ปัญหาและเฉลย
วิชาอุโบสถศีล (วินัย) ธรรมศึกษาชั้นโท
สอบในสนามหลวง
วันศุกร์ ที่ ๑๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๙
เวลา ๑๕.๐๐ - ๑๕.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาทลงในช่องของข้อ
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. สามัญชนปฏิบัติตนอย่างไร จึงชื่อว่าตามรอยพระอรหันต์ ?
  ก. รักษาศีลให้บริสุทธิ์ ข. รักษากายให้บริสุทธิ์
  ค. รักษาใจให้บริสุทธิ์ ง. รักษาวาจาให้บริสุทธิ์
 
๒. คฤหัสถ์ปรารถนาชำระตนให้หมดจด ควรปฏิบัติอย่างไร ?
  ก. ไหว้พระ ข. สวดมนต์
  ค. รักษาศีล ง. ชำระบาป
 
๓. ศีลที่ต้องรักษาตามกาลที่กำหนดไว้ ตรงกับข้อใด ?
  ก. ศีล ๕ ข. ศีล ๘
  ค. ศีล ๑๐ ง. ศีล ๒๒๗
 
๔. การรักษาศีลข้อใด เป็นความเชื่อที่ผิด ?
  ก. ได้พักการงาน ข. ได้ทำบุญกุศล
  ค. ได้ชำระบาป ง. ได้อบรมจิตใจ
 
๕. การถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะ หมายถึงอะไร ?
  ก. การนั่งใกล้ ๆ ข. การขอโชคลาภ
  ค. การปรนนิบัติ ง. การถือเป็นที่พึ่ง
 
๖. พระรัตนตรัยได้ชื่อว่าเป็นสรณะที่ปลอดภัย เพราะอะไร ?
  ก. ช่วยกำจัดทุกข์ ข. ช่วยกำจัดภัย
  ค. ช่วยกำจัดเวร ง. ถูกทุกข้อ
 
๗. หากเปรียบพระพุทธเจ้าดุจสารถีผู้ชาญฉลาด พระธรรมดุจวิธี
ฝึกม้า พระสงฆ์จะเปรียบเหมือนม้าเช่นไร ?
  ก. ม้ากำลังฝึกเดิน ข. ม้ายังมิได้ฝึกหัด
  ค. ม้ากำลังฝึกหัด ง. ม้าที่ฝึกหัดดีแล้ว
 
๘. “สุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ” กล่าวเพื่อระลึกถึงใคร ?
  ก. พระพุทธเจ้า ข. พระธรรม
  ค. พระสงฆ์ ง. บิดามารดา
 
๙. ข้อใด ไม่ใช่ความหมายของพระสังฆรัตนะ ?
  ก. ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ ข. ช่วยกำจัดภัยให้สัตว์
  ค. เป็นนาบุญของโลก ง. รักษาเผยแผ่คำสอน
 
๑๐. การขาดสรณคมน์ข้อใด จัดว่าไม่มีโทษ ?
  ก. การตาย ข. การเข้ารีต
  ค. การทำร้ายพระศาสดา ง. ถูกทุกข้อ
 
๑๑. การขาดสรณคมน์ เกิดขึ้นได้แก่บุคคลใด ?
  ก. ปุถุชนทั่วไป ข. พระโสดาบัน
  ค. พระสกทาคามี ง. พระอนาคามี
 
๑๒. ใครกราบทูลขอให้พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติอุโบสถ ?
  ก. พระเจ้าสุทโธทนะ ข. พระเจ้าพิมพิสาร
  ค. พระเจ้าอชาตศัตรู ง. มหาอุบาสิกาวิสาขา
 
๑๓. การสมาทานรักษาอุโบสถ พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติขึ้นไว้
เพื่อประโยชน์อะไร ?
  ก. เพื่อขัดเกลากิเลส ข. เพื่อได้ฌานสมาบัติ
  ค. เพื่อเห็นแจ้งมรรค ง. เพื่อบรรลุพระอรหัต
 
๑๔. การสมาทานรักษาอุโบสถ จัดเข้าในบุญกิริยาวัตถุข้อใด ?
  ก. ทานมัย ข. ศีลมัย
  ค. ภาวนามัย ง. อปจายนมัย
 
๑๕. การสมาทานรักษาอุโบสถ ข้อใดกล่าวถูกต้อง ?
  ก. เกิดก่อนพุทธกาล ข. พระภิกษุถือปฏิบัติ
  ค. สำหรับบุคคลชั้นสูง ง. ไม่มีในศาสนาอื่นๆ
 
๑๖. วิธีสมาทานอุโบสถก่อนพุทธกาล ท่านกำหนดไว้อย่างไร ?
  ก. ต้องเปล่งวาจา ข. อธิษฐานเอง
  ค. รับสรณคมน์ ง. นุ่งขาวห่มขาว
 
๑๗. การถืออุโบสถก่อนพุทธกาลกับสมัยพุทธกาล ตรงกันในข้อใด ?
  ก. ถือศีล ๘ ข. อดอาหาร
  ค. สรณคมน์ ง. พระรัตนตรัย
 
๑๘. อุโบสถใด ไม่นับเนื่องเข้าในคำสอนของพระพุทธเจ้า ?
  ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
  ค. นิคคัณฐอุโบสถ ง. ปาฏิหาริยอุโบสถ
 
๑๙. อุโบสถใด กำหนดให้รักษาตลอดวันหนึ่งกับคืนหนึ่ง ?
  ก. ปฏิชาครอุโบสถ ข. ปกติอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. ถูกทุกข้อ
 
๒๐. อุโบสถที่บุคคลตั้งใจรักษาแล้วได้รับอานิสงส์มาก ตรงกับข้อใด ?
  ก. ปฏิชาครอุโบสถ ข. ปกติอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. อริยอุโบสถ
 
๒๑. อุโบสถที่ผู้รักษามักไม่ค่อยสำรวมระวังในข้องดเว้น จึงทำให้
ได้รับอานิสงส์น้อย ตรงกับข้อใด ?
  ก. ปฏิชาครอุโบสถ ข. โคปาลกอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. ปกติอุโบสถ
 
๒๒. อุโบสถใด กำหนดให้สมาทานรักษาได้เฉพาะในฤดูฝน ?
  ก. ปฏิชาครอุโบสถ ข. ปกติอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. ถูกทุกข้อ
 
๒๓. อุโบสถที่ท่านกำหนดให้สมาทานรักษาคราวละ ๓ วัน คือ วันรับ
วันรักษาและวันส่ง ตรงกับข้อใด ?
  ก. ปฏิชาครอุโบสถ ข. ปกติอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. ถูกทุกข้อ
 
๒๔. ผู้ต้องการจะรักษาอุโบสถ ควรเตรียมความพร้อมเรื่องใด ?
  ก. อาหาร ข. เสื้อผ้า
  ค. ค่ารถ ง. จิตใจ
 
๒๕. ขั้นตอนใด กำหนดให้ทำก่อนสมาทานศีล ?
  ก. บูชาพระรัตนตรัย ข. อาราธนาศีล
  ค. ประกาศอุโบสถ ง. รับสรณคมน์
 
๒๖. การสมาทานอุโบสถนั้น ใครเป็นผู้สมาทาน ?
  ก. ภิกษุ ข. สามเณร
  ค. อุบาสก อุบาสิกา ง. ถูกทุกข้อ
 
๒๗. การสมาทานอุโบสถนั้น กำหนดให้สมาทานที่ไหน ?
  ก. พระวิหาร ข. พระอุโบสถ
  ค. ศาลาการเปรียญ ง. ที่ไหนก็ได้
 
๒๘. พระให้ศีล ๘ แต่ผู้สมาทานรับเพียง ๕ ข้อ จะวินิจฉัยอย่างไร ?
  ก. รับศีล ๕ ข. รับศีล ๘
  ค. ถือเป็นโมฆะ ง. ไม่ถือโมฆะ
 
๒๙. พระสรุปอานิสงส์ศีลว่า “สีเลน โภคสมฺปทา” หมายถึงข้อใด ?
  ก. ศีลส่งทำให้สูง ข. ศีลปรุงทำให้สวย
  ค. ศีลนำทำให้รวย ง. ศีลช่วยทำให้รอด
 
๓๐. บุญกุศลแห่งการรักษาอุโบสถ เกิดขึ้นด้วยอาการอย่างไร ?
  ก. การงดเว้น ข. การได้พักผ่อน
  ค. การพูดคุย ง. การกินมังสวิรัติ
 
๓๑. การรักษาอุโบสถของบุคคล จะไม่บกพร่องด้วยอาการอย่างไร ?
  ก. หมั่นสำรวมระวัง ข. หมั่นชำระบาป
  ค. หมั่นอาบน้ำมนต์ ง. หมั่นบวงสรวง
 
๓๒. ขณะรักษาอุโบสถอยู่นั้น ควรใช้เวลาให้เกิดประโยชน์อย่างไร ?
  ก. ฟังธรรม ข. สนทนาธรรม
  ค. เจริญภาวนา ง. ถูกทุกข้อ
 
๓๓. เรื่องใด ไม่ควรนำมาพูดในขณะรักษาอุโบสถ ?
  ก. เรื่องศีล ข. เรื่องสมาธิ
  ค. เรื่องดวง ง. เรื่องชาดก
 
๓๔. อาหารที่ห้ามรับประทานในศีลข้อวิกาลโภชนา ได้แก่อะไร ?
  ก. นม ข. ขนม
  ค. กาแฟ ง. โกโก้
 
๓๕. ข้อใด คนทั่วไปและคนถืออุโบสถต้องงดเว้นเหมือนกัน ?
  ก. อพรหมจรรย์ ข. การพูดเท็จ
  ค. การฟ้อนรำ ง. การขับร้อง
 
๓๖. ข้อใด กำหนดให้ถือปฏิบัติต่างจากศีล ๕ ของคนทั่วไป ?
  ก. การฆ่าสัตว์ ข. การลักทรัพย์
  ค. อพรหมจรรย์ ง. การดื่มน้ำเมา
 
๓๗. คำว่า “เวลาวิกาล” หมายเอาเวลาไหน ?
  ก. เวลาพระฉันเช้า ข. เวลาพระฉันเพล
  ค. เวลาเที่ยงตรง ง. เวลาเที่ยงวันแล้ว
 
๓๘. อุโบสถศีลข้อที่ ๗ ผู้สมาทานรักษาต้องงดเว้นการกระทำใด ?
  ก. ดูการเล่น ข. ออกกำลังกาย
  ค. ทานเนื้อสัตว์ ง. ห้ามพูดคุยกัน
 
๓๙. คำว่า “ข้าศึกต่อกุศล” ในอุโบสถศีลข้อที่ ๗ หมายถึงอะไร ?
  ก. ฟ้อนรำ ข. ขับร้อง
  ค. ดีดสีตีเป่า ง. ถูกทุกข้อ
 
๔๐. เครื่องลูบไล้ชนิดใด ผู้รักษาอุโบสถศีลสามารถใช้ทาตัวได้ ?
  ก. แป้ง ข. น้ำหอม
  ค. ยาหม่อง ง. ลิปสติก
 
๔๑. ผู้สมาทานรักษาอุโบสถ พึงหลีกเว้นที่นอนประเภทใด ?
  ก. ที่นอนสูงใหญ่ ข. ที่นอนยัดนุ่น
  ค. ที่นอนยัดสำลี ง. ถูกทุกข้อ
 
๔๒. เครื่องปูลาดชนิดใด ห้ามผู้สมาทานรักษาอุโบสถนั่งหรือนอน ?
  ก. เครื่องลาดอันสะอาด ข. เครื่องลาดอันวิจิตร
  ค. เครื่องลาดหมองคล้ำ ง. เครื่องลาดทรงกลม
 
๔๓. ในปัญจอุโปสถชาดก ใครมีความถือตัวว่าเด่นกว่าคนอื่น
จึงรักษาอุโบสถ เพื่อข่มมานะของตน ?
  ก. ฤษี ข. หมี
  ค. พระปัจเจกพุทธเจ้า ง. โคอุสภะ
 
๔๔. คำว่า “วางศัสตรา” ในอุโบสถสูตร หมายความว่าอย่างไร ?
  ก. เว้นฆ่าสัตว์ ข. เว้นลักทรัพย์
  ค. เว้นพูดเท็จ ง. เว้นดื่มน้ำเมา
 
๔๕. คำว่า “ไม่ลวงโลก” ในอุโบสถสูตร หมายความว่าอย่างไร ?
  ก. เว้นฆ่าสัตว์ ข. เว้นลักทรัพย์
  ค. เว้นพูดเท็จ ง. เว้นดื่มน้ำเมา
 
๔๖. “อุโบสถกึ่งเดียว” หมายถึงอะไร ?
  ก. รักษาศีลครึ่งวัน ข. รักษาศีลวันกับคืนหนึ่ง
  ค. รักษาศีล ๓ วัน ง. รักษาศีลครบ ๔ เดือน
 
๔๗. รักษาอุโบสถเหมือนกัน แต่ได้บุญกุศลไม่เท่ากัน เพราะเหตุใด ?
  ก. ไม่มีเวลา ข. ไม่มีพวกคุย
  ค. ไม่ตั้งใจ ง. ไม่มีกำลังใจ
 
๔๘. การรักษาอุโบสถศีล จะสิ้นสุดลงเมื่อใด ?
  ก. ตอนพระบิณฑบาต ข. หลังเที่ยงวันแล้ว
  ค. ก่อนพระอาทิตย์ตก ง. ครบกำหนดเวลา
 
๔๙. ศีลสร้างความเสมอภาคแก่มนุษย์ หมายความว่าอย่างไร ?
  ก. ทุกคนรักษาได้ ข. ทุกวัยรักษาได้
  ค. ได้บุญทุกคน ง. ถูกทุกข้อ
 
๕๐. อะไรเป็นเป้าหมายสูงสุดในการถืออุโบสถศีล ?
  ก. มนุษยสมบัติ ข. จักรพรรดิสมบัติ
  ค. สวรรคสมบัติ ง. นิพพานสมบัติ
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๔๙. หน้า ๒๒๘-๒๓๘.
         

ข้อสอบสนามหลวง