขนั้น เกิดจากสิ่งใด ?
	ก.	ความเอิบอิ่มใจ	ข.	ความมีทรัพย์
	ค.	ความสงบ	ง.	ความไม่มีหนี้

๒๙.	ความดับกิเลสได้สิ้นเชิง จัดเป็นอะไร ?
	ก.	สอุปาทิเสสนิพพาน	ข.	อนุปาทิเสสนิพพาน
	ค.	นิพพาน	ง.	ถูกทุกข้อ

๓๐.	ข้อใด ไม่จัดเป็นสมถกัมมัฏฐาน ?
	ก.	กำหนดรู้อิริยาบถ	ข.	บริกรรมกสิณ
	ค.	ภาวนาพุทธานุสสติ	ง.	บริกรรมว่า เราต้องตาย

๓๑.	ข้อใด จัดเป็นวิปัสสนากัมมัฏฐาน ?
	ก.	กำหนดนับลมหายใจ	ข.	เจริญเมตตา
	ค.	กำหนดรู้กายโดยความเป็นธาตุ	ง.	บริกรรมกสิณ

๓๒.	ข้อใด เป็นลักษณะของคนราคจริต ?
	ก.	ชอบความสวยงาม	ข.	ชอบของดีราคาแพง
	ค.	แต่งตัวเรียบร้อย	ง.	ถูกทุกข้อ

๓๓.	ผู้รักสวยรักงาม ควรเจริญกัมมัฏฐานข้อใด ?
	ก.	อสุภะ	ข.	เมตตา
	ค.	อนุสสติ	ง.	กสิณ

๓๔.	คนมักโกรธ ต้องแก้ด้วยกัมมัฏฐานข้อใด ?
	ก.	พรหมวิหาร	ข.	กายคตาสติ
	ค.	วินีลกอสุภะ	ง.	สีลานุสสติ

๓๕.	ข้อใด กล่าวถูกต้อง ?
	ก.	คนโมหจริตต้องพิจารณาศพ	ข.	คนมักโกรธต้องพิจารณากาย
	ค.	คนโมหจริตต้องเจริญอานาปานสติ	ง.	คนราคจริตต้องแผ่เมตตา

๓๖.	ผู้ใด เจริญกัมมัฏฐานไม่ได้ผล ?
	ก.	คนหนุ่มสาว	ข.	คนป่วย
	ค.	เด็กนักเรียน	ง.	คนหลงลืมสติ

๓๗.	ข้อใด เป็นความหมายแท้ของเทวตานุสสติ ?
	ก.	การบูชาเทวดา	ข.	ระลึกถึงเทวดา
	ค.	ทำตนเองให้เป็นเทวดา	ง.	ระลึกถึงคุณที่ทำให้เป็นเทวดา

๓๘.	คนที่เจริญเมตตา ย่อมได้รับอานิสงส์อย่างไร ?
	ก.	หลับอยู่ก็เป็นสุข	ข.	ตื่นอยู่ก็เป็นสุข
	ค.	เทวดารักษา	ง.	ถูกทุกข้อ

๓๙.	สมาธิที่เกิดได้เสมอ ๆ ในชีวิตประจำวัน คือข้อใด ?
	ก.	ขณิกสมาธิ	ข.	สัมมาสมาธิ
	ค.	อุปจารสมาธิ	ง.	อัปปนาสมาธิ

๔๐.	เครื่องปิดกั้นจิตไม่ให้เป็นสมาธิ เรียกว่าอะไร ?
	ก.	อกุศลมูล	ข.	อาสวะ
	ค.	กิเลสกาม	ง.	นิวรณ์

๔๑.	จิตที่เป็นสมาธิ เป็นจิตที่มีคุณสมบัติตามข้อใด ?
	ก.	จิตไม่มีทุกข์	ข.	จิตไร้กังวล
	ค.	จิตสงบเยือกเย็น	ง.	จิตแข็งกล้า

๔๒.	ธรรมชาติของจิตเป็นเช่นไร ?
	ก.	เหมือนน้ำไหล	ข.	เหมือนสายลม
	ค.	กำหนดรู้ได้ยาก	ง.	ห้ามยากรักษายาก

๔๓.	ข้อใด เป็นความง่วงจากถีนมิทธนิวรณ์ ?
	ก.	อ่านหนังสือธรรมะก็ง่วง	ข.	อ่อนเพลียก็ง่วง
	ค.	กินอิ่มมากก็ง่วง	ง.	อดนอนก็ง่วง

๔๔.	เป้าหมายสูงสุดของการเจริญสมถกัมมัฏฐาน คือข้อใด ?
	ก.	ข่มตัณหาได้	ข.	ข่มนิวรณ์ได้
	ค.	ละกิเลสอย่างหยาบได้	ง.	ละกิเลสอย่างละเอียดได้

๔๕.	เป้าหมายสูงสุดของการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน คือข้อใด ?
	ก.	มนุษยสมบัติ	ข.	สวรรคสมบัติ
	ค.	พรหมสมบัติ	ง.	นิพพานสมบัติ

๔๖.	คำว่า “ สมถะ ” มีความหมายว่าอย่างไร ?
	ก.	อยู่ตามลำพัง	ข.	ยินดีตามมีตามได้
	ค.	สงบจากกิเลส	ง.	สงบจากนิวรณ์

๔๗.	คำว่า “ วิปัสสนา ” มีความหมายว่าอย่างไร ?
	ก.	เห็นแจ้งรูปนาม	ข.	เห็นแจ้งอวิชชา
	ค.	เห็นแจ้งสังขาร	ง.	เห็นแจ้งพระนิพพาน

๔๘.	อะไรเป็นกิจของวิปัสสนา ?
	ก.	ความเห็นแจ้งรูปนาม	ข.	ความขจัดนิวรณ์
	ค.	ความขจัดโมหะ	ง.	ความมีสมาธิ

๔๙.	อะไรเป็นผลของวิปัสสนา ?
	ก.	จิตถึงอัปปนา	ข.	จิตรู้เห็นตามความเป็นจริง
	ค.	จิตผ่องใส	ง.	จิตรู้เห็นพระนิพพาน

๕๐.	ข้อใด ไม่ใช่อารมณ์ของวิปัสสนา ?
	ก.	กสิณ ๑๐	ข.	ขันธ์ ๕
	ค.	อายตนะ ๑๒	ง.	ธาตุ ๑๘



เอกสารอ้างอิง
	เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๔๖. หน้า ๑๙๑-๒๐๑.