ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นโท
สอบในสนามหลวง
วันอาทิตย์ ที่ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๖
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วฝนลงในช่องของข้อ
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. กัมมัฏฐานข้อใด เกี่ยวกับปัญญา ?
  ก. สมถกัมมัฏฐาน ข. วิปัสสนากัมมัฏฐาน
  ค. อสุภกัมมัฏฐาน ง. อนุสสติกัมมัฏฐาน
 
๒. เพื่อให้เกิดสมาธิในการเรียน ควรปฏิบัติตามหลักธรรมใด ?
  ก. ปัญญา ข. วิจารณญาณ
  ค. สมถะ ง. วิปัสสนา
 
๓. ผู้ที่ชอบเล่นเกมส์คอมพิวเตอร์ ชื่อว่าหลงยึดติดในอะไร ?
  ก. กิเลสกาม ข. วัตถุกาม
  ค. กามตัณหา ง. ภวตัณหา
 
๔. พระพุทธเจ้าทรงยกย่องการบูชาแบบใด ว่าเป็นเลิศ ?
  ก. อามิสบูชา ข. ปฏิบัติบูชา
  ค. สักการบูชา ง. พุทธบูชา
 
๕. การกล่าวต้อนรับด้วยคำไพเราะ ชื่อว่าปฏิบัติตามหลักธรรมใด ?
  ก. อามิสบูชา ข. ปฏิบัติบูชา
  ค. อามิสปฏิสันถาร ง. ธัมมปฏิสันถาร
 
๖. การกำหนดลมหายใจเข้าออก พร้อมกับบริกรรมว่า "พุทโธ"
จัดเป็นกรรมฐานใด ?
  ก. อานาปานสติ ข. พุทธานุสสติ
  ค. กายคตาสติ ง. ข้อ ก. ข้อ ข. ถูก
 
๗. ผู้ประกอบด้วยวิหิงสาวิตก มักมีพฤติกรรมเช่นไร ?
  ก. เที่ยวอาบอบนวด ข. เล่นเกมส์คอมพิวเตอร์
  ค. ชวนเพื่อนหนีเรียน ง. รังแกคนอื่น
 
๘. ผู้ประกอบด้วยอพยาบาทวิตก มักมีพฤติกรรมเช่นไร ?
  ก. หวังดีต่อเพื่อน ข. ให้เพื่อนลอกการบ้าน
  ค. ชวนเพื่อนไปวัด ง. หนีเรียนไปเฝ้าไข้นักร้องดัง
 
๙. ไฟเผาใจมนุษย์ ๓ อย่าง มีอะไรบ้าง ?
  ก. ราคะ ตัณหา อิจฉา ข. ราคะ อิจฉา โทสะ
  ค. ราคะ โทสะ โมหะ ง. ตัณหา อิจฉา โทสะ
 
๑๐. ทำบุญเพราะอยากให้คนสรรเสริญ จัดเข้าในข้อใด ?
  ก. โลกาธิปไตย ข. ธัมมาธิปไตย
  ค. อัตตาธิปไตย ง. ประชาธิปไตย
 
๑๑. ข้อใดเป็นความหมายของ “ ญาณ ” ?
  ก. สมาธิชั้นสูง ข. ปัญญาหยั่งรู้
  ค. อิทธิฤทธิ์ ง. การบรรลุธรรม
 
๑๒. ฆ่าตัวตายเพราะอกหัก จัดเป็นคนมีตัณหาประเภทใด ?
  ก. กามตัณหา ข. ภวตัณหา
  ค. วิภวตัณหา ง. ราคะตัณหา
 
๑๓. ความอยากเป็นนั่น อยากเป็นนี่ เรียกว่าอะไร ?
  ก. กามตัณหา ข. ภวตัณหา
  ค. วิภวตัณหา ง. กิเลสตัณหา
 
๑๔. ข้อใด ทำให้พระองค์เป็นพระพุทธเจ้าอย่างสมบูรณ์ ?
  ก. โลกัตถจริยา ข. พุทธัตถจริยา
  ค. ญาตัตถจริยา ง. อัตถจริยา
 
๑๕. ข้อใด กล่าวความหมายของวัฏฏะได้ถูกต้องที่สุด ?
  ก. ได้รับวิบากเพราะกิเลสเกิดขึ้น ข. กิเลสเกิดขึ้นแล้วให้ทำกรรม
  ค. ทำกรรมแล้วกิเลสจึงเกิด ง. กิเลสเกิดจึงมีวิบากตามมา
 
๑๖. มนุษย์เวียนว่ายตายเกิด เพราะเหตุใด ?
  ก. เพราะมีกิเลสตัณหา ข. เพราะทำกรรมชั่ว
  ค. เพราะรับผลกรรม ง. เพราะมีกิเลส กรรมและวิบาก
 
๑๗. คำว่า “ สิกขา ” ในพระพุทธศาสนา มีความหมายว่าอย่างไร ?
  ก. เรียนหนังสือ ข. ฝึกหัดไตรทวาร
  ค. รักษาศีล ง. ฝึกสมาธิ
 
๑๘. การบำเพ็ญสมถภาวนา ตรงกับสิกขาข้อใด ?
  ก. อธิสีลสิกขา ข. อธิจิตตสิกขา
  ค. อธิปัญญาสิกขา ง. ไตรสิกขา
 
๑๙. อานิสงส์ของการปฏิบัติตามหลักไตรสิกขา คือข้อใด ?
  ก. กำจัดกิเลส ข. ประหยัดอารมณ์
  ค. สะสมความสงบ ง. ปรารภความเพียร
 
๒๐. ความหมายของข้อใด ถูกต้อง ?
  ก. ศีลกำจัดกิเลสอย่างละเอียด ข. ปัญญากำจัดกิเลสอย่างกลาง
  ค. ฌานกำจัดกิเลสอย่างละเอียด ง. สมาธิกำจัดกิเลสอย่างกลาง
 
๒๑. ผู้ไม่คิดจองเวรผู้อื่น ชื่อว่าประพฤติอปัสเสนธรรมข้อใด ?
  ก. พิจารณาแล้วเสพ ข. พิจารณาแล้วอดกลั้น
  ค. พิจารณาแล้วเว้น ง. พิจารณาแล้วบรรเทา
 
๒๒. ข้อใดเป็นความหมายของ “ อัปปมัญญา ” ?
  ก. ปฏิปทาของท่านผู้ใหญ่ ข. ปฏิปทาของพระอรหันต์
  ค. มีสัตว์หาประมาณมิได้ ง. มีสัตว์เจาะจงเป็นอารมณ์
 
๒๓. โสดาบัน แปลว่าอะไร ?
  ก. ผู้ประเสริฐสูงสุด ข. ผู้ไกลจากกิเลส
  ค. ผู้ไม่มาสู่โลกนี้อีก ง. ผู้ถึงกระแสนิพพาน
 
๒๔. พระอริยบุคคลระดับที่ ๓ เรียกว่าอะไร
  ก. พระอรหันต์ ข. พระอนาคามี
  ค. พระโสดาบัน ง. พระสกทาคามี
 
๒๕. ปริญญา เป็นกิจของอริยสัจข้อใด ?
  ก. ทุกขสัจ ข. สมุทัยสัจ
  ค. นิโรธสัจ ง. มัคคสัจ
 
๒๖. สภาพที่ประกอบสัตว์ไว้ในกาม เรียกว่าอะไร ?
  ก. กามโยคะ ข. กาโมฆะ
  ค. กามราคะ ง. กามาสวะ
 
๒๗. การปกป้องพระพุทธศาสนา ควรเป็นหน้าที่ของใคร ?
  ก. บริษัท ๔ ข. พระภิกษุ
  ค. อุบาสก-อุบาสิกา ง. รัฐบาล
 
๒๘. ข้อใด เป็นความหมายที่แท้จริงของเมตตาพรหมวิหาร ?
  ก. ความรักกัน ข. ความปรารถนาดีต่อกัน
  ค. การช่วยให้ผู้อื่นมีสุข ง. การช่วยให้ผู้อื่นพ้นทุกข์
 
๒๙. ผู้บรรลุธรรมระดับใด ไม่มีความรักใคร่ทางกาม ?
  ก. ผู้ได้ฌานสมาบัติ ข. พระโสดาบัน
  ค. พระสกทาคามิมรรค ง. พระอนาคามิมรรค
 
๓๐. ผู้บรรลุมรรคตั้งแต่ระดับใด จึงจะไม่ไปอบาย ?
  ก. อรหัตมรรค ข. อนาคามิมรรค
  ค. สกทาคามิมรรค ง. โสดาปัตติมรรค
 
๓๑. คนที่ถูกไฟคือราคะเผาลนจิตใจ มักคิดเรื่องใด ?
  ก. คิดเรื่องกามารมณ์ ข. คิดเรื่องแก้แค้น
  ค. คิดเรื่องเสน่ห์ยาแฝด ง. คิดเรื่องหวยใต้ดินบนดิน
 
๓๒. พระธรรมเทศนาเพื่อฟอกจิตไม่ให้เป็นคนโหดร้าย ได้แก่ข้อใด ?
  ก. ทานกถา ข. สีลกถา
  ค. สัคคกถา ง. กามาทีนวกถา
 
๓๓. อาวาสมัจฉริยะ คืออะไร ?
  ก. ตระหนี่สมบัติ ข. ตระหนี่ที่อยู่
  ค. ตระหนี่ลาภ ง. ตระหนี่ตระกูล
 
๓๔. คนพิการทางร่างกาย คิดฆ่าตัวตาย ชื่อว่าตกอยู่ในอำนาจของมารในข้อใด ?
  ก. มารคือเบญจขันธ์ ข. มารคือกิเลส
  ค. มารคือมรณะ ง. มารคือเทวบุตร
 
๓๕. ความมีเมตตา ช่วยแก้ไขคนที่มีจริตเช่นไร ?
  ก. ราคจริต ข. โทสจริต
  ค. โมหจริต ง. วิตักกจริต
 
๓๖. ผู้ที่เชื่อง่ายโดยขาดเหตุผล เพราะมีจริตอะไร ?
  ก. ราคจริต ข. สัทธาจริต
  ค. พุทธิจริต ง. วิตักกจริต
 
๓๗. คำว่า “ สันทิฏฐิโก ” ตรงกับข้อใด ?
  ก. ผู้บรรลุเห็นได้ด้วยตนเอง ข. ไม่ประกอบด้วยกาล
  ค. ควรเรียกให้มาดู ง. ควรน้อมเข้ามาใส่ตน
 
๓๘. คำสอนในพระพุทธศาสนาทันสมัยตลอดกาล หมายถึงข้อใด ?
  ก. สันทิฏฐิโก ข. อกาลิโก
  ค. เอหิปัสสิโก ง. โอปนยิโก
 
๓๙. ผู้มีสมาธิในการเรียนหนังสือ เทียบได้กับวิสุทธิข้อไหน ?
  ก. สีลวิสุทธิ ข. จิตตวิสุทธิ
  ค. ทิฏฐิวิสุทธิ ง. ญาณทัสสนวิสุทธิ
 
๔๐. ผู้ไม่มีความสงสัยในบทเรียนต่าง ๆ เทียบได้กับวิสุทธิข้อไหน ?
  ก. จิตตวิสุทธิ ข. ญาณทัสสนวิสุทธิ
  ค. ทิฏฐิวิสุทธิ ง. กังขาวิตรณวิสุทธิ
 
๔๑. บุคคลใด ไม่เข้าลักษณะของผู้มีอวิชชา ?
  ก. ผู้ไม่รู้จักทุกข์ ข. ผู้ไม่รู้จักอดีต
  ค. ผู้ไม่รู้จักกัน ง. ผู้ไม่รู้จักปฏิจจสมุปบาท
 
๔๒. ความไม่รู้จักสภาวะต่าง ๆ โดยความเป็นเหตุผลของกันและกัน จัดเป็นอวิชชาข้อใด ?
  ก. ไม่รู้จักทุกข์ ข. ไม่รู้จักอนาคต
  ค. ไม่รู้จักปัจจุบัน ง. ไม่รู้จักปฏิจจสมุปบาท
 
๔๓. ข้อใดไม่ใช่ความหมายของพระพุทธคุณ บทว่า “ อรหํ ” ?
  ก. ผู้รู้ ข. ผู้เว้นไกล
  ค. ผู้ควร ง. ผู้ไม่มีความลับ
 
๔๔. สังฆคุณ บทว่า “ ปาหุเนยฺโย ” มีความหมายว่าอย่างไร ?
  ก. เป็นผู้ควรของคำนับ ข. เป็นผู้ควรของต้อนรับ
  ค. เป็นผู้ควรของทำบุญ ง. เป็นผู้ควรทำอัญชลี
 
๔๕. พระเวสสันดร ได้บำเพ็ญบารมีข้อใดเป็นพิเศษ ?
  ก. ทานบารมี ข. ศีลบารมี
  ค. สัจจบารมี ง. อธิษฐานบารมี
 
๔๖. พระมหาชนก ได้บำเพ็ญบารมีข้อใดเป็นพิเศษ ?
  ก. ขันติบารมี ข. วิริยบารมี
  ค. เมตตาบารมี ง. ปัญญาบารมี
 
๔๗. คนร้ายถูกตัดสินประหารชีวิต ชื่อว่าเป็นผู้ได้รับผลกรรมใด ?
  ก. ทิฏฐธรรมเวทนียกรรม ข. อุปปัชชเวทนียกรรม
  ค. อปราปรเวทนียกรรม ง. อโหสิกรรม
 
๔๘. ชนกกรรม ส่งผลอย่างไร ?
  ก. ให้ผลในภพนี้ ข. ให้ผลสำเร็จแล้ว
  ค. แต่งให้เกิด ง. สนับสนุนกรรมอื่น
 
๔๙. คนฆ่าสุกร ก่อนตายส่งเสียงร้องเหมือนสุกรเพราะผลกรรมใด ?
  ก. ชนกกรรม ข. อุปฆาตกกรรม
  ค. พหุลกรรม ง. กตัตตากรรม
 
๕๐. คนเดินเหยียบมดตายโดยไม่ตั้งใจ จัดเป็นกรรมใด ?
  ก. ครุกรรม ข. อุปฆาตกกรรม
  ค. พหุลกรรม ง. กตัตตากรรม
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๔๖. หน้า ๑๕๓-๑๖๓.
         

ข้อสอบสนามหลวง