ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๑๑. ชราวคฺควณฺณนา

	๑. วิสาขายสหายิกาวตฺถุ. (๑๑๘)

	"โก นุ หาโส กิมานนฺโทติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน
วิหรนฺโต วิสาขาย สหายิกา อารพฺภ กเถสิ.

	สาวตฺถิยํ กิร ปญฺจสตา กุลปุตฺตา "เอวํ อิมา อปฺปมาทวิหารินิโย
ภวิสฺสนฺตีติ อตฺตโน อตฺตโน ภริยาโย วิสาขํ มหาอุปาสิกํ ปฏิจฺฉาเปสุ. ตา อุยฺยานํ วา วิหารํ วา คจฺฉนฺติโย ตาย สทฺธึเยว คจฺฉนฺติ. ตา เอกสฺมึ กาเล "สตฺตาหํ สุราฉโณ ภวิสฺสตีติ ฉเณ สงฺฆุฏฺเ, อตฺตโน อตฺตโน สามิกานํ สุรํ ปฏิยาเทสุ. เต สตฺตาหํ สุราฉณํ กีฬิตฺวา อฏฺเม ทิวเส กมฺมนฺตกิริยาย นิกฺขนฺตา อคมํสุ. ตาปิ อิตฺถิโย "มยํ สามิกานํ สมฺมุขา สุรํ ปาตุ น ลภิมฺหา, อวเสสสุรา จ อตฺถิ, อิมํ, ยถา เต น ชานนฺติ, ตถา ปิวิสฺสาม าติ วิสาขาย สนฺติกํ คนฺตฺวา "อิจฺฉาม อยฺเย อุยฺยานํ ทฏฺฐุนฺติ วตฺวา, "สาธุ อมฺมา, เตนหิ กตฺตพฺพกิจฺจานิ กตฺวา นิกฺขมถ าติ วุตฺเต, ตาย สทฺธึ คนฺตฺวา ปฏิจฺฉนฺนากาเรน สุรํ นีหราเปตฺวา อุยฺยาเน ปิวิตฺวา มตฺตา วิจรึสุ. วิสาขา "อยุตฺตํ อิมาหิ กตํ, อิทานิ `สมณสฺส โคตมสฺส สาวิกา สุรํ ปิวิตฺวา วิจรนฺตีติ ติตฺถิยาปิ ครหิสฺสนฺตีติ จินฺเตตฺวา ตา อิตฺถิโย อาห "อมฺมา อยุตฺตํ โว กตํ, มมปิ อยโส อุปฺปาทิโต, สามิกาปิ โว กุชฺฌิสฺสนฺติ, อิทานิ กึ กริสฺสถ าติ. "คิลานาลยํ ทสฺสยิสฺสาม อยฺเย ติ. "เตนหิ ปญฺายิสฺสถ สเกน กมฺเมนาติ. ตา เคหํ คนฺตฺวา คิลานาลยํ กรึสุ. อถ ตาสํ สามิกา "อิตฺถนฺนามา จ อิตฺถนฺนามา จ กหนฺติ ปุจฺฉิตฺวา "คิลานา ติ สุตฺวา "อทฺธา เอตาหิ อวเสสสุรา ปีตา ภวิสฺสตี ติ สลฺลกฺเขตฺวา ตา โปเถตฺวา อนยพฺยสนํ ปาเปสุ. ตา อปรสฺมึปิ ฉณวาเร ตเถว สุรํ ปาตุกามา วิสาขํ อุปสงฺกมิตฺวา "อยฺเย อุยฺยานํ โน เนหี ติ วตฺวา "ปุพฺเพปิ เม ตุมฺเหหิ อยโส อุปฺปาทิโต, คจฺฉถ, น โว อหํ เนสฺสามีติ ตาย ปฏิกฺขิตฺตา "อิทานิ เอวํ น กริสฺสาม าติ สมสฺสาเสตฺวา ปุน ตํ อุปสงฺกมิตฺวา อาหํสุ "อยฺเย พุทฺธปูชํ กาตุกามมฺห, วิหารํ โน เนหี ติ. "อิทานิ อมฺมา ยุชฺชติ, คจฺฉถ, ปริวจฺฉํ กโรถาติ. ตา จงฺโกฏเกหิ คนฺธมาลาทีนิ ๑ คาหาเปตฺวา สุราปุณฺเณ มุฏฺิวารเก หตฺเถหิ โอลมฺเพตฺวา มหาปเฏ ปารุปิตฺวา วิสาขํ อุปสงฺกมิตฺวา ตาย สทฺธึ วิหารํ ปวิสมานา เอกมนฺตํ นิสีทิตฺวา มุฏฺิวารเกเหว สุรํ ปิวิตฺวา วารเก ฉฑฺเฑตฺวา ธมฺมสภายํ สตฺถุ ปุรโต นิสีทึสุ. วิสาขา "อิมาสํ ภนฺเต ธมฺมํ กเถถ าติ อาห. ตาปิ มทเวเคน กมฺปมานสรีรา "นจฺจิสฺสาม คายิสฺสาม าติ จิตฺตํ อุปฺปาเทสุ. อเถ กา มารกายิกา เทวตา "อิทานิ อิมาสํ สรีเรสุ อธิมุจฺจิตฺวา สมณสฺส โคตมสฺส ปุรโต วิปฺปการํ ทสฺเสสฺสามี ติ จินฺเตตฺวา ตาสํ สรีเรสุ อธิมุจฺจิ. ตาสุ เอกจฺจา สตฺถุ ปุรโต ปาณึ ปหริตฺวา หสิตุ, เอกจฺจา นจฺจิตุ อารภึสุ. สตฺถา "กิมิทนฺ ติ อาวชฺเชนฺโต ตํ การณํ ตฺวา "น อิทานิ มารกายิกานํ โอตารํ ลภิตุ ทสฺสามิ, น หิ มยา เอตฺตกํ กาลํ ปารมิโย ปูเรนฺเตน มารกายิกานํ โอตารํ ลาภตฺถาย ปูริตา ติ ตา สํเวเชตุ ภมุกโลมโต รํสึ ๒ วิสฺสชฺเชสิ. ตาวเทว อนฺธการติมิสา อโหสิ. ตา ภีตา อเหสุ มรณภยตชฺชิตา. เตน ตาสํ กุจฺฉิยํ สุรา ชีริ. สตฺถา นิสินฺนปลฺลงฺเก อนฺตรหิโต สิเนรุมุทฺธนิ ตฺวา อุณฺณาโลมโต รํสึ วิสฺสชฺเชสิ. ตํขณญฺเว จนฺทสหสฺสุคฺคมนํ วิย อโหสิ. อถ สตฺถา ตา อิตฺถิโย อามนฺเตตฺวา ตุมฺเหหิ มม สนฺติกํ อาคจฺฉมานาหิ ปมตฺตาหิ อาคนฺตุ น วฏฺฏติ ตุมฺหากํ หิ ปมาเทเนว มารกายิกา เทวตา โอตารํ ลภิตฺวา ตุมฺเห หสาทีนํ อกรณฏฺาเน หสาทีนิ การาเปสิ อิทานิ ตุมฺเหหิ ราคาทีนํ อคฺคีนํ นิพฺพาปนตฺถาย อุสฺสาหํ กาตุ วฏฺฏตี ติ วตฺวา อิมํ คาถม าห

	โก นุ หาโส กิม านนฺโท นิจฺจํ ปชฺชลิเต สติ อนฺธกาเรน โอนทฺธา ปทีปํ น คเวสถ าติ.

	ตตฺถ อานนฺโทติ ตุฏฺิ. อิทํ วุตฺตํ โหติ อิมสฺมึ โลกสนฺนิวาเส
ราคาทีหิ เอกาทสหิ อคฺคีหิ นิจฺจํ ปชฺชลิเต สติ โก นุ ตุมฺหากํ หาโส วา ตุฏฺิ วา นนุ เอส อกตฺตพฺพรูโปเยว. อฏฺวตฺถุเกน หิ อวิชฺชนฺธกาเรน โอนทฺธา ตุมฺเห ตสฺส อนฺธการสฺส วิธมนตฺถาย กึการณา าณปทีปํ น คเวสถ น กโรถ าติ.

	เทสนาวสาเน ปญฺจสตา อิตฺถิโย โสตาปตฺติผเล ปติฏฺหึสุ.
สตฺถา ตาสํ อจลสทฺธาย ปติฏฺิตภาวํ ตฺวา สิเนรุมตฺถกา โอตริตฺวา พุทฺธาสเน นิสีทิ. อถ นํ วิสาขา อาห "ภนฺเต สุรา นาเม สา ปาปิกา, เอวรูปา หิ นาม อิมา อิตฺถิโย ตุมฺหาทิสสฺส พุทฺธสฺส ปุรโต นิสีทิตฺวา อิริยาปถมตฺตํปิ สณฺาเปตุ อสกฺโกนฺติโย อุฏฺาย ปาณึ ปหริตฺวา หสิตคีตนจฺจาทีนิ กาตุ อารภึสู ติ. สตฺถา "อาม วิสาเข ปาปิกาเอว เอสา สุรา นาม, เอตญฺ หิ นิสฺสาย อเนกสตา ๓ อนยพฺยสนํ ปตฺตา ติ วตฺวา, "กทา ปเนสา ภนฺเต อุปฺปนฺนา ติ วุตฺเต, ตสฺสา อุปฺปตฺตึ วิตฺถาเรน กเถตุ อตีตํ อาหริตฺวา กุมฺภชาตกํ ๔ กเถสี ติ.
วิสาขายสหายิกาวตฺถุ.
************
๑. สี. ยุ. คนฺธมาลา. ๒. สี. ยุ. รสฺมึ. ๓. สี. ยุ. อเนเก สตฺตา. ๔. ขุ. ชา. ๒๗/๔๗๗. ตทฏฺกถา. ๗/๑๙๑.