กระทู้ธรรม น.ธ.โท หมวดปัญญา

๗๙.	อปฺปสฺสุตายํ ปุริโส	พลิวทฺโทว ชีรติ
	มํสานิ ตสฺส วฑฺฒนฺติ	ปญฺา ตสฺส น วฑฺฒติ.
	คนผู้สดับน้อยนี้ ย่อมแก่ไป เหมือนวัวแก่ อ้วนแต่เนื้อ แต่ปัญญาไม่เจริญ.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๓๕.

๘๐.	ชีวเตวาปิ สปฺปญฺโ	อปิ วิตฺตปริกฺขยา
	ปญฺาย จ อลาเภน	วิตฺตวาปิ น ชีวติ.
	ถึงสิ้นทรัพย์ ผู้มีปัญญาก็เป็นอยู่ได้, แต่อับปัญญาแม้มีทรัพย์ ก็เป็นอยู่ไม่ได้.
	(มหากปฺปินเถร)	ขุ. เถร. ๒๖/๓๕๐.

๘๑.	ปญฺวา พุทฺธิสมฺปนฺโน	วิธานวิธิโกวิโท
	กาลญฺู สมยญฺู จ	ส ราชวสตึ วเส.
	ผู้มีปัญญา ถึงพร้อมด้วยความรู้ ฉลาดในวิธีจัดการงาน รู้กาลและรู้สมัย เขาพึงอยู่ในราชการได้.
	(พุทฺธ)	ขุ. ชา. มหา. ๒๘/๓๓๙.

๘๒.	ปญฺา หิ เสฏฺา กุสลา วทนฺติ นกฺขตฺตราชาริว ตารกานํ สีลํ สิรี จาปิ สตญฺจ ธมฺโม อนฺวายิกา ปญฺวโต ภวนฺติ.
	คนฉลาดกล่าวว่า ปัญญาประเสริฐ เหมือนพระจันทร์ประเสริฐ กว่าดาวทั้งหลาย แม้ศีลสิริและธรรมของสัตบุรุษย่อมไปตาม ผู้มีปัญญา.
	(สภงฺคโพธิสตฺต)	ขุ. ชา. จตฺตาฬีส. ๒๗/๕๔๑.

๘๓.	มตฺตาสุขปริจฺจาคา	ปสฺเส เจ วิปุลํ สุขํ
	จเช มตฺตาสุขํ ธีโร	สมฺปสฺสํ วิปุลํ สุขํ.
	ถ้าพึงเห็นสุขอันไพบูลย์ เพราะยอมเสียสละสุขส่วนน้อย ผู้มีปัญญาเล็งเห็นสุขอันไพบูลย์ ก็ควรสละสุขส่วนน้อยเสีย.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๕๓.

๘๔.	ยสํ ลทฺธาน ทุมฺเมโธ	อนตฺถํ จรติ อตฺตโน
	อตฺตโน จ ปเรสญฺจ	หึสาย ปฏิปชฺชติ.
	คนมีปัญญาทราม ได้ยศแล้วย่อมประพฤติสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ แก่ตน ย่อมปฏิบัติเพื่อเบียดเบียนทั้งตนและผู้อื่น.
	(หตฺถาจริย)	ขุ. ชา. เอก. ๒๗/๔๐.

๘๕.	ยาวเทว อนตฺถาย	ตฺตํ พาลสฺส ชายติ
	หนฺติ พาลสฺส สุกฺกํสํ	มุทฺธํ อสฺส วิปาตยํ.
	ความรู้เกิดแก่คนพาล ก็เพียงเพื่อความฉิบหาย, มันทำสมอง ของเขาให้เขว, ย่อมฆ่าส่วนที่ขาวของคนพาลเสีย.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๒๔.

๘๖.	โย จ วสฺสสตํ ชีเว	ทุปฺปญฺโ อสมาหิโต
	เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย	ปญฺวนฺตสฺส ฌายิโน.
	ผู้ใดมีปัญญาทราม มีใจไม่มั่นคง พึงเป็นอยู่ตั้งร้อยปี, ส่วนผู้มีปัญญาเพ่งพินิจ มีชีวิตอยู่เพียงวันเดียว ดีกว่า.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๑๙.