๒๖. พฺราหฺมณวคฺควณฺณนา
๓๒. สุนฺทรสมุทฺทตฺเถรวตฺถุ. (๒๙๕)
หน้า
๑๕๓
๓๒. สุนฺทรสมุทฺทตฺเถรวตฺถุ. (๒๙๕)
   
สุนฺทรสมุทฺทตฺเถรํ อารพฺภ กเถสิ.
   
จตฺตาลีสโกฏิวิภเว  มหากุเล  นิพฺพตฺโตโส  เอกทิวสํ  ปจฺฉาภตฺตํ
คนฺธมาลาทิหตฺถํ    มหาชนํ   ธมฺมสฺสวนตฺถาย    เชตวนํ   คจฺฉนฺตํ
ทิสฺวา  "กหํ  คจฺฉถาติ ปุจฺฉิตฺวา,  "สตฺถุ สนฺติกํ ธมฺมสฺสวนตฺถายาติ
วุตฺเต,   "อหํ  คมิสฺสามีติ  วตฺวา  เตน  สทฺธึ  คนฺตฺวา  ปริสปริยนฺเต
นิสีทิ.    สตฺถา    ตสฺส   อชฺฌาสยํ   วิทิตฺวา   อนุปุพฺพีกถํ   กเถสิ.
โส    "น   สกฺกา   อคารํ   อชฺฌาวสนฺเตน   สงฺขลิขิตํ   พฺรหฺมจริยํ
จริตุนฺติ     สตฺถุ     กถํ     นิสฺสาย    ปพฺพชฺชาย    ชาตุสฺสาโห,
ปริสาย   ปกฺกนฺตาย,    สตฺถารํ   ปพฺพชฺชํ   ยาจิตฺวา   "มาตาปิตูหิ
อนนุญฺาตํ   ตถาคตา   น  ปพฺพาเชนฺตีติ   สุตฺวา   เคหํ   คนฺตฺวา
รฏฺปาลกุลปุตฺตาทโย    วิย    มหนฺเตน    วายาเมน   มาตาปิตโร
อนุชานาเปตฺวา  สตฺถุ  สนฺติเก  ปพฺพชิตฺวา  ลทฺธูปสมฺปโท  "กิมฺเม
อิธ    วาเสนาติ    ตโต   นิกฺขมิตฺวา   ราชคหํ   คนฺตฺวา   ปิณฺฑาย
จรนฺโต วีตินาเมสิ.
มหนฺเตน    สิริโสภคฺเคน    ตสฺส   สหายกุมาเร   กีฬมาเน  ทิสฺวา
"อมฺหากํ  ปุตฺตสฺส   อิทํ   ทุลฺลภํ   ชาตนฺติ  ปริเทวึสุตสฺมึ  ขเณ
เอกา   คณิกา   ตํ   กุลํ   คนฺตฺวา   ตสฺส  มาตรํ  โรทมานํ  นิสินฺนํ
ทิสฺวา    "อมฺม   กึการณา   โรทสีติ   ปุจฺฉิ.   "ปุตฺตํ   อนุสฺสริตฺวา
โรทามีติ.   "กหํ   ปน   โส   อมฺมาติ.   "ภิกฺขูสุ  ปพฺพชิโตติ.  "กึ
อุปฺปพฺพาเชตุ   น   วฏฺฏตีติ.   "วฏฺฏติ,      ปน   อิจฺฉติ,   อิโต
นิกฺขมิตฺวา   ราชคหํ  คโตติ.   "สจาหํ   ตํ  อุปฺปพฺพาเชยฺยํกิมฺเม
กเรยฺยาถาติ.   "อิมสฺส  เต    กุลสฺส  กุฏุมฺพสามินึ  กเรยฺยามาติ.
"เตนหิ    เม    ปริพฺพยํ   เทถาติ   ปริพฺพยํ   คเหตฺวา   มหนฺเตน
ปริวาเรน  ราชคหํ  คนฺตฺวา   ตสฺส  ปิณฺฑาย  จรณวีถึ  สลฺลกฺเขตฺวา
ตตฺเถกํ  นิวาสเคหํ   คเหตฺวา  ปาโตว  ปณีตํ  อาหารํ  ปฏิยาเทตฺวา
เถรสฺส    ปิณฺฑาย    ปวิฏฺกาเล    ภิกฺขํ    ทตฺวา   กติปาหจฺจเยน
"ภนฺเต     อิเธว     นิสีทิตฺวา     ภตฺตกิจฺจํ     กโรถาติ    ปตฺตํ
คณฺหิ.   โส   ปตฺตํ   อทาสิ.   อถ   นํ  ปณีเตนาหาเรน  ปริวิสิตฺวา
"ภนฺเต    อิเธว    ปิณฺฑาย    จริตุ    ผาสุกนฺติ   วตฺวา   กติปาหํ
อาลินฺเท   นิสีทาเปตฺวา  โภเชตฺวา   ทารเก   ปูเวหิ   สงฺคณฺหิตฺวา
"เอถ   ตุมฺเห,   เถรสฺสาคตกาเลมยิ  วาเรนฺติยาปิอิธาคนฺตฺวา
รชํ   อุฏฺาเปยฺยาถ าติ   อาหเต  ปุนทิวเส  เถรสฺส  โภชนเวลาย
ตาย   วาริยมานาปิ   รชํ   อุฏฺาเปสุ.   สา   ปุนทิวเส   "ทารกา
วาริยมานาปิ    มม    วจนํ   อสฺสุณิตฺวา   อิธ   รชํ   อุฏฺาเปนฺติ,
อนฺโตเคเห  นิสีทถาติ  อนฺโต  นิสีทาเปตฺวา  กติปาหํ  โภเชสิปุน
ทารเก  สงฺคณฺหิตฺวา  "ตุมฺเห มยา วาริยมานาปิ  เถรสฺส โภชนกาเล
มหาสทฺทํ    กเรยฺยาถาติ    อาห.   เต   ตถา   กรึสุ.   ปุนทิวเส
"ภนฺเต   อิมสฺมึ   าเน   อติวิย   มหาสทฺโท  โหติทารกา  มยา
วาริยมานาปิ  มม  วจนํ  น คณฺหนฺติ;  อุปริ  ปาสาเทเยว  นิสีทถาติ
วตฺวาเถเรน  อธิวาสิเตเถรํ  ปุรโต  กตฺวา  ปาสาทํ  อภิรุหนฺตี
ทฺวารานิ ปิทหมานาว ปาสาทํ  อภิรุหิเถโร อุกฺกฏฺสปทานจาริโก
สมาโนปิ  รสตณฺหาย  พทฺโธ   ตสฺสา  วจเนน   สตฺตภูมิกํ  ปาสาทํ
อภิรุหิ.   สา   เถรํ   นิสีทาเปตฺวา   "จตฺตาลีสาย   ขลุ  สมฺม
ปุณฺณมุข    าเนหิ    อิตฺถี    ปุริสํ    อจฺจาวทติ   วิชมฺภติ   วินมติ
วิลสติ   วิลชฺชติ   นเขน   นขํ   ฆฏฺเฏติ   ปาเทน   ปาทํ   อกฺกมติ
กฏฺเน ปวึ วิลิขติ ทารกํ อุลฺลงฺเฆติ โอลงฺเฆติ กีฬติ กีฬาเปติ
จุมฺพติ     จุมฺพาเปติ     ภุญฺชติ    ภุญฺชาเปติ    ททาติ    อายาจติ
กตมนุกโรติ  อุจฺจํ  ภาสติ  นีจํ  ภาสติ  อาวิจฺจํ  ภาสติ  วิวิจฺจํ ภาสติ
นจฺเจน   คีเตน   วาทิเตน   โรทิเตน   วิลสิเตน   วิภูสิเตน  ชคฺฆติ
เปกฺขติ    กฏึ   จาเลติ   คุยฺหภณฺฑกํ   จาเลติ   อูรุ   วิวรติ   อูรุ
ปิทหติ   ถนํ   ทสฺเสติ  กจฺฉํ   ทสฺเสติ  นาภึ  ทสฺเสติ  อกฺขึ  นิขนติ
ภมุกํ   อุกฺขิปติ   โอฏฺํ   ปลิขติ   ชิวฺหํ   นิลฺลาเลติ  ทุสฺสํ   มุญฺจติ
ทุสฺสํ  พนฺธติ  สิรสํ   มุญฺจติ  สิรสํ  พนฺธตีติ  เอวํ  อาคตํ  อิตฺถีกุตฺตํ
อิตฺถีลีฬฺหํ ทสฺเสตฺวา ตสฺส ปุรโต ิตา อิมํ คาถมาห

     "อลฺลตฺตกกตา ปาทา       ปาทุการุยฺห เวสิยา,
       ตฺวญฺจาปิ ทหโร มม        อหํปิ ทหรา ตว,
       อุโภปิ ปพฺพชิสฺสาม [ชิณฺณา ทณฺฑปรายนาติ.

      อถ   เถรสฺส   "อโห  วต  เม  ภาริยํ  อนุปธาเรตฺวา  กตกมฺมนฺติ
มหาสํเวโค อุทปาทิตสฺมึ ขเณ  สตฺถา ปญฺจจตฺตาลีสโยชนมตฺถเก
เชตวเน    นิสินฺโนว    ตํ    การณํ    ทิสฺวา   สิตํ   ปาตฺวากาสิ.
อถ   นํ   อานนฺทตฺเถโร   ปุจฺฉิ    "ภนฺเต  โก  นุ  โข  เหตุ  โก
ปจฺจโย     สิตสฺส     ปาตุกมฺมายาติ.     "อานนฺท    ราชคหนคเร
สตฺตภูมิกปาสาทตเล สุนฺทรสมุทฺทสฺส ภิกฺขุโน คณิกาย  สงฺคาโม
วตฺตตีติ.   "กสฺส  นุ  โข  ภนฺเต  ชโย  ภวิสฺสติกสฺส  ปราชโยติ.
สตฺถา    "อานนฺท    สุนฺทรสมุทฺทสฺส    ชโย    ภวิสฺสติ,    คณิกาย
ปราชโยติ   เถรสฺส   ชยํ   ปกาเสตฺวา   ตตฺถ   นิสินฺนโกว  โอภาสํ
ผริตฺวา  "ภิกฺขุ   อุโภปิ  กาเม  นิรเปกฺโข  ปชหาติ  วตฺวา  อิมํ
คาถมาห

     "โย กาเม ปหนฺตฺวาน     อนาคาโร ปริพฺพเช,
       กามภวปริกฺขีณํ             ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณนฺติ.

อนาคาโร หุตฺวา  ปริพฺพชติตํ  ปริกฺขีณกามญฺเจว  ปริกฺขีณภวญฺจ
อหํ พฺราหฺมณํ วทามีติ อตฺโถ.
   
อพฺภุคฺคนฺตฺวา กณฺณิกามณฺฑลํ วินิวิชฺฌิตฺวา สตฺถุ สรีรํ โถเมนฺโตเยว
อาคนฺตฺวา  สตฺถารํ   วนฺทิธมฺมสภายํปิ  กถํ  สมุฏฺาเปสุ  "อาวุโส
ชิวฺหาวิญฺเยฺยํ    รสํ    นิสฺสาย   มนํ   นฏฺโ   สุนฺทรสมุทฺทตฺเถโร,
สตฺถา   ปนสฺส   อวสฺสโย   ชาโตติ.   สตฺถา   ตํ  กถํ  สุตฺวา  "
ภิกฺขเว  อิทาเนวปุพฺเพปาหํ   เอตสฺส  รสตณฺหาย  พชฺฌมานสฺส
อวสฺสโย  ชาโตเยวาติ วตฺวา  เตหิ ยาจิโต  ตสฺสตฺถสฺส  ปกาสนตฺถํ
อตีตํ อาหริตฺวา

               " กิรตฺถิ รเสหิ ปาปิโย
                 อาวาเสหิ วา สนฺถเวหิ วา,
                 วาตมิคํ คหนนิสฺสิตํ
                 วสมาเนติ รเสหิ สญฺชโยติ

อิมํ  วาตมิคชาตกํ  วิตฺถาเรตฺวา  "ตทา  สุนฺทรสมุทฺโท  วาตมิโค
อโหสิ,    อิมํ   ปน   คาถํ   วตฺวา   ตสฺส   วิสฺสชฺชาปิโต   รญฺโ
มหามจฺโจ อหเมวาติ ชาตกํ สโมธาเนสิ.
************

๑. สี. ยุ. ปจฺจาภตฺเต.
๒. สี. เม.
๓. ชาตกฏฺกถา. ๘/๓๖๖. 
๔. ตตฺถ วิเลขตีติ ปญฺายติ. 
๕. ตตฺเถว อุลฺลงฺฆาเปตีติ.
๖. สี. ยุ. เอตฺถนฺตเร "ปจฺฉาติ อตฺถิ.
๗. ขุ. ชา. เอก. ๒๗/๕ ตทฏฺกถา. ๑/๒๓๗.


  เลือกเรื่องที่ต้องการ  
๒๔.ตณฺหาวคฺควณฺณนา
๑. กปิลมจฺฉวตฺถุ
๒. สูกรโปติกาวตฺถุ
๓. วิพฺภนฺตกวตฺถุ
๔. พนฺธนาคารวตฺถุ
๕. เขมาวตฺถุ
๖. อุคฺคเสนเสฏฺิปุตฺตวตฺถุ
๗. จูฬธนุคฺคหปณฺฑิตวตฺถุ
๘. มารวตฺถุ
๙. อุปกาชีวกวตฺถุ
๑๐. สกฺกเทวราชวตฺถุ
๑๑. อปุตฺตกเสฏิวตฺถุ
๑๒. องฺกุรเทวปุตฺตวตฺถุ
๒๕.ภิกฺขุวคฺควณฺณนา
๑. ปญฺจภิกฺขุวตฺถุ
๒. หํสฆาตกภิกฺขุวตฺถุ
๓. โกกาลิกวตฺถุ
๔. ธมฺมารามตฺเถรวตฺถุ
๕. อญฺตรวิปกฺขเสวกภิกฺขุวตฺถุ
๖. ปญฺจวคฺคทายกพฺราหฺมณวตฺถุ
๗. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๘. ปญฺจสตภิกฺขุวตฺถุ
๙. สนฺตกายตฺเถรวตฺถุ
๑๐. นงฺคลกูฏตฺเถรวตฺถุ
๑๑. วกฺกลิตฺเถรวตฺถุ
๑๒. สุมนสามเณรวตฺถุ
๒๖.พฺราหฺมณวคฺควณฺณนา
๑. ปสาทพหุลพฺราหฺมณวตฺถุ
๒. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๓. มารวตฺถุ
๔. อญฺตรปพฺพชิตวตฺถุ
๕. อานนฺทตฺเถรวตฺถุ
๖. อญฺตรปพฺพชิตวตฺถุ
๗. สารีปุตฺตตฺเถรวตฺถุ
๘. มหาปชาปตีโคตมีวตฺถุ
๙. สารีปุตฺตตฺเถรวตฺถุ
๑๐. ชฏิลพฺราหฺมณวตฺถุ
๑๑. กุหกพฺราหฺมณวตฺถุ
๑๒. กิสาโคตมีวตฺถุ
๑๓. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๑๔. อุคฺคเสนวตฺถุ
๑๕. เทฺวพฺราหฺมณวตฺถุ
๑๖. อกฺโกสกภารทฺวาชวตฺถุ
๑๗. สารีปุตฺตตฺเถรวตฺถุ
๑๘. อุปฺปลวณฺณาเถรีวตฺถุ
๑๙. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๒๐. เขมาภิกฺขุวตฺถุ
๒๑. ปพฺภารวาสิติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๒๒. อญฺตรภิกฺขุวตฺถุ
๒๓. สามเณรวตฺถุ
๒๔. มหาปนฺถกตฺเถรวตฺถุ
๒๕. ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรวตฺถุ
๒๖. อญฺตรภิกฺขุวตฺถุ
๒๗. สารีปุตฺตตฺเถรวตฺถุ
๒๘. มหาโมคคลฺลานตฺเถรวตฺถุ
๒๙. เรวตตฺเถรวตฺถุ
๓๐. จนฺทาภตฺเถรวตฺถุ
๓๑. สีวลิตฺเถรวตฺถุ
๓๒. สุนฺทรสมุทฺทตฺเถรวตฺถุ
๓๓. โชติกตฺเถรวตฺถุ
๓๔. ปมนฏปุพฺพกวตฺถุ
๓๕. ทุติยนฏปุพฺพกวตฺถุ
๓๖. วงฺคีสตฺเถรวตฺถุ
๓๗. ธมฺมทินฺนาเถรีวตฺถุ
๓๘. องฺคุลิมาลตฺเถรวตฺถุ
๓๙. เทวหิตพฺราหฺมณวตฺถุ
๔๐. นิคม