|
|
๑๕. สุขวคฺควณฺณนา
๕. อญฺตรอุปาสกวตฺถุ. (๑๖๑) |
หน้า
๑๒๗ |
|
๕. อญฺตรอุปาสกวตฺถุ. (๑๖๑) |
|
|
|
|
อุปาสกํ อารพฺภ กเถสิ. |
|
|
|
|
ปจฺจูสกาเล โลกํ โวโลเกนฺโต อาฬวิยํ เอกํ ทุคฺคตมนุสฺสํ
ทิสฺวา ตสฺส อุปนิสฺสยสมฺปตฺตึ ตฺวา ปญฺจสตภิกฺขุปริวาโร
อาฬวึ อคมาสิ. อาฬวีวาสิโน สตฺถารํ นิมนฺเตสุ. โสปิ
ทุคฺคตมนุสฺโส "สตฺถา อาคโต ติ สุตฺวา "สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ
โสสฺสามี ติ มนํ อกาสิ. ตํทิวสเมว จสฺส เอโก โคโณ ปลายิ.
โส "กึ นุ โข โคณํ ปริเยสิสฺสามิ อุทาหุ ธมฺมํ สุณามีติ
จินฺเตตฺวา "โคณํ ปริเยสิตฺวา โคคณํ ปเวเสตฺวา ปจฺฉา ธมฺมํ
โสสฺสามีติ ปาโตว เคหา นิกฺขมิ. อาฬวีวาสิโนปิ พุทฺธปฺปมุขํ
ภิกฺขุสงฺฆํ นิสีทาเปตฺวา ปริวิสิตฺวา อนุโมทนตฺถาย ปตฺตํ คณฺหึสุ.
สตฺถา "ยํ นิสฺสาย อหํ ตึสโยชนมคฺคํ อาคโต, โส โคณํ
ปริเยสิตุ อรญฺํ ปวิฏฺโ; ตสฺมึ อาคเตเยว ธมฺมํ เทเสสฺสามี ติ
ตุณฺหี อโหสิ. โสปิ มนุสฺโส ทิวา โคณํ ทิสฺวา โคคเณ
ปกฺขิปิตฺวา "สเจปิ อญฺํ นตฺถิ, สตฺถุ วนฺทนมตฺตํปิ กริสฺสามี ติ
ชิฆจฺฉาย ปีฬิโตปิ เคหํ คมนาย มนํ อกตฺวา เวเคน สตฺถุ
สนฺติกํ อาคนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺาสิ. สตฺถา
ตสฺส ิตกาเล ทานเวยฺยาวฏิกํ อาห "อตฺถิ กิญฺจิ ภิกฺขุสงฺฆสฺส
อติริตฺตนฺติ. "ภนฺเต สพฺพํ อตฺถีติ. "เตนหิ อิมํ ปริวิสาติ. โส
สตฺถารา วุตฺตฏฺาเนเยว นํ นิสีทาเปตฺวา ยาคุขาทนียโภชนีเยหิ
สกฺกจฺจํ ปริวิสิ. โส ภุตฺตภตฺโต มุขํ วิกฺขาเลสิ. เปตฺวา กิร
อิมํ านํ ตีสุ ปิฏเกสุ อญฺตฺถ ตถาคตสฺส ภตฺตวิจารณํ
นาม นตฺถิ: ตสฺส ปสฺสทฺธทรถสฺส จิตฺตํ เอกคฺคํ อโหสิ. อถสฺส
สตฺถา อนุปุพฺพีกถํ กเถตฺวา สจฺจานิ ปกาเสสิ. โส เทสนาวสาเน
โสตาปตฺติผเล ปติฏฺหิ. สตฺถาปิ อนุโมทนํ กตฺวา อุฏฺายาสนา
ปกฺกามิ. มหาชโน สตฺถารํ อนุคนฺตฺวา นิวตฺติ. |
|
|
สตฺถุ กมฺมํ, อญฺเสุ ทิวเสสุ เอวรูปํ นตฺถิ, อชฺช ปเนกํ มนุสฺสํ
นิสฺสาย ยาคุอาทีนิ วิจาเรตฺวา ทาเปสีติ. สตฺถา นิวตฺติตฺวา
ิตโกว "กึ ภิกฺขเว กเถถาติ ปุจฺฉิตฺวา ตมตฺถํ สุตฺวา "อาม ภิกฺขเว, `อหํ ตึสโยชนกนฺตารํ อาคจฺฉนฺโต ตสฺส
อุปาสกสฺส อุปนิสฺสยํ ทิสฺวา อาคโต, โส อติวิย ชิฆจฺฉิโต,
ปาโตว อุฏฺาย ๑ โคณํ ปริเยสนฺโต อรญฺเ วิจริ, ชิฆจฺฉาทุกฺเขน
ธมฺเม เทสิยมาเนปิ ปฏิวิชฺฌิตุ น สกฺขิสฺสตีติ จินฺเตตฺวา เอวํ
อกาสึ; ภิกฺขเว ชิฆจฺฉาโรคสทิโส หิ โรโค นาม นตฺถีติ
วตฺวา อิมํ คาถมาห |
|
"ชิฆจฺฉา ปรมา โรคา, สงฺขารา ปรมา ทุกฺขา,
เอตํ ตฺวา ยถาภูตํ นิพฺพานํ ปรมํ สุขนฺติ. |
|
|
ติกิจฺฉิโต วินสฺสติ วา ตทงฺควเสน วา ปหียติ, ชิฆจฺฉา ปน
นิจฺจกาลํ ติกิจฺฉิตพฺพาเยวาติ เสสโรคานํ อยํ ปรมา นาม.
สงฺขาราติ: ปญฺจกฺขนฺธา. เอตํ ตฺวาติ: "ชิฆจฺฉาย สโม
โรโค นตฺถิ, ขนฺธปริหรณสมํ ทุกฺขํ นาม นตฺถีติ เอตมตฺถํ
ยถาภูตํ ตฺวา ปณฺฑิโต นิพฺพานํ สจฺฉิกโรติ. นิพฺพานํ ปรมํ
สุขนฺติ: ตํ หิ สพฺพสุขานํ ปรมํ อุตฺตมํ สุขนฺติ อตฺโถ. |
|
|
|
เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสูติ. |
อญฺตรอุปาสกวตฺถุ. |
|
๑. สี. ม. ยุ. ปฏฺาย. |
|
|