ปัญหาและเฉลย
วิชาอุโบสถศีล (วินัย) ธรรมศึกษาชั้นโท
สอบในสนามหลวง
วันอาทิตย์ ที่ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๖
เวลา ๑๕.๐๐ - ๑๕.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วฝนลงในช่องของข้อ
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. คำว่า  “ อุโบสถศีล ”  หมายถึงศีลอะไร ?
  ก. ศีล ๕ ข. ศีล ๘
  ค. ศีล ๑๐ ง. ศีล ๒๒๗
 
๒. การรักษาอุโบสถศีล จัดเข้าในพิธีใด ?
  ก. บุญพิธี ข. กุศลพิธี
  ค. ทานพิธี ง. ปกิณกะ
 
๓. ใครกราบทูลพระผู้มีพระภาค ให้ทรงบัญญัติอุโบสถ ?
  ก. พระสารีบุตร ข. พระโมคคัลลานะ
  ค. พระเจ้าพิมพิสาร ง. พระเจ้าอชาตศัตรู
 
๔. ข้อใด กล่าวถึงพิธีรักษาอุโบสถได้ถูกต้อง ?
  ก. ประกาศอุโบสถแล้ว
อาราธนาศีล		 ข. อาราธนาศีลแล้ว
ประกาศอุโบสถ
  ค. อาราธนาศีลแล้ว
อธิษฐานอุโบสถ		 ง. อธิษฐานอุโบสถแล้ว
ประกาศอุโบสถ
 
๕. อุโบสถศีล มี ๘ …… ?
  ก. ข้อ ข. หมวด
  ค. สิกขา ง. สิกขาบท
 
๖. ผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีล พึงปฏิบัติตนอย่างไร ?
  ก. ให้ทาน ข. ฟังเทศน์
  ค. นั่งสมาธิ ง. ถูกทุกข้อ
 
๗. ข้อใด เป็นวิธีการรักษาอุโบสถนอกพุทธกาล ?
  ก. รักษาศีล ๕ ข. อดอาหาร
  ค. สมาทานศีล ๘ ง. รับสรณคมน์
 
๘. ข้อใด เป็นวิธีการรักษาอุโบสถสมัยพุทธกาล ?
  ก. รักษาศีล ๘ ข. อดอาหาร
  ค. รับสรณคมน์ ง. ถูกทุกข้อ
 
๙. อาการเช่นไร เรียกว่า การรักษาศีล ?
  ก. การละเมิดข้อห้าม ข. การไม่พูดคุยกัน
  ค. การเว้นจากข้อห้าม ง. ถูกทุกข้อ
 
๑๐. อุโบสถใด ที่นิยมสมาทานรักษาในวันพระข้างขึ้น ข้างแรม ?
  ก. ปกติอุโบสถ ข. อริยอุโบสถ
  ค. นิคัณฐอุโบสถ ง. สังฆอุโบสถ
 
๑๑. ปาฏิหาริยอุโบสถ กำหนดให้สมาทานรักษาช่วงฤดูใด ?
  ก. ฤดูร้อน ข. ฤดูฝน
  ค. ฤดูหนาว ง. ฤดูใบไม้ผลิ
 
๑๒. ปาฏิหาริยอุโบสถ กำหนดให้สมาทานรักษานานเท่าไร ?
  ก. วันหนึ่งคืนหนึ่ง ข. คราวละ ๓ วัน
  ค. ตลอด ๓ เดือน ง. ตลอด ๔ เดือน
 
๑๓. ปกติอุโบสถ กำหนดให้สมาทานรักษานานเท่าไร ?
  ก. วันหนึ่งคืนหนึ่ง ข. คราวละ ๓ วัน
  ค. ตลอด ๓ เดือน ง. ตลอด ๔ เดือน
 
๑๔. ข้อใด ไม่ตรงกับวันในปฏิชาครอุโบสถ ?
  ก. วันรับ ข. วันส่ง
  ค. วันรักษา ง. วันลา
 
๑๕. ในปัญจุโปสถชาดก ใครรักษาอุโบสถเพื่อข่มความโกรธ ?
  ก. ฤาษี ข. งู
  ค. หมี ง. สุนัขจิ้งจอก
 
๑๖. ในปัญจุโปสถชาดก ใครรักษาอุโบสถเพื่อข่มความโลภ ?
  ก. ฤาษี ข. นกพิราบ
  ค. หมี ง. สุนัขจิ้งจอก
 
๑๗. เมื่อถึงวันอุโบสถ ใครสมาทานรักษาศีลอุโบสถ ?
  ก. ภิกษุ ข. สามเณร
  ค. อุบาสก อุบาสิกา ง. คนทั่วไป
 
๑๘. ข้อใด ผู้สมาทานรักษาศีลอุโบสถไม่พึงกระทำ ?
  ก. นับอายุและวัย ข. สนทนาถึงลูกถึงคน
  ค. ฟังธรรม ง. เล่าเรื่องพุทธประวัติ
 
๑๙. คำประกาศอุโบสถ กำหนดให้ทำต่อจากขั้นตอนใด ?
  ก. บูชาพระรัตนตรัย ข. รับสรณคมน์
  ค. อาราธนาศีล ง. สมาทานศีล
 
๒๐. คำว่า พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิ เป็นคำอะไร ?
  ก. คำบูชาพระรัตนตรัย ข. คำประกาศอุโบสถ
  ค. คำรับสรณคมน์ ง. คำอาราธนาศีล
 
๒๑. ข้อใด ไม่มีความจำเป็นในการรักษาอุโบสถศีล ?
  ก. รับสรณคมน์ ข. สมาทานศีล ๘
  ค. สมาทานรักษาเองก็ได้ ง. ต้องสมาทานรักษาที่วัด
 
๒๒. การแสดงธรรมกัณฑ์อุโบสถ ตรงกับการเทศน์ในข้อใด ?
  ก. เทศน์มหาชาติ ข. เทศน์ตามกาลนิยม
  ค. เทศน์งานมงคล ง. เทศน์งานอวมงคล
 
๒๓. ข้อใด ไม่ใช่องค์ประกอบทำให้ศีลข้อปาณาติบาตขาด ?
  ก. สัตว์มีชีวิต ข. รู้ว่าสัตว์มีชีวิต
  ค. จิตคิดจะฆ่า ง. สัตว์ตายด้วยความคิดนั้น
 
๒๔. ข้อใด ไม่ใช่องค์ประกอบทำให้ศีลข้ออทินนาทานขาด ?
  ก. ทรัพย์มีเจ้าของ ข. รู้ว่าทรัพย์มีเจ้าของ
  ค. จิตคิดจะลักทรัพย์นั้น ง. ลักมาได้เพราะคนอื่นช่วย
 
๒๕. คำว่า อพรหมจรรย์ หมายถึงข้อใด ?
  ก. การเสพอสัทธรรม ข. การเสพยาบ้า
  ค. การเสพบัณฑิต ง. การเสพคนพาล
 
๒๖. ข้อใด ไม่ใช่องค์ประกอบทำให้ศีลข้อมุสาวาทขาด ?
  ก. เรื่องไม่จริง ข. รู้ว่าเรื่องไม่จริง
  ค. จิตคิดจะพูดให้ผิด ง. คนอื่นเข้าใจ
 
๒๗. ข้อใด ผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีลบริโภคในเวลาวิกาลไม่ได้ ?
  ก. น้ำซุป ข. เนยข้น
  ค. น้ำผึ้ง ง. น้ำอ้อย
 
๒๘. ข้อใด ไม่ผิดอุโบสถศีลข้อที่ ๗ ?
  ก. ทาน้ำหอมดับกลิ่นตัว ข. ทาน้ำมันให้ผมอยู่ทรง
  ค. ทาแป้งรักษาโรคคัน ง. ทาแป้งดับความร้อน
 
๒๙. ในปัญจุโปสถชาดก ฤาษีเห็นว่า อะไรเป็นคุณใหญ่ ในโลกนี้ ?
  ก. ชาติตระกูล ข. ศีล
  ค. เมตตา ง. ขันติ
 
๓๐. อัชฌาจารณียวัตถุ (วัตถุที่จะพึงประพฤติล่วง) เป็นองค์ของอุโบสถศีล
ข้อใด ?
  ก. ปาณาติบาต ข. อทินนาทาน
  ค. อพรหมจรรย์ ง. มุสาวาท
 
๓๑. ข้อใด ไม่ใช่อุโบสถศีล ?
  ก. ไม่ใช้เครื่องหอม ข. ไม่ดูการละเล่น
  ค. ไม่จับเงินทอง ง. ไม่ใช้เครื่องลาดวิจิตร
 
๓๒. อุโบสถของนักบวชนอกพระพุทธศาสนา ตรงกับข้อใด ?
  ก. ปฏิชาครอุโบสถ ข. นิคัณฐอุโบสถ
  ค. โคปาลกอุโบสถ ง. ปาฏิหาริยอุโบสถ
 
๓๓. อุโบสถใด ให้ผู้สมาทานรักษาได้รับผลมากที่สุด ?
  ก. โคปาลกอุโบสถ ข. นิคัณฐอุโบสถ
  ค. อริยอุโบสถ ง. ไม่มีข้อถูก
 
๓๔. ผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีลเช่นไร ได้ผลน้อยที่สุด ?
  ก. ต้องการชื่อเสียง ข. ต้องการผลบุญ
  ค. ต้องการความสงบ ง. ถูกทุกข้อ
 
๓๕. พระผู้มีพระภาค ตรัสไว้ในอุโบสถสูตรว่า สิ่งที่จะชำระจิตใจที่เศร้าหมอง
ด้วยอำนาจกิเลสให้บริสุทธิ์ได้นั้น คืออะไร ?
  ก. ถวายสังฆทาน ข. รดน้ำมนต์
  ค. ไหว้พระ ๙ วัด ง. นึกถึงศีล
 
๓๖. ข้อใด ไม่ใช่การรักษาอุโบสถศีลตามพระอรหันต์ ?
  ก. ละปาณาติบาต ข. ละอทินนาทาน
  ค. ละอพรหมจรรย์ ง. ละทุกข์
 
๓๗. พระอรหันต์ได้ชื่อว่ามีถ้อยคำมั่นคง ไม่ลวงโลก เพราะศีลข้อใด ?
  ก. เว้นอาหารในเวลาวิกาล ข. ประพฤติพรหมจรรย์
  ค. เว้นจากการพูดเท็จ ง. เว้นจากการดื่มน้ำเมา
 
๓๘. ผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีล มีอาการเหมือนคนรับจ้างเลี้ยงโค ตรงกับข้อใด ?
  ก. พูดเรื่องกิน ข. พูดเรื่องลูกหลาน
  ค. มีแต่ความอยากได้ ง. ถูกทุกข้อ
 
๓๙. ผู้สมาทานปฏิชาครอุโบสถ ต้องรักษาศีลอะไร ?
  ก. ศีล ๕ ข. ศีล ๘
  ค. ศีล ๑๐ ง. ศีล ๓๑๑
 
๔๐. คำว่า “ สรณคมน์ ” คืออะไร ?
  ก. รัตนะ ๓ ข. โอวาท ๓
  ค. อริยสัจ ๔ ง. ศีล ๘
 
๔๑. คำว่า “ สีเลน สุคตึ ยนฺติ ” เป็นคำอะไร ?
  ก. คำอาราธนาศีล ข. คำลาศีล
  ค. คำสมาทานศีล ง. คำบอกอานิสงส์ศีล
 
๔๒. เมื่อพระสงฆ์ว่า “ ติสรณคมนํ นิฏฺฐิตํ ” ผู้สมาทานอุโบสถศีลพึงรับพร้อมกัน
ว่าอย่างไร ?
  ก. อาม ภนฺเต ข. สาธุ ภนฺเต
  ค. มยํ ภนฺเต ง. อิมานิ มยํ ภนฺเต
 
๔๓. ผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีล พึงรับประทานอาหารให้เสร็จเวลาใด ?
  ก. ก่อนเพล ข. ก่อนเที่ยง
  ค. เที่ยงครึ่ง ง. ก่อนบ่ายโมง
 
๔๔. คำพูดเช่นใด ห้ามผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีลพูด ?
  ก. คำหยาบ ข. คำเพ้อเจ้อ
  ค. คำส่อเสียด ง. ถูกทุกข้อ
 
๔๕. เพราะเหตุใด ผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีล จึงต้องงดดื่มสุรา ?
  ก. เพราะเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท ข. เพราะเป็นข้าศึกแห่งพรหมจรรย์
  ค. เพราะเป็นที่ตั้งแห่งความกังวล ง. เพราะเป็นเหตุให้คนอื่นไม่เชื่อถือ
 
๔๖. เพราะเหตุใด ผู้รักษาอุโบสถศีล จึงต้องงดการประดับร่างกาย ?
  ก. เพราะเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท ข. เพราะเป็นที่ตั้งแห่งความกังวล
  ค. เพราะเป็นข้าศึกแก่กุศล ง. เพราะเป็นข้าศึกแก่อกุศล
 
๔๗. คำว่า “ วางทอนไม้ ” ในอุโบสถสูตร มีความหมายว่าอย่างไร ?
  ก. งดฆ่าสัตว์ ข. งดลักทรัพย์
  ค. งดจี้ปล้น ง. งดคบคนพาล
 
๔๘. ผู้รักษาอุโบสถศีลไม่รู้ว่าน้ำมีตัวสัตว์ ดื่มเข้าไป ศีลขาดหรือไม่ ?
  ก. ขาด เพราะสัตว์มีชีวิต ข. ขาด เพราะสัตว์ตาย
  ค. ไม่ขาด เพราะไม่รู้ว่ามีตัวสัตว์ ง. ไม่ขาด เพราะต้องรักษาชีวิต
 
๔๙. เมื่อรักษาอุโบสถศีลครบวันหนึ่งคืนหนึ่งแล้ว พึงปฏิบัติอย่างไร ?
  ก. กล่าวคำลาพระรัตนตรัย ข. กล่าวคำลาศีล
  ค. กล่าวคำลาสิกขา ง. การสมาทานสิ้นสุดเอง
 
๕๐. การรักษาอุโบสถศีล มีประโยชน์อย่างไร ?
  ก. ละความชั่วได้ ข. เป็นที่ตั้งแห่งสมาธิ
  ค. เป็นที่ตั้งแห่งปัญญา ง. ถูกทุกข้อ
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๔๖. หน้า ๑๗๗-๑๘๗.
         

ข้อสอบสนามหลวง