ปัญหาและเฉลย
วิชาอุโบสถศีล (วินัย) ธรรมศึกษาชั้นโท
สอบในสนามหลวง
วันศุกร์ ที่ ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๓
เวลา ๑๔.๐๐ - ๑๔.๕๐ น.




คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาทลงในช่องของข้อ
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. หลักธรรมเบื้องต้นเพื่อบรรลุผลสูงสุดคือพระนิพพาน คืออะไร ?
  ก. ทาน ข. ศีล
  ค. สมาธิ ง. ปัญญา
 
๒. อะไรเป็นอุปสรรคในการรักษาศีลของคนทั่วไป ?
  ก. ความทุพลภาพ ข. ความแก่ชรา
  ค. ความเจ็บป่วย ง. ความไม่กลัวบาป
 
๓. อุโบสถศีล บัญญัติขึ้นด้วยวัตถุประสงค์ใด ?
  ก. เพื่อทำกิจทางพระพุทธ-
ศาสนา
ข. เพื่อหยุดการงานของ
คฤหัสถ์
  ค. เพื่อขัดเกลากิเลสอย่างหยาบ ง. ถูกทุกข้อ
 
๔. อุโบสถศีล บัญญัติขึ้นเพื่อกลุ่มบุคคลใด ?
  ก. ประชาชนทั่วไป ข. เจ้าลัทธินอกศาสนา
  ค. อุบาสกอุบาสิกา ง. นักบวชนอกศาสนา
 
๕. อุโบสถ มีคำแปลว่าอะไร ?
  ก. การจำพรรษา ข. การเข้าจำ
  ค. การจำศีล ง. การจำวัด
 
๖. กษัตริย์พระองค์ใด ปรารภการถืออุโบสถศีลในพระพุทธศาสนา ?
  ก. พระเจ้าพรหมทัต ข. พระเจ้าอชาตศัตรู
  ค. พระเจ้าพิมพิสาร ง. พระเจ้าสุทโธทนะ
 
๗. ธรรมเนียมการรักษาอุโบสถ ถือปฏิบัติกันมาตั้งแต่เมื่อไร ?
  ก. ก่อนพุทธกาล ข. สมัยพุทธกาล
  ค. หลังพุทธกาล ง. หลังสังคายนา
 
๘. สรณตรัย คือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ ตรงกับข้อใด ?
  ก. พระพุทธรูป ข. พระศักดิ์สิทธิ์
  ค. พระประจำวัน ง. พระรัตนตรัย
 
๙. สรณคมน์ มีความหมายตรงกับข้อใด ?
  ก. การถือเอาเป็นที่พึ่ง ข. การยึดมั่นถือมั่น
  ค. การถือเป็นอารมณ์ ง. การถือฤกษ์ยาม
 
๑๐. คำว่า สรณะกำจัดภัย หมายถึงภัยในข้อใด ?
  ก. โรคภัย ข. อุทกภัย
  ค. โจรภัย ง. กิเลสภัย
 
๑๑. คำว่า พุทธะ มีความหมายตรงกับข้อใด ?
  ก. ผู้ตรัสรู้ ข. ผู้รู้แจ้งโลก
  ค. ผู้อดทน ง. ผู้สิ้นกิเลส
 
๑๒. อบาย ในคำว่า ธรรมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกอบาย ตรงกับข้อใด ?
  ก. นรกภูมิ ข. มนุษยโลก
  ค. เทวโลก ง. พรหมโลก
 
๑๓. พระสงฆ์ในเรื่องสรณคมน์ หมายถึงข้อใด ?
  ก. พระประธาน ข. พระเถระ
  ค. พระประจำวัน ง. พระอริยะ
 
๑๔. มีศีลเสมอกัน มีทิฏฐิเสมอกัน เป็นคุณสมบัติของใคร ?
  ก. พระพุทธเจ้า ข. พระธรรม
  ค. พระสงฆ์ ง. ถูกทุกข้อ
 
๑๕. เพราะเหตุใด พระสงฆ์ จึงได้ชื่อว่าเป็นสรณะที่พึ่งที่ระลึก ?
  ก. ถึงพร้อมด้วยวิชาจรณะ ข. เป็นผู้สอนเทวดามนุษย์
  ค. เป็นนาบุญอันประเสริฐ ง. เป็นผู้ห่างไกลจากกิเลส
 
๑๖. ข้อใด ไม่ใช่สาเหตุการขาดสรณคมน์ ?
  ก. ความตาย ข. ทำร้ายพระศาสดา
  ค. ความเมา ง. ไปนับถือศาสดาอื่น
 
๑๗. การขาดสรณคมน์ ย่อมเกิดขึ้นในบุคคลประเภทใด ?
  ก. ปุถุชนทั่วไป ข. พระโสดาบัน
  ค. พระอนาคามี ง. พระอรหันต์
 
๑๘. การขาดสรณคมน์ข้อใด ไม่เป็นเหตุให้ตกไปในทุคติภูมิ ?
  ก. ทำร้ายพระศาสดา ข. ความตาย
  ค. ไปนับถือศาสดาอื่น ง. ถูกทุกข้อ
 
๑๙. สรณคมน์เศร้าหมองเพราะความไม่เอื้อเฟื้อ ตรงกับข้อใด ?
  ก. ขโมยพระพุทธรูป ข. สงสัยบุญบาป
  ค. ตั้งตนเป็นศาสดา ง. สงสัยชาติหน้า
 
๒๐. อุโบสถนอกพุทธกาล คนส่วนใหญ่นิยมรักษาด้วยวิธีใด ?
  ก. งดอาหาร ข. งดฆ่าสัตว์
  ค. งดแต่งตัว ง. งดดูมหรสพ
 
๒๑. อุโบสถนอกพุทธกาลกับสมัยพุทธกาล เหมือนกันในข้อใด ?
  ก. รับสรณคมน์ ข. สมาทานศีล
  ค. งดเว้นอาหาร ง. รักษาศีล ๘
 
๒๒. หากรักษาปฏิชาครอุโบสถวันพระ ๘ ค่ำ วันส่งจะเป็นวันกี่ค่ำ ?
  ก. ๖ ค่ำ ข. ๗ ค่ำ
  ค. ๘ ค่ำ ง. ๙ ค่ำ
 
๒๓. การรักษาอุโบสถประเภทใด กำหนดเวลาเป็นเกณฑ์ ?
  ก. โคปาลกอุโบสถ ข. ปกติอุโบสถ
  ค. นิคคัณฐอุโบสถ ง. อริยอุโบสถ
 
๒๔. การรักษาอุโบสถประเภทใด กำหนดอานิสงส์เป็นเกณฑ์ ?
  ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
  ค. อริยอุโบสถ ง. ปาฏิหาริยอุโบสถ
 
๒๕. ปกติอุโบสถที่นิยมรักษากันอยู่ทุกวันนี้ เดือนหนึ่งมีกี่ครั้ง ?
  ก. ๒ ครั้ง ข. ๔ ครั้ง
  ค. ๖ ครั้ง ง. ๘ ครั้ง
 
๒๖. อุโบสถประเภทใด กำหนดให้รักษาคราวละ ๓ วัน ?
  ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
  ค. อริยอุโบสถ ง. นิคคัณฐอุโบสถ
 
๒๗. อุโบสถประเภทใด กำหนดให้รักษาคราวละ ๔ เดือน ?
  ก. โคปาลกอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. นิคคัณฐอุโบสถ
 
๒๘. รู้ว่ามีเจ้าของหวง เป็นองค์แห่งอุโบสถศีลข้อใด ?
  ก. สิกขาบทที่ ๑ ข. สิกขาบทที่ ๒
  ค. สิกขาบทที่ ๖ ง. สิกขาบทที่ ๗
 
๒๙. อุโบสถศีลข้อใด ขาดเพราะประพฤติเกี่ยวข้องในกาม ?
  ก. สิกขาบทที่ ๑ ข. สิกขาบทที่ ๒
  ค. สิกขาบทที่ ๓ ง. สิกขาบทที่ ๖
 
๓๐. อุโบสถศีลข้อใด ขาดเพราะประพฤติผิดทางวาจา ?
  ก. สิกขาบทที่ ๒ ข. สิกขาบทที่ ๔
  ค. สิกขาบทที่ ๖ ง. สิกขาบทที่ ๘
 
๓๑. อุโบสถศีลข้อที่ ๓ ห้ามผู้สมาทานกระทำเรื่องใด ?
  ก. การล่วงประเวณี ข. การร้องเพลง
  ค. การดื่มสุราเมรัย ง. การอดอาหาร
 
๓๒. อุโบสถศีลข้อที่ ๖ เวลาเที่ยงแล้วถึงก่อนอรุณขึ้น เรียกว่าอะไร ?
  ก. กาล ข. กาลเทศะ
  ค. วิกาล ง. กาลกิริยา
 
๓๓. อาหารประเภทใด ห้ามคนถืออุโบสถศีลรับประทานในยามวิกาล ?
  ก. สมอ ข. มะขามเทศ
  ค. เนย ง. มะขามป้อม
 
๓๔. อุโบสถศีลข้อที่ ๗ ห้ามผู้สมาทานกระทำเรื่องใด ?
  ก. พูดปด ข. เสพกาม
  ค. แต่งตัว ง. ลักของ
 
๓๕.

การห้ามคนถืออุโบสถศีลตกแต่งร่างกายในขณะรักษาอุโบสถ
เพื่อจุดประสงค์ใด ?

  ก. บรรเทาความยินดีใน
นามกาย
ข. บรรเทาความมัวเมาใน
รูปกาย
  ค. บรรเทาความยึดมั่นใน
เวทนา
ง. บรรเทาความพอใจใน
ลาภยศ
 
๓๖. ปัจจุบัน คนส่วนใหญ่นิยมสมาทานอุโบสถศีลที่ไหน ?
  ก. บ้านตนเอง ข. บ้านคนทรงเจ้า
  ค. โรงเจทั่วไป ง. วัดทั่วไป
 
๓๗. ในวันอุโบสถ ควรสมาทานอุโบสถศีลเวลาใด ?
  ก. เวลาเช้า ข. เวลาเที่ยงวัน
  ค. เวลาบ่าย ง. เวลากลางคืน
 
๓๘.

คำว่า อิมินา สกฺกาเรน ตํ ภควนฺตํ อภิปูชยาม เป็นคำกล่าวบูชา
พระรัตนตรัยใด ?

  ก. พระพุทธเจ้า ข. พระธรรม
  ค. พระสงฆ์ ง. ถูกทุกข้อ
 
๓๙. คำว่า อชฺช โภนฺโต ปกฺขสฺส อฏฺฐมี ทิวโส ... เป็นคำกล่าวอะไร ?
  ก. สมาทานศีล ๘ ข. คำประกาศอุโบสถ
  ค. อาราธนาธรรม ง. กราบพระรัตนตรัย
 
๔๐. วันปัณณรสีในคำประกาศอุโบสถ หมายถึงวันกี่ค่ำ ?
  ก. วัน ๘ ค่ำ ข. วัน ๙ ค่ำ
  ค. วัน ๑๔ ค่ำ ง. วัน ๑๕ ค่ำ
 
  ศาสนพิธี
 
๔๑. ข้อใด กำหนดให้กระทำต่อจากคำประกาศอุโบสถ ?
  ก. อาราธนาศีล ข. รับสรณคมน์
  ค. รับศีลอุโบสถ ง. ถือศีลอุโบสถ
 
๔๒. เรื่องที่ไม่ควรนำมาพูดในขณะถืออุโบสถศีล เรียกว่าอะไร ?
  ก. อนุปุพพีกถา ข. อริยมรรคกถา
  ค. ติรัจฉานกถา ง. อนุโมทนากถา
 
๔๓. อุโบสถประเภทใด กำหนดข้อห้ามบางเรื่องไม่ห้ามบางเรื่อง ?
  ก. ปกติอุโบสถ ข. โคปาลกอุโบสถ
  ค. อริยอุโบสถ ง. นิคคัณฐอุโบสถ
 
๔๔. อุโบสถประเภทใด ตรัสว่ามีอานิสงส์มากที่สุด ?
  ก. โคปาลกอุโบสถ ข. อริยอุโบสถ
  ค. นิคคัณฐอุโบสถ ง. ถูกทุกข้อ
 
๔๕. อุโบสถประเภทใด ตรัสว่าเป็นการปฏิบัติตามพระอรหันต์ ?
  ก. อริยอุโบสถ ข. โคปาลกอุโบสถ
  ค. ปกติอุโบสถ ง. นิคคัณฐอุโบสถ
 
๔๖. คำว่า มีถ้อยคำมั่นคง ในอุโบสถสูตร ตรงกับข้อใด ?
  ก. ละปาณาติบาต ข. ละอทินนาทาน
  ค. ละอพรหมจรรย์ ง. ละมุสาวาท
 
๔๗. การถืออุโบสถศีลไม่ให้ขาดไม่ให้ด่างพร้อย ควรกระทำอย่างไร ?
  ก. ชำระบาป ข. สำรวมระวัง
  ค. อดอาหาร ง. กินมังสวิรัติ
 
๔๘. การถืออุโบสถศีลจะได้รับผลมากหรือน้อย ขึ้นอยู่กับอะไร ?
  ก. มีสุขภาพดี ข. มีอายุมาก
  ค. มีความตั้งใจ ง. มีบุญบารมี
 
๔๙. การถืออุโบสถศีลทำให้มนุษย์หยุดทำร้ายกัน ตรงกับข้อใด ?
  ก. ศีลสร้างความปลอดภัย ข. ศีลสร้างสวรรค์
  ค. ศีลสร้างความเสมอภาค ง. ถูกทุกข้อ
 
๕๐. การรักษาอุโบสถศีล จัดเข้าในบุญกิริยาวัตถุข้อใด ?
  ก. ทาน ข. ศีล
  ค. ภาวนา ง. ถูกทุกข้อ
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๕๓. หน้า ๒๔๕-๒๕๕.
         

ข้อสอบสนามหลวง