๒๐. มคฺควคฺควณฺณนา
๖. มหลฺลกตฺเถรวตฺถุ. (๒๐๘)
หน้า
๗๔
๖. มหลฺลกตฺเถรวตฺถุ. (๒๐๘)
   
   
อญฺมญฺํ  สหายกา  เอกโต ปุญฺานิ กโรนฺตา  สตฺถุ  ธมฺมเทสนํ
สุตฺวา   "มยํ   มหลฺลกา,   กึ  โน  ฆราวาเสนาติ  สตฺถารํ  ปพฺพชฺชํ
ยาจิตฺวา    ปพฺพชึสุ,    มหลฺลกภาเวน    ปน    ธมฺมํ    ปริยาปุณิตุ
อสกฺโกนฺตา
   วิหารปริยนฺเต   ปณฺณสาลํ   กาเรตฺวา   เอกโต  วสึสุ,
ปิณฺฑาย  จรนฺตาปิ  เยภุยฺเยน ปุตฺตทารสฺเสว  เคหํ  คนฺตฺวา ภุญฺชึสุ.
เตสุ  เอกสฺส  ปุราณทุติยิกา มธุรปาณิกา นามสา  เตสํ  สพฺเพสํปิ
อุปการิกา  อโหสิตสฺมา  สพฺเพปิ  อตฺตนา ลทฺธํ อาหารํ  คเหตฺวา
ตสฺสาเอว   เคเห   นิสีทิตฺวา   ภุญฺชนฺติ.   สาปิ   เนสํ  ยถาสนฺนิหิตํ
สูปพฺยญฺชนํ  เทติ.   สา  อญฺตเรน  อาพาเธน  ผุฏฺา  กาลมกาสิ.
อถ  เต  มหลฺลกตฺเถรา สหายกตฺเถรสฺส  ปณฺณสาลายํ  สนฺนิปติตฺวา
อญฺมญฺํ  คีวาสุ  คเหตฺวา   "มธุรหตฺถรสา  อุปาสิกา  กาลกตาติ
วิลปนฺตา โรทึสุภิกฺขูหิ   สมนฺตโต อุปธาวิตฺวา  "กิมิทํ  อาวุโสติ
ปุฏฺา    "ภนฺเต   สหายสฺส   โน   ปุราณทุติยิกา   กาลกตา,   สา
อมฺหากํ  อติวิย  อุปการิกาอิทานิ  กุโต  ตถารูปํ  ลภิสฺสามอิมินา
การเณน   โรทามาติ   อาหํสุ.   ภิกฺขู  ธมฺมสภายํ  กถํ  สมุฏฺาเปสุ.
สตฺถา  อาคนฺตฺวา  "กาย  นุตฺถ  ภิกฺขเว  เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ
ปุจฺฉิตฺวา,  "อิมาย  นามาติ วุตฺเต, " ภิกฺขเว อิทาเนว, ปุพฺเพเปเต,
ตสฺสา  กากโยนิยํ  นิพฺพตฺติตฺวา สมุทฺทตีเร จรมานาย  สมุทฺทอูมิยา
สมุทฺทํ  ปเวเสตฺวา  มาริตายกากา  หุตฺวา  โรทิตฺวา  ปริเทวิตฺวา,
`ตํ  นีหริสฺสามาติ มุขตุณฺฑเกหิ มหาสมุทฺทํ อุสฺสิญฺจนฺตา  กิลมึสูติ
วตฺวา อตีตํ อาหริตฺวา

      "อปิ นุ หนุกา สนฺตา,   มุขญฺ ปริสุสฺสติ,
        โอรมาม ปาเรม,     ปูรเตว มโหทธี

อิมํ  กากชาตกํ   วิตฺถาเรตฺวา  เต  ภิกฺขู  อามนฺเตตฺวา  "ภิกฺขเว
ราคโทสโมหวนํ  นิสฺสาย  ตุมฺเหหิ  อิทํ  ทุกฺขํ  ปตฺตํตํ  วนํ  ฉินฺทิตุ
วฏฺฏติ
, เอวํ นิทฺทุกฺขา ภวิสฺสถาติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ

        "วนํ ฉินฺทถ มา รุกฺขํ,     วนโต ชายเต ภยํ,
          เฉตฺวา วนํ วนฏฺญฺ   นิพฺพนา โหถ ภิกฺขโว;
               ยาวญฺหิ วนฏฺโ ฉิชฺชติ
               อณุมตฺโตปิ นรสฺส นาริสุ
               ปฏิพทฺธมโนว ตาว โส
               วจฺโฉ ขีรปโก มาตรีติ
.

เตสํ   อจิรปฺปพฺพชิตานํ   "สตฺถา  อมฺเห  วาสีอาทีนิ  คเหตฺวา  วนํ
ฉินฺทาเปตีติ  รุกฺขํ  ฉินฺทิตุกามตาจิตฺตํ  อุปฺปชฺชติอถ  เน  "มยา
ราคาทิกิเลสวนํ   สนฺธาเยตํ   วุตฺตํ  รุกฺเขติ  ปฏิเสเธนฺโต  "มา
รุกฺขนฺติ   อาห.   วนโตติ:   ยถา   ปกติวนโต   สีหาทิภยํ   ชายติ;
เอวํ  ชาติอาทิภยํปิ  กิเลสวนโต ชายตีติ  อตฺโถวนํ วนฏฺญฺจาติ
เอตฺถ  มหนฺตา  รุกฺขา  วนํ  นามขุทฺทกา  ตสฺมึ  วเน ิตา วนฏฺา
นาม;   ปุพฺพุปฺปตฺติกา   รุกฺขา   วา   วนํ   นามอปราปรุปฺปตฺติกา
วนฏฺา  นาม;   เอวเมว  มหนฺตมหนฺตา  ภวกฑฺฒนกา  กิเลสา  วนํ
นาม,   ปวตฺติยํ   วิปากทายกา  วนฏฺา  นามปุพฺพุปฺปตฺติกา  วา
วนํ   นาม,   อปราปรุปฺปตฺติกา   วนฏฺา   นาม.   ตํ   ปน  อุภยํปิ
จตุตฺถมคฺคาเณน  ฉินฺทิตพฺพํ,   เตนาห  "เฉตฺวา วนํ วนฏฺญฺจาติ.
นิพฺพนา  โหถาติ:   นิกฺกิเลสา  โหถ.   ยาวญฺหิ  วนฏฺโติยาว
เอส  อณุมตฺโตปิ  กิเลสวนฏฺโ  นรสฺส  นารีสุ  น  ฉิชฺชติ;  ตาว โส
ขีรปโก วจฺโฉ มาตริ วิย ปฏิพทฺธมโน ลคฺคจิตฺโต โหตีติ อตฺโถ.
   
สมฺปตฺตานํปิ สาตฺถิกา เทสนา อโหสีติ.

************

๑. กากชาตกํ. ขุ. ชา. เอก. ๒๗/๔๒. ตทฏฺกถา. ๒/๓๙๓.
๒. ม. สี. ยุ. "จิตฺตนฺติ นตฺถิ.


  เลือกเรื่องที่ต้องการ  
๑๘.มลวคฺควณฺณนา
๑. โคฆาตวตฺถุ
๒. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๓. ติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๔. โลฬุทายิตฺเถรวตฺถุ
๕. อญฺตรกุลปุตฺตวตฺถ
๖. จูฬสาริภิกฺขุวตฺถุ
๗. ปญฺจอุปาสกวตฺถุ
๘. ติสฺสทหรวตฺถุ
๙. ปญฺจอุปาสกวตฺถุ
๑๐. เมณฺฑกเสฏฺิวตฺถุ
๑๑. อุชฺฌานสญฺิตฺฺเถรวตฺถุ
๑๒. สุภทฺทวตฺถุ
๑๙.ธมฺมฏวคฺควณฺณนา
๑. วินิจฺฉยมหามตฺตวตฺถุ
๒. ฉพฺพคฺคิยวตฺถุ
๓. เอกุทานตฺเถรวตฺถุ
๔. ลกุณฺฑกภทฺทิยตฺเถรวตฺถุ
๕. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๖. หตฺถกวตฺถุ
๗. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๘. ติตฺถิยวตฺถุ
๙. อริยพาลิสิกวตฺถุ
๑๐. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๒๐.มคฺควคฺควณฺณนา
๑. ปญฺจสตภิกฺขุวตฺถุ
๒. อปรํ ปญฺจสตภิกฺขุวตฺถุ
๓. ปธานกมฺมิกติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๔. สูกรเปตวตฺถุ
๕. โปิลตฺเถรวตฺถุ
๖. มหลฺลกตฺเถรวตฺถุ
๗. สารีปุตฺตตฺเถรสฺส สทฺธิวิหาริกวตฺถุ
๘. มหาธนวาณิชวตฺถุุ
๙. กิสาโคตมีวตฺถุ
๑๐. ปฏาจาราวตฺถุ
๒๑.ปกิณณกวคฺควณฺณนา
๑. อตฺตโนปุพฺพกมฺมวตฺถุ
๒. กุกฺกุฏณฺฑขาทิกาวตฺถุ
๓. ภทฺทิยภิกฺขุวตฺถุ
๔. ลกุณฺฏกภทฺทิยตฺเถรวตฺถุ
๕. ทารุสากฏิกวตฺถุ
๖. วชฺชีปุตฺตกภิกฺขุวตฺถุ
๗. จิตฺตคหปติวตฺถุ
๘. จูฬสุภทฺทาวตฺถุ
๙. เอกวิหาริตฺเถรวตฺถุ
๒๒.นิรยวคฺควณฺณนา
๑. สุนฺทรีปริพฺพาชิกาวตฺถุ
๒. ทุกฺขปีฬิตสตฺตวตฺถุ
๓. วคฺคุมุทาตีริยภิกฺขุวตฺถุ
๔. เขมกเสฏิปุตฺตวตฺถ
๕. ทุพฺพจภิกฺขุวตฺถุ
๖. อิสฺสาปกตอิตฺถีวตฺถุ
๗. อาคนฺตุกภิกฺขุวตฺถุ
๘. นิคฺคณฺวตฺถุ
๙. ติตฺถิยสาวกวตฺถุ
๒๓.นาควคฺควณฺณนา
๑. อตฺตโนวตฺถุ
๒. หตฺถาจริยปุพฺพกวตฺถุ
๓. ปริชิณฺณพฺราหฺมณปุตฺตวตฺถุ
๔. ปเสนทิโกสลราชวตฺถุ
๕. สานุสามเณรวตฺถุ
๖. ปาเวรกหตฺถิวตฺถุ
๗. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๘. มารวตฺถุ