๑๔. พุทฺธวคฺควณฺณนา
๖. อคฺคิทตฺตปุโรหิตวตฺถุ. (๑๕๓)
หน้า
๑๐๕
๖. อคฺคิทตฺตปุโรหิตวตฺถุ. (๑๕๓)
   
วิหรนฺโต]   วาลุกราสิมฺหิ   นิสินฺโน   อคฺคิทตฺตนฺนาม   โกสลรญฺโ
ปุโรหิตํ อารพฺภ กเถสิ.
   
กาลกเต  ราชา  ปเสนทิโกสโล  "อยํ  ปิตุ  เม  ปุโรหิโตติ  คารเวน
ตสฺมึเยว   าเน   เปตฺวา   ตสฺส   อตฺตโน  อุปฏฺานํ  อาคตกาเล
ปจฺจุคฺคมนํ   กโรติ,   "อาจริย   อิธ  นิสีทถาติ  สมานาสนํ  ทาเปสิ.
โส  จินฺเตสิ  "อยํ  ราชา  อติวิย  มยิ  คารวํ  กโรติ  โข  ปน
ราชูนํ  นิจฺจกาลเมว  สกฺกา  จิตฺตํ  คเหตุ;  ราชา  ปน  ยุวา ทหโร,
สมานวเยเนว    หิ   สทฺธึ   รชฺชํ   นาม   สุขํ   โหติ:   อหญฺมฺหิ
มหลฺลโก,    ปพฺพชิตุ    เม    ยุตฺตนฺติ.    โส   ราชานํ   ปพฺพชฺชํ
อนุชานาเปตฺวา นคเร เภริญฺจาราเปตฺวา สตฺตาเหน  สพฺพํ  อตฺตโน
ธนํ ทานมุเข  วิสฺสชฺเชตฺวา  พาหิรกปฺปพฺพชฺชํ  ปพฺพชิตํ  นิสฺสาย
ทส  ปุริสสหสฺสานิ  อนุปฺปพฺพชึสุโส  เตหิ  สทฺธึ  องฺคมคธานญฺจ
กุรุรฏฺสฺส   จ   อนฺตราวาสํ  กปฺเปตฺวา  อิมํ  โอวาทํ  เทติ  "ตาตา
ยสฺส    โว   กามวิตกฺกาทโย   อุปฺปชฺชนฺติ,   โส   นทิโต   เอเกกํ
วาลุกาปุฏํ   อุทฺธริตฺวา   อิมสฺมึ   าเน   โอกิรตูติ.   เต   "สาธูติ
ปฏิสฺสุณิตฺวา  กามวิตกฺกาทีนํ   อุปฺปนฺนกาเล   ตถา  กรึสุ.   อปเรน
สมเยน   มหาวาลุกราสิ   อโหสิ.   ตํ   อหิจฺฉตฺโต  นาม  นาคราชา
ปริคฺคเหสิ.   องฺคมคธวาสิโน  เจว  กุรุรฏฺวาสิโน  จ  มาเส  มาเส
เตสํ  มหนฺตํ  สกฺการํ  อภิหริตฺวา  ทานํ  เทนฺติอถ เนสํ อคฺคิทตฺโต
อิมํ   โอวาทํ   อทาสิ   "ปพฺพตํ   สรณํ   ยาถ,   วนํ  สรณํ  ยาถ,
อารามํ   สรณํ   ยาถ,   รุกฺขํ   สรณํ   ยาถ;   เอวํ   สพฺพทุกฺขโต
มุจฺจิสฺสถาติ อตฺตโน อนฺเตวาสิเกปิ อิมินาว โอวาเทน โอวทิ.
ตสฺมึ   สมเย   สาวตฺถึ   นิสฺสาย   เชตวเน   วิหรนฺโต  ปจฺจูสกาเล
โลกํ โวโลเกนฺโต อคฺคิทตฺตพฺราหฺมณํ สทฺธึ  อนฺเตวาสิเกหิ  อตฺตโน
าณชาลสฺส    อนฺโต   ปวิฏฺํ    ทิสฺวา    "สพฺเพปิเม   อรหตฺตสฺส
อุปนิสฺสยสมฺปนฺนาติ  ตฺวา   สายณฺหสมเย   มหาโมคฺคลฺลานตฺเถรํ
อาห   "โมคฺคลฺลาน   กึ   นุ  ปสฺสสิ  อคฺคิทตฺตพฺราหฺมณํ   มหาชนํ
อติตฺเถน   ปกฺขนฺทาเปนฺตํ?   คจฺฉ,   เตสํ  โอวาทํ  เทหีติ.  "ภนฺเต
พหู  เอเต  เอกสฺส  มยฺหํ  อวิสยฺหาสเจ  ตุมฺเหปิ  อาคมิสฺสถ,
วิสยฺหา   ภวิสฺสนฺตีติ.   "โมคฺคลฺลาน   อหํปิ   อาคมิสฺสามิ  ตฺวํ
ปุรโต   ยาหีติเถโร  คจฺฉนฺโตว  จินฺเตสิ  "เอเต  พลวนฺโต  เจว
พหู  จ,   สเจ  สพฺเพสํ  สมาคมฏฺาเน  กิญฺจิ  กเถสฺสามิสพฺเพปิ
วคฺควคฺเคน  อุฏฺเหยฺยุนฺติ   อตฺตโน   อานุภาเวน   ถูลผุสิตกํ   เทวํ
วุฏฺาเปสิเต  ถูลผุสิตเกสุ ปตนฺเตสุ อุฏฺายุฏฺาย  อตฺตโน อตฺตโน
ปณฺณสาลํ     ปวิสึสุ.     เถโร     อคฺคิทตฺตสฺส     ปณฺณสาลทฺวาเร
ตฺวา   "อคฺคิทตฺตาติ   อาห.   โส   เถรสฺส  สทฺทํ  สุตฺวา  "อิมสฺมึ
โลเก   มํ   นาเมน   อาลปิตุ   สมตฺโถ  นาม  นตฺถิโก  นุ  โข
มํ    นาเมน    อาลปตีติ   มานตฺถทฺธตาย   "โก   เอโสติ   อาห.
"อหํ   พฺราหฺมณาติ.   "กึ   วเทสีติ.   "อชฺช   เม   เอกรตฺตึ  อิธ
วสนฏฺานํ   อาจิกฺขาติ.   "อิธ   วสนฏฺานํ  นตฺถิเอกสฺส  เอกาว
ปณฺณสาลาติ.    "อคฺคิทตฺต    มนุสฺสา    นาม    มนุสฺสานํ,   คาโว
คุนฺนํ,   ปพฺพชิตา   ปพฺพชิตานํ   สนฺติกํ   คจฺฉนฺติ,   มา  เอวํ  กริ,
เทหิ   เม   วสนฏฺานนฺติ.   "กึ   ปน   ตฺวํ   ปพฺพชิโตติ.   "อาม
ปพฺพชิโตมฺหีติ.     "สเจ     ปพฺพชิโต,     กหํ    เต    ขาริภณฺฑํ
ปพฺพชิตปริกฺขาโรติ.  "อตฺถิ  เม  ปริกฺขาโร, `วิสุ  ปน  นํ  คเหตฺวา
วิจริตุ  ทุกฺขนฺติ  อพฺภนฺตเรเนว  นํ  คเหตฺวา  วิจรามิ  พฺราหฺมณาติ.
โส  "ตํ  คเหตฺวา   วิจริสฺสสีติ  เถรสฺส  กุชฺฌิอถ  นํ โส อาห
"[อเปหิ]   อคฺคิทตฺต   มา   กุชฺฌิ,   วสนฏฺานํ   เม   อาจิกฺขาติ.
"นตฺถิ    เอตฺถ    วสนฏฺานนฺติ.    "เอตสฺมึ    ปน   วาลุกราสิมฺหิ
โก  วสตีติ.  "เอโก  นาคราชาติ.  "เอตํ  เม  เทหีติ.  "น  สกฺกา
ทาตุ,   ภาริยํ   เอตสฺส   กมฺมนฺติ.   "โหตุเทหิ  เมติ.  "เตนหิ
ตฺวเมว   ชานาหีติ.   เถโร   วาลุกราสิอภิมุโข  ปายาสินาคราชา
ตํ   อาคจฺฉนฺตํ   ทิสฺวา   "อยํ  สมโณ  อิโต  อาคจฺฉติน  ชานาติ
มญฺเ    มม   อตฺถิภาวํ;   ธูมายิตฺวา   นํ   มาเรสฺสามีติ   ธูมายิ.
เถโร   "อยํ   นาคราชา   `อหเมว   ธูมายิตุ  สกฺโกมิอญฺเ 
สกฺโกนฺตี
ติ  มญฺเ  สลฺลกฺเขตีติ   สยํปิ   ธูมายิทฺวินฺนมฺปิ  สรีรโต
อุคฺคตา   ธูมา   ยาว   พฺรหฺมโลกา   อุฏฺหึสุ.   อุโภปิ  ธูมา  เถรํ
อพาธยิตฺวา   นาคราชานเมว   พาเธนฺติ.   นาคราชา  ธูมเวคํ  สหิตุ
อสกฺโกนฺโต    ปชฺชลิ.    เถโรปิ   เตโชธาตุ   สมาปชฺชิตฺวา   เตน
สทฺธึเยว  ปชฺชลิ.   อคฺคิชาลา  ยาว  พฺรหฺมโลกา  อุฏฺหึสุอุโภปิ
อคฺคิชาลา   เถรํ   อพาธยิตฺวา   นาคราชานเมว   พาธยึสุ.   อถสฺส
สกลสรีรํ   อุกฺกาหิ   ปทิตฺตํ   วิย   อโหสิ.   อิสิคโณ   โอโลเกตฺวา
จินฺเตสิ    "นาคราชา    สมณํ    ฌาเปติ,   ภทฺทโก   วต   สมโณ
อมฺหากํ   วจนํ  อสฺสุณิตฺวา  นฏฺโติเถโร  นาคราชานํ  ทเมตฺวา
นิพฺพิเสวนํ    กตฺวา   วาลุกราสิมฺหิ   นิสีทิ.   นาคราชา  วาลุกราสึ
โภเคหิ    ปริกฺขิปิตฺวา     กูฏาคารกุจฺฉิปฺปมาณํ    ผณํ    มาเปตฺวา
เถรสฺส    อุปริ   ธาเรสิ.   อิสิคโณ   ปาโตว   "สมณสฺส   มตภาวํ
วา
   อมตภาวํ   วา   ชานิสฺสามาติ   เถรสฺส   สนฺติกํ   คนฺตฺวา  ตํ
วาลุกราสิมตฺถเก   นิสินฺนํ   ทิสฺวา  อญฺชลึ   ปคฺคยฺห   อภิตฺถวนฺโต
อาห   "สมณ   กจฺจิ   นาคราเชน   น   พาธิโตติ.  "กึ  น  ปสฺสถ
มม   อุปริ   ผณํ   ธาเรตฺวา   ิตนฺติ.   เต   "อจฺฉริยํ  วต  โภ,
สมณสฺส   อานุภาโว   เอวรูโป   นามอเนน  นาคราชา  ทมิโตติ
เถรํ   ปริวาเรตฺวา   อฏฺํสุตสฺมึ  ขเณ  สตฺถา  อาคโตเถโร
สตฺถารํ   ทิสฺวา   อุฏฺาย   วนฺทิ.   อถ   นํ   อิสโย  อาหํสุ  "อยํ
ตยาปิ   มหนฺตตโรติ.  "เอส  ภควา  สตฺถาอหํ  อิมสฺส  สาวโกติ.
สตฺถา   วาลุกราสิมตฺถเก   นิสีทิ.   อิสิคโณ   "อยํ   ตาว  สาวกสฺส
อานุภาโว,    อิมสฺส  ปน   อานุภาโว   กีทิโส   ภวิสฺสตีติ   อญฺชลึ
ปคฺคยฺห  สตฺถารํ  อภิตฺถวิ.   สตฺถา  อคฺคิทตฺตํ  อามนฺเตตฺวา  อาห
"อคฺคิทตฺต ตฺวํ ตว สาวกานญฺจ  อุปฏฺากานญฺจ โอวาทํ  ททมาโน
`กินฺติ  วตฺวา  เทสีติ.  "เอตํ  ปพฺพตํ  สรณํ  คจฺฉถวนํอารามํ,
รุกฺขํ  สรณํ  คจฺฉถเอตานิ  หิ  สรณํ  คโต  สพฺพทุกฺขา  ปมุจฺจตีติ
เอวํ   เตสํ   โอวาทํ   ทมฺมีติสตฺถา  "  โข  อคฺคิทตฺต  เอตานิ
สรณํ   คโต   ทุกฺขา   ปมุจฺจติ,   พุทฺธํ   ธมฺมํ   สงฺฆํ   ปน   สรณํ
คนฺตฺวา สกลวฏฺฏทุกฺขา ปมุจฺจตีติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ

     "พหุ เว สรณํ ยนฺติ          ปพฺพตานิ วนานิ
       อารามรุกฺขเจตฺยานิ       มนุสฺสา ภยตชฺชิตา;
       เนตํ โข สรณํ เขมํ,        เนตํ สรณมุตฺตมํ,
       เนตํ สรณมาคมฺม          สพฺพทุกฺขา ปมุจฺจติ.
       โย พุทฺธญฺจ ธมฺมญฺจ  สงฺฆญฺจ สรณํ คโต
       จตฺตาริ อริยสจฺจานิ       สมฺมปฺปญฺาย ปสฺสติ
       ทุกฺขํ ทุกฺขสมุปฺปาทํ       ทุกฺขสฺส อติกฺกมํ
       อริยญฺฏฺงฺคิกํ มคฺคํ     ทุกฺขูปสมคามินํ
       เอตํ โข สรณํ เขมํ,        เอตํ สรณมุตฺตมํ,
       เอตํ สรณมาคมฺม,         สพฺพทุกฺขา ปมุจฺจตีติ
.

         ตตฺถ  "พหุนฺติพหู.   ปพฺพตานีติ:   "ตตฺถ   ตตฺถ  อิสิคิลิ-
เวปุลฺลเวภาราทิเก
  ปพฺพเต เจว  มหาวนโคสิงฺคสาลวนาทีนิ  วนานิ
   เวฬุวนชีวกมฺพวนาทโย  อาราเม   อุเทนเจติยโคตมเจติยาทีนิ
รุกฺขเจตฺยานิ      เต   เต   มนุสฺสา  เตน  เตน  ภเยน  ตชฺชิตา
ภยโต  มุจฺจิตุกามา  ปุตฺตลาภาทีนิ  วา   ปฏฺยมานา  สรณํ  ยนฺตีติ
อตฺโถ.   เนตํ   สรณนฺติ:   เอตํ  ปน  สพฺพํปิ  สรณํ  เนว  เขมํ 
อุตฺตมํ,         เอตํ   ปฏิจฺจ   ชาติอาทิธมฺเมสุ  สตฺเตสุ  เอโกปิ
ชาติอาทิโต สพฺพทุกฺขา ปมุจฺจตีติ อตฺโถ.
อุตฺตมํ   สรณํ   ทสฺสนตฺถํ   อารทฺธํ.   ตสฺสตฺโถ   "โย    คหฏฺโ
วา
  ปพฺพชิโต วา  `อิติปิ โส ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธติอาทิกํ
พุทฺธธมฺมสงฺฆานุสฺสติกมฺมฏฺานํ   นิสฺสาย   เสฏฺวเสน    พุทฺธญฺจ
ธมฺมญฺจ     สงฺฆญฺจ    สรณํ    คโต,    ตสฺสาปิ    ตํ    สรณคมนํ
อญฺติตฺถิยวนฺทนาทีหิ กุปฺปติ จลติตสฺส  ปน  อจลภาวํ  ทสฺเสตุ
มคฺเคน     อาคตสรณเมว    ปกาเสนฺโต    `จตฺตาริ    อริยสจฺจานิ
สมฺมปฺปญฺาย ปสฺสตีติ  อาหโย หิ เอเตสํ  สจฺจานํ  ทสฺสนวเสน
เอตานิ   สรณํ   คโต,   ตสฺส  เอตํ  สรณํ  เขมญฺจ  อุตฺตมญฺจโส
  ปุคฺคโล  เอตํ   สรณํ   ปฏิจฺจ  สกลสฺมาปิ  วฏฺฏทุกฺขา  ปมุจฺจติ;
ตสฺมา "เอตํ โข สรณํ เขมนฺติอาทิ วุตฺตนฺติ.
   
ปตฺวา   สตฺถารํ  วนฺทิตฺวา  ปพฺพชฺชํ  ยาจึสุสตฺถา  จีวรพฺภนฺตรโต
หตฺถํ   ปสาเรตฺวา   "เอถ   ภิกฺขโว,   จรถ   พฺรหฺมจริยนฺติ  อาห.
ตํขณญฺเว   อฏฺปริกฺขารธรา   วสฺสสติกตฺเถรา   วิย   อเหสุโส
  สพฺเพสํปิ  องฺคมคธกุรุรฏฺวาสีนํ  สกฺการํ  อาทาย อาคมนทิวโส
อโหสิ.   เต   สกฺการํ   อาทาย   อาคตา   สพฺเพปิ   เต   อิสโย
ปพฺพชิเต  ทิสฺวา   "กินฺนุ  โข  อมฺหากํ  อคฺคิทตฺตพฺราหฺมโณ  มหา
อุทาหุ     สมโณ    โคตโมติ    จินฺเตตฺวา    "สมณสฺส    โคตมสฺส
อาคตตฺตา  อคฺคิทตฺโตว  มหาติ  อมญฺึสุ.  สตฺถา  เตสํ  อชฺฌาสยํ
โอโลเกตฺวา    "อคฺคิทตฺต   ปริสาย   กงฺขํ   ฉินฺทาติ   อาห.   โส
"อหํปิ  เอตฺตกเมว  ปจฺจาสึสามี ติ  อิทฺธิพเลน  สตฺตกฺขตฺตุ  เวหาสํ
อพฺภุคฺคนฺตฺวา   ปุนปฺปุนํ  โอรุยฺห   สตฺถารํ   วนฺทิตฺวา   "สตฺถา  เม
ภนฺเต ภควา, สาวโกหมสฺมีติ วตฺวา สาวกตฺตํ ปกาเสสีติ.
************

๑. สี. ยุ. กตาภินิกฺขมโณ. ม. กตาภินิกฺขมโน.
๒. คมิสฺสถ?       
๓. คมิสฺสามิ? . ว.
๔. อคฺคเหตฺวา (?) สี. ตํ น คเหตฺวา วิจริสฺสสีติ.


 
๑๒.อตฺตวคฺควณฺณนา
๑. โพธิราชกุมารวตฺถ
๒. อุปนนฺทสกฺยปุตฺตวตฺถุ
๓. ปธานิกติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๔. กุมารกสฺสปตฺเถรมาตุวตฺถุ
๕. มหากาลอุปาสกุวตฺถุ
๖. เทวทตฺตฺิวตฺถุ
๗. สงฺฆเภทปริสกฺกนวตฺถ
๘. กาลตฺเถรวตฺถุ
๙. จุลฺลกาลอุปาสกวตฺถุ
๑๐. อตฺตทตฺถเถรวตฺถุ
๑๓.โลกวคฺควณฺณนา
๑. ทหรภิกฺขุวตฺถุ
๒. สุทฺโธทนวตฺถุ
๓. วิปสฺสกภิกฺขุวตฺถุ
๔. อภยราชกุมารวตฺถุ
๕. สมฺมชฺชนตฺเถรวตฺถุ
๖. องฺคุลิมาลตฺเถรวตฺถุ
๗. เปสการธีตุวตฺถุ
๘. ตึสภิกฺขุวตฺถุ
๙. จิญฺจมาณวิกาวตฺถุ
๑๐. อสทิสทานวตฺถุ
๑๑. อนาถปิณฺฑิกปุตฺตกาลวตฺถุ
๑๔.พุทฺธวคฺควณฺณนา
๑. มารธีตาวตฺถุ
๒. ยมกปฺปาฏิหาริยวตฺถุ
๓. เอรกปตฺตนาคราชวตฺถุ
๔. อานนฺทตฺเถรสฺส ปญฺหวตฺถุ
๕. อนภิรตภิกฺขุวตฺถุ
๖. อคฺคิทตฺตปุโรหิตวตฺถุ
๗. อานนฺทตฺเถรสฺส ปญฺหวตฺถุ
๘. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๙. กสฺสปทสพลสฺส สุวณฺณเจติยวตฺถุ
๑๕.สุขวคฺควณฺณนา
๑. าตกานํ กลหวูปสมนวตฺถุ
๒. มารวตฺถุ
๓. โกสลรญฺโ ปราชยวตฺถุ
๔. อญฺตรกุลทาริกาวตฺถุ
๕. อญฺตรอุปาสกวตฺถ
๖. ปเสนทิโกสลวตฺถุ
๗. ติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๘. สกฺกวตฺถ
๑๖.ปิยวคฺควณฺณนา
๑. ตโยปพฺพชิตวตฺถ
๒. อญฺตรกุฏุมฺพิกวตฺถ
๓. วิสาขาอุปาสิกาวตฺถ
๔. ลิจฺฉวิวตฺถ
๕. อนิตฺถิคนฺธกุมารวตฺถ
๖. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถ
๗. ปญฺจสตทารกวตฺถ
๘. อนาคามิตฺเถรวตฺถุ
๙. นนฺทิยวตฺถ
๑๗.โกธวคฺควณฺณนา
๑. โรหิณีขตฺติยกญฺาวตฺถ
๒. อญฺตรภิกฺขุวตฺถ
๓. อุตฺตรอุปาสิกาวตฺถุ
๔. โมคฺคลฺลานตฺเถรปญฺหวตฺถ
๕. ภิกฺขูหิ ปุฏฺปญฺหวตฺถุ
๖. ปุณฺณทาสีวตฺถ
๗. อตุลอุปาสกวตฺถุ
๘. ฉพฺพคฺคิยวตฺถ
 
เลือกเรื่องที่ต้องการ