๒๕. ภิกฺขุวคฺควณฺณนา
๗. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ. (๒๕๘)
หน้า
๖๖
๗. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ. (๒๕๘)
   
   
กุรรฆรํ  นิสฺสาย ปวตฺเต ปพฺพเต วิหรนฺเตโสโณ นาม  กุฏิกณฺโณ
อุปาสโก    เถรสฺส    ธมฺมกถาย    ปสีทิตฺวา    เถรสฺส    สนฺติเก
ปพฺพชิตุกาโม    เถเรน   "ทุกฺกรํ   โข   โสณ   ยาวชีวํ   เอกภตฺตํ
เอกเสยฺยํ    พฺรหฺมจริยนฺ ติ    วตฺวา    เทฺว    วาเร   ปฏิกฺขิตฺโตปิ
ปพฺพชฺชาย    อติวิย    อุสฺสาหชาโต    ตติยวาเร   เถรํ   ยาจิตฺวา
ปพฺพชิตฺวา    อปฺปภิกฺขุกตฺตา    ทกฺขิณาปถสฺส    ติณฺณํ   วสฺสานํ
อจฺจเยน   ลทฺธูปสมฺปโท    สตฺถารํ   สมฺมุขา   ทฏฺฐุกาโม   หุตฺวา
อุปชฺฌายํ  อาปุจฺฉิตฺวา  เตน   ทินฺนํ  สาสนํ   คเหตฺวา  อนุปุพฺเพน
เชตวนํ    คนฺตฺวา   สตฺถารํ  วนฺทิตฺวา   กตปฺปฏิสนฺถาโร   สตฺถารา
เอกคนฺธกุฏิยํเยว  อนุญฺาตเสนาสโน  พหุเทว  รตฺตึ  อชฺโฌกาเส
วีตินาเมตฺวา  รตฺติภาเค  คนฺธกุฏึ  ปวิสิตฺวา  อตฺตโน  ปตฺตเสนาสเน
ตํ    รตฺติภาคํ    วีตินาเมตฺวา    ปจฺจูสสมเย   สตฺถารา   อชฺฌิฏฺโ
โสฬส   อฏฺกวคฺคิกานิ   สพฺพาเนว  สเรน  อภณิ.   อถสฺส  ภควา
สรภญฺปริโยสาเน  อพฺภานุโมทนฺโต   "สาธุ สาธุ ภิกฺขูติ สาธุการํ
อทาสิ.  สตฺถารา ทินฺนํ สาธุการํ สุตฺวา ภุมฺมฏฺกเทวนาคสุปณฺณาติ
เอวํ   ยาว   พฺรหฺมโลกา   เอกสาธุการเมว   อโหสิ.   ตสฺมึ  ขเณ
เชตวนโต     วีสโยชนสตมตฺถเก    กุรรฆรนคเร    เถรสฺส    มาตุ
มหาอุปาสิกาย เคเห อธิวตฺถา  เทวตาปิ มหนฺเตน สทฺเทน สาธุการํ
อทาสิ.   อถ  นํ  มหาอุปาสิกา  อาห  "โก  เอส  สาธุการํ  เทตีติ.
"อหํ   ภคินีติ.   "โกสิ   ตฺวนฺติ.  "ตว  เคเห  อธิวตฺถา  เทวตาติ.
"ตฺวํ   อิโต   ปุพฺเพ  มยฺหํ  สาธุการํ  อทตฺวา  อชฺช  กสฺมา  เทสีติ.
"าหํ  ตุยฺหํ  สาธุการํ  ทมฺมีติ.  "อถ  กสฺส  เต  สาธุกาโร ทินฺโนติ.
"ตว  ปุตฺตสฺส  กุฏิกณฺณโสณตฺเถรสฺสาติ.   "กึ  เม  ปุตฺเตน  กตนฺติ.
"ปุตฺโต   เต   อชฺช   สตฺถารา   สทฺธึ  เอกคนฺธกุฏิยํ  วสิตฺวา  สตฺถุ
ธมฺมํ    เทเสสิ,   สตฺถา   ตว   ปุตฺตสฺส   ธมฺมํ   สุตฺวา   ปสนฺโน
สาธุการมทาสิเตนสฺส มยาปิ สาธุกาโร ทินฺโนสมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
หิ   สาธุการํ   สมฺปฏิจฺฉิตฺวา   ภุมฺมฏฺกเทเว   อาทึ   กตฺวา   ยาว
พฺรหฺมโลกา  เอกสาธุการเมว  ชาตนฺติ.  "กึ  ปน  สามิ  มม  ปุตฺเตน
สตฺถุ   ธมฺโม   กถิโต  สตฺถารา  มม  ปุตฺตสฺส  กถิโตติ.  "ตว
ปุตฺเตน   สตฺถุ   กถิโต ติ.   เอวํ   เทวตาย  กเถนฺติยาอุปาสิกาย
ปญฺจวณฺณา  ปีติ  อุปฺปชฺชิตฺวา  สกลสรีรํ  ผริอถสฺสา  เอตทโหสิ
"สเจ   เม   ปุตฺโต   สตฺถารา   สทฺธึ  เอกคนฺธกุฏิยํ  วสิตฺวา  สตฺถุ
ธมฺมํ    กเถตุ   อสกฺขิ,   มยฺหํปิ   กเถตุ   สกฺขิสฺสติเยว;   ปุตฺตสฺส
อาคตกาเล     ธมฺมสฺสวนํ     กาเรตฺวา     ธมฺมกถํ    สุณิสฺสามีติ.
โสณตฺเถโรปิ  โขสตฺถารา  สาธุกาเร  ทินฺเน,  "อยํ  อุปชฺฌาเยน
ทินฺนํ   สาสนํ  อาโรเจตุ  กาโลติ  ภควนฺตํ  ปจฺจนฺติเมสุ  ชนปเทสุ
วินยธรปญฺจเมน คเณน อุปสมฺปทํ อาทึ กตฺวา ปญฺจ วเร ยาจิตฺวา

กติปาหํ    สตฺถุ    สนฺติเกเยว   วสิตฺวา   "อุปชฺฌายํ   ปสฺสิสฺสามีติ
สตฺถารํ อาปุจฺฉิตฺวา  เชตวนา นิกฺขมิตฺวา อนุปุพฺเพน  อุปชฺฌายสฺส
สนฺติกํ   อคมาสิ.   เถโร   ปุนทิวเส   ตํ  อาทาย  ปิณฺฑาย  จรนฺโต
มาตุ    อุปาสิกาย    เคหทฺวารํ    อคมาสิ.   สาปิ   ปุตฺตํ   ทิสฺวา
ตุฏฺมานสา   วนฺทิตฺวา   สกฺกจฺจํ   ปริวิสิตฺวา  ปุจฺฉิ  "สจฺจํ  กิร  ตฺวํ
ตาต    สตฺถารา    สทฺธึ   เอกคนฺธกุฏิยํ   วสิตฺวา   สตฺถุ   ธมฺมกถํ
กเถสีติ.   "อุปาสิเก   ตุยฺหํ  เกนิ ทํ  กถิตนฺติ.  "ตาต  อิมสฺมึ  เคเห
อธิวตฺถา   เทวตา  มหนฺเตน  สทฺเทน  สาธุการํ  ทตฺวามยา  `โก
เอโสติ  วุตฺเต,  "อหนฺติ  วตฺวา  เอวเมว  กเถสิตํ  สุตฺวา  มยฺหํ
เอตทโหสิ  `สเจ  เม  ปุตฺโต  สตฺถุ  ธมฺมกถํ  กเถสิมยฺหํปิ  กเถตุ
สกฺขิสฺสตีติ.   อถ   นํ   อาห   "ตาต   ยโต   ตยา  สตฺถุ  สมฺมุขา
ธมฺโม   กถิโต,   มยฺหํปิ   กเถตุ   สกฺขิสฺสสิเอว;   อสุกทิวเส  นาม
ธมฺมสฺสวนํ   กาเรตฺวา   ตว   ธมฺมํ   สุณิสฺสามีติ.   โส  อธิวาเสสิ.
อุปาสิกา   "ภิกฺขุสงฺฆสฺส   ทานํ   ทตฺวา   ปูชํ   กตฺวา  ปุตฺตสฺส  เม
ธมฺมกถํ   สุณิสฺสามีติ   เอกเมว   ทาสึ   เคหรกฺขิกํ   เปตฺวา  สพฺพํ
ปริชนํ    อาทาย   อนฺโตนคเร   ธมฺมสฺสวนตฺถาย   การิเต   มณฺฑเป
อลงฺกตธมฺมาสนํ   อภิรุยฺห   ธมฺมํ   เทเสนฺตสฺส   ปุตฺตสฺส   ธมฺมกถํ
โสตุอคมาสิ.
โอตารํ  โอโลเกนฺตา  วิจรนฺติตสฺสา  ปน  เคหํ  สตฺตหิ  ปากาเรหิ
ปริกฺขิตฺตํ  สตฺตทฺวารโกฏฺกยุตฺตํ   ตตฺถ   ตตฺถ   เตสุ  เตสุ  าเนสุ
จณฺเฑ สุนเข พนฺธิตฺวา ปยึสุอนฺโตเคหจฺฉทนสฺส อุทกปาตฏฺาเน
ปน   ปริขํ   ขนิตฺวา   ติปุนา   ปูรยึสุ,   ตํ   ทิวา  อาตเปน  วิลีนํ
ปกฺกุฏฺิตํ    วิย   ติฏฺติ,   รตฺตึ   ถีนํ  กกฺขฬํ  หุตฺวา  ติฏฺติ;
ตสฺสานนฺตรา  มหนฺตานิ  อยสิงฺฆาฏกานิ  นิรนฺตรํ   ภูมิยํ   โอทหึสุ.
อิติ   อิมญฺ   รกฺขํ  อุปาสิกาย    อนฺโตเคเห  ิตภาวํ  ปฏิจฺจ  เต
โจรา   โอกาสํ   อลภนฺตา   ตํทิวสํ   ตสฺสาคตภาวํ  ตฺวา  อุมฺมงฺคํ
ภินฺทิตฺวา    ติปุปริขาย      อยสิงฺฆาฏกานญฺ    เหฏฺาภาเคเนว
เคหํ   ปวิสิตฺวา   โจรเชฏฺกํ   ตสฺสา   สนฺติกํ   ปหิณึสุ  "สเจ  สา
อมฺหากํ  อิธ  ปวิฏฺภาวํ  สุตฺวา  นิวตฺติตฺวา  เคหาภิมุขี อาคจฺฉติ
อสินา   นํ   ปหริตฺวา   มาเรถาติ.   โส   คนฺตฺวา  ตสฺสา  สนฺติเก
อฏฺาสิ.   โจราปิ  อนฺโตเคเห  ทีปํ  ชาเลตฺวา  กหาปณคพฺภทฺวารํ
วิวรึสุ.   สา   ทาสี   โจเร   ทิสฺวา   อุปาสิกาย   สนฺติกํ  คนฺตฺวา
"อยฺเย   พหู   โจรา   เคหํ   ปวิสิตฺวา   กหาปณคพฺภทฺวารํ  วิวรึสูติ
อาโรเจสิ.   "โจรา   อตฺตนา   ทิฏฺกหาปเณ   หรนฺตุ;   อหํ   มม
ปุตฺตสฺส   ธมฺมกถํ   สุณามิ,   มา   เม   ธมฺมสฺส   อนฺตรายํ   กริ,
เคหํ   คจฺฉาติ.  [โจราปิ  กหาปณคพฺภํ  ตุจฺฉํ  กตฺวา  รชตคพฺภํ
วิวรึสุสา  ปุนปิ  อาคนฺตฺวา  ตมตฺถํ  อาโรเจสิอุปาสิกา  "โจรา
อตฺตนา   อิจฺฉิตํ   หรนฺตุมา  เม  อนฺตรายํ  กรีติ  ปุน  ตํ  ปหิณิ.
โจรา   รชตคพฺภํปิ   ตุจฺฉํ  กตฺวา   สุวณฺณคพฺภํ  วิวรึสุสา  ปุนปิ
คนฺตฺวา    อุปาสิกาย    ตมตฺถํ    อาโรเจสิ.   อถ   นํ   อุปาสิกา
อามนฺเตตฺวา   "[โภติเช  ตฺวํ  อเนกวารํ  มม  สนฺติกํ  อาคนฺตฺวา
`โจรา   ยถารุจิตํ   หรนฺตุ,   อหํ   มม   ปุตฺตสฺส  ธมฺมกถํ  สุณามิ,
มา   เม   อนฺตรายํ   กรีติ   มยา   วุตฺตาปิ  มม  กถํ  อนาทยิตฺวา
ปุนปฺปุนํ  อาคจฺฉสิเยวสเจ  อิทานิ  อาคจฺฉิสฺสสิชานิสฺสามิ  เต
กตฺตพฺพํ,   เคหเมว   คจฺฉาติ   ปหิณิ.   โจรเชฏฺโก   ตสฺสา   กถํ
สุตฺวา    "เอวรูปาย   อิตฺถิยา   สนฺตกํ   หรนฺตานํ   อสนิ   ปติตฺวา
มตฺถกํ   ภินฺเทยฺย าติ   โจรานํ   สนฺติกํ   คนฺตฺวา   "สีฆํ   อุปาสิกาย
สนฺตกํ  ปฏิปากติกํ  กโรถาติ  อาห.   เต  กหาปเณหิ  กหาปณคพฺภํ
รชตสุวณฺเณหิ    รชตสุวณฺณคพฺเภ   ปูรยึสุ.   ธมฺมตา   กิเรสา:   ยํ
ธมฺโม ธมฺมจารินํ รกฺขติ; เตเนวาห

            "ธมฺโม หเว รกฺขติ ธมฺมจารึ,
              ธมฺโม สุจิณฺโณ สุขมาวหาติ,
              เอสานิสํโส ธมฺเม สุจิณฺเณ:
               ทุคฺคตึ คจฺฉติ ธมฺมจารีติ.

กเถตฺวา,    วิภาตาย   รตฺติยา,   อาสนา   โอตริ.   ตสฺมึ   ขเณ
โจรเชฏฺโก  อุปาสิกาย  ปาทมูเล  นิปชฺชิตฺวา  "ขมาหิ  เม  อยฺเยติ
อาห.   "กึ   อิทํ   ตาตาติ.  "อหํ  ตุมฺเหสุ  อาฆาตํ  กตฺวา  ตุมฺเห
มาเรตุกาโม   อฏฺาสินฺติ.   "เตนหิ   ตาต   ขมามีติ.   เสสโจราปิ
ตเถว  กตฺวา,  "ตาตา  ขมามีติ  วุตฺเตอาหํสุ  "อยฺเย  สเจ  โน
ขมถ,   ปุตฺตสฺส  โว   สนฺติเก   อมฺหากํ  ปพฺพชฺชํ  ทาเปถาติสา
ปุตฺตํ  วนฺทิตฺวา   อาห  "ตาต  อิเม  โจรา  มม  คุเณสุ  ตุมฺหากญฺ
ธมฺมกถาย    ปสนฺนา    ปพฺพชฺชํ    ยาจนฺติ,    ปพฺพาเชถ    เนติ.
เถโร   "สาธูติ   วตฺวา   เตหิ   นิวตฺถวตฺถานํ  ทสานิ  ฉินฺทาเปตฺวา
ตมฺพมตฺติกาย   รชาเปตฺวา   เต  ปพฺพาเชตฺวา  สีเลสุ  ปติฏฺาเปสิ.
อุปสมฺปนฺนกาเลปิ เนสํ เอเกกสฺส  สตสฺส  วิสุ วิสุ  กมฺมฏฺานมทาสิ.
เต    นวสตา   ภิกฺขู   วิสุ   วิสุ   นว   กมฺมฏฺานานิ   คเหตฺวา
เอกํ   ปพฺพตํ   อภิรุยฺห   ตสฺส   ตสฺส   รุกฺขสฺส   ฉายาย  นิสีทิตฺวา
สมณธมฺมํ กรึสุ.
เต   ภิกฺขู  โอโลเกตฺวา  เตสํ  จริยาวเสน  ธมฺมเทสนํ  ววฏฺเปตฺวา
โอภาสํ   ผริตฺวา   สมฺมุเข   นิสีทิตฺวา   กเถนฺโต  วิย  อิมา  คาถา
อภาสิ.

        "เมตฺตาวิหาริ โย ภิกฺขุ      ปสนฺโน พุทฺธสาสเน,
          อธิคจฺเฉ ปทํ สนฺตํ           สงฺขารูปสมํ สุขํ.
          สิญฺจ ภิกฺขุ อิมํ นาวํ,        สิตฺตา เต ลหุเมสฺสติ;
          เฉตฺวา ราคญฺจ โทสญฺจ   ตโต นิพฺพานเมหิสิ.
          ปญฺจ ฉินฺเท ปญฺจ ชเห     ปญฺจ จุตฺตริ ภาวเย,
          ปญฺจสงฺคาติโค ภิกฺขุ      `โอฆติณฺโณติ วุจฺจติ.
                 ฌาย ภิกฺขุ มา ปมาโท,
                 มา เต กามคุเณ ภมสฺสุ จิตฺตํ,
                 มา โลหคุฬํ คิลี ปมตฺโต,
                 มา กนฺทิ `ทุกฺขมิทนฺติ ทยฺหมาโน.
          นตฺถิ ฌานํ อปญฺสฺส,     นตฺถิ ปญฺา อฌายิโน,
          ยมฺหิ ฌานญฺจ ปญฺา จ เว นิพฺพานสนฺติเก.
          สุญฺาคารํ ปวิฏฺสฺส        สนฺตจิตฺตสฺส ภิกฺขุโน
          อมานุสี รติ โหติ                สมฺมา ธมฺมํ วิปสฺสโต.
          ยโต ยโต สมฺมสติ             ขนฺธานํ อุทยพฺพยํ,
          ลภติ ปีติปาโมชฺชํ             อมตนฺตํ วิชานตํ.
          ตตฺรายมาทิ ภวติ              อิธ ปญฺสฺส ภิกฺขุโน;
          อินฺทฺริยคุตฺติ สนฺตุฏฺิ        ปาฏิโมกฺเข สํวโร.
          มิตฺเต ภชสฺสุ กลฺยาเณ     สุทฺธาชีเว อตนฺทิเต,
          ปฏิสนฺถารวุตฺยสฺส            อาจารกุสโล สิยา;
          ตโต ปาโมชฺชพหุโล         ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสสีติ.

เมตฺตาวเสน ติกจตุกฺกชฺฌานํ นิพฺพตฺเตตฺวา ิโตปิ เมตฺตาวิหารีเยว
นาม.
โรเปติเยวาติ อตฺโถ.
สนฺติโกฏฺาสํ สพฺพสงฺขารานํ อุปสนฺตตาย สงฺขารูปสมํ ปรมสุขตาย
"สุขนฺติ ลทฺธนามํ นิพฺพานํ อธิคจฺฉติ, วินฺทติเยวาติ อตฺโถ.
นาวํ มิจฺฉาวิตกฺกอุทกํ สิญฺจิตฺวา ฉฑฺเฑนฺโต สิญฺจ.
ภริตา นาวา ฉิทฺทานิ  ปิทหิตฺวา อุทกสฺส  สิตฺตตาย สิตฺตา สลฺลหุกา
หุตฺวา  มหาสมุทฺเท  อโนสีทิตฺวา  สีฆํ  สุปฏฺฏนํ  คจฺฉติเอวํ  ตวาปิ
อยํ  มิจฺฉาวิตกฺกอุทกภริตา อตฺตภาวนาวา  จกฺขุทฺวาราทีนิ  ฉิทฺทานิ
สํวเรน  ปิทหิตฺวา  อุปฺปนฺนสฺส  มิจฺฉาวิตกฺกอุทกสฺส สิตฺตตาย สิตฺตา
สลฺลหุกา สํสารวฏฺเฏ อโนสีทิตฺวา สีฆํ นิพฺพานํ คมิสฺสติ.
ปตฺโต, ตโต อปรภาเค อนุปาทิเสสํ นิพฺพานเมหิสีติ อตฺโถ.

       ปญฺจ ฉินฺเทติ:   เหฏฺาอปายสมฺปาปกานิ   ปญฺโจรมฺภาคิย-
สญฺโชนาน
ปาเท พทฺธรชฺชุ ปุริโส สตฺเถน วิย เหฏฺามคฺคตฺตเยน
ฉินฺเทยฺย.

       ปญฺจ ชเหติ:    อุปริเทวโลกสมฺปาปกานิ    ปญฺจุทฺธมฺภาคิย-
สญฺโชนานิ
ปุริโส  คีวาย  พทฺธรชฺชุกํ [อรหตฺตมคฺเคน  ชเหยฺย
ปชเหยฺย, ฉินฺเทยฺยาติ อตฺโถ.
สทฺธาทีนิ ปญฺจินฺทฺริยานิ อุตฺตรึ ภาเวยฺย.
        ปญฺจสงฺคาติโคติ: เอวํ สนฺเต   ปญฺจนฺนํ  ราคโทสโมหมาน-
ทิฏฺิสงฺคานํ
อติกฺกมเนน ปญฺจสงฺคาติโค ภิกฺขุ "โอฆติณฺโณติ วุจฺจติ,
"จตฺตาโร โอเฆ ติณฺโณเอวาติ วุจฺจตีติ อตฺโถ.
กายกมฺมาทีสุ อปฺปมตฺตวิหาริตาย มา ปมชฺชิ.
นิรเย  ตตฺตํ  โลหคุฬํ  คิลนฺติเตน  ตํ  วทามิมา  ปมตฺโต หุตฺวา
โลหคุฬํ คิลิ.  มา  นิรเย ทยฺหมาโน  `ทุกฺขมิทํ ทุกฺขมิทนฺติ  กนฺทีติ
อตฺโถ.
ฌานํ นาม นตฺถิ.
ชานาติ ปสฺสตีติ วุตฺตลกฺขณา ปญฺา นตฺถิ.
อตฺถิ,  โส นิพฺพานสฺเสว สนฺติเก ิโตเยวาติ อตฺโถ.
อวิชหิตฺวา กมฺมฏฺานมนสิกาเรน นิสินฺนสฺส.
อมานุสี  รติ  อฏฺสมาปตฺติสงฺขาตา ทิพฺพาปิ รติ โหติ, อุปฺปชฺชตีติ
อตฺโถ.
กโรนฺโต  เยน  เยนากาเรนปุเรภตฺตาทีสุ  วา  กาเลสุ  ยสฺมึ ยสฺมึ
อตฺตนา  อภิรุจิเต  กาเลอภิรุจิเต  วา  กมฺมฏฺาเน  กมฺมํ กโรนฺโต
สมฺมสติ.
อุทยํ  ปญฺจวีสติยาเอว ลกฺขเณหิ วยํ.
ธมฺมปีตึ ธมฺมปาโมชฺชญฺ ลภติ.
อุปฺปนฺนํ   ปีติปาโมชฺชํ   อมตมหานิพฺพานสมฺปาปกตฺตา    วิชานตํ
ปณฺฑิตานํ อมตเมวาติ อตฺโถ.
ตตฺรายมาทิ ภวตีติ: ตตฺถ อยํ อาทิ อิทํ ปุพฺพฏฺานํ โหติ.
ตํ   "อาทีติ  วุตฺตํ   ปุพฺพฏฺานํ  ทสฺเสนฺโต  อินฺทฺริยคุตฺตีติอาทิมาห.
จตุปาริสุทฺธิสีลํ    หิ    ปุพฺพฏฺานํ    นาม.    ตตฺถ    อินฺทฺริยคุตฺตีติ
อินฺทฺริยสํวโร.
ปจฺจยสนฺนิสฺสิตญฺ สีลํ กถิตํ.
กถิตา.
วชฺเชตฺวา  สารชีวิตตาย  สุทฺธาชีเว  ชงฺฆพลํ  นิสฺสาย  ชีวิตกปฺปนาย
อกุสีเต กลฺยาณมิตฺเต ภชสฺสุ เสวสฺสูติ อตฺโถ.
สมฺปนฺนวุตฺติตาย ปฏิสนฺถารวุตฺติ อสฺส, ปฏิสนฺถารการโก ภเวยฺยาติ
อตฺโถ.
ตตฺถ กุสโล สิยา, เฉโก ภเวยฺยาติ อตฺโถ.
อาจารโกสลฺลโต  อุปฺปนฺเนน ธมฺมปาโมชฺเชน ปาโมชฺชพหุโล หุตฺวา
ตฺวํ สกลสฺสาปิ วฏฺฏทุกฺขสฺส อนฺตํ กริสฺสสีติ อตฺโถ.
   
ปริโยสาเน     เอกเมกํ    ภิกฺขุสตํ    นิสินฺนนิสินฺนฏฺาเนเยว    สห
ปฏิสมฺภิทาหิ  อรหตฺตํ  ปตฺวา   เวหาสํ  อพฺภุคฺคนฺตฺวาสพฺเพปิ  เต
ภิกฺขู  อากาเสเนว  วีสโยชนสติกํ  กนฺตารํ  อติกฺกมิตฺวา  ตถาคตสฺส
สุวณฺณวณฺณํ สรีรํ วณฺเณนฺตา ปาเท วนฺทึสูติ.
************
๑. สี. ยุ. อวนฺติชนปเท.
๒. เอตฺถนฺตเร อุทาหุสทฺเทน ภวิตพฺพํ.
๓. วิ. มหาวคฺค. ๕/๓๔.
๔. สี. ยุ. ปกฺกฏฺิตํ.  
๕. เคหาภิมุขินีติปิ ปาโ.
๖. เอตฺถนฺตเร ปหิณีติ อตฺถิ.
๗. อิมา คาถา เอกสฺเสว กถิตา ขายติ, วตฺถุมฺหิ ปน สมฺพหุเล ภิกฺขู
    อารพฺภ กเถสีติ วุตฺตํ.
๘. สี. ยุ. เอตฺถนฺตเร วิยาติ อตฺถิ.
๙. โถเมนฺตา.



  เลือกเรื่องที่ต้องการ  
๒๔.ตณฺหาวคฺควณฺณนา
๑. กปิลมจฺฉวตฺถุ
๒. สูกรโปติกาวตฺถุ
๓. วิพฺภนฺตกวตฺถุ
๔. พนฺธนาคารวตฺถุ
๕. เขมาวตฺถุ
๖. อุคฺคเสนเสฏฺิปุตฺตวตฺถุ
๗. จูฬธนุคฺคหปณฺฑิตวตฺถุ
๘. มารวตฺถุ
๙. อุปกาชีวกวตฺถุ
๑๐. สกฺกเทวราชวตฺถุ
๑๑. อปุตฺตกเสฏิวตฺถุ
๑๒. องฺกุรเทวปุตฺตวตฺถุ
๒๕.ภิกฺขุวคฺควณฺณนา
๑. ปญฺจภิกฺขุวตฺถุ
๒. หํสฆาตกภิกฺขุวตฺถุ
๓. โกกาลิกวตฺถุ
๔. ธมฺมารามตฺเถรวตฺถุ
๕. อญฺตรวิปกฺขเสวกภิกฺขุวตฺถุ
๖. ปญฺจวคฺคทายกพฺราหฺมณวตฺถุ
๗. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๘. ปญฺจสตภิกฺขุวตฺถุ
๙. สนฺตกายตฺเถรวตฺถุ
๑๐. นงฺคลกูฏตฺเถรวตฺถุ
๑๑. วกฺกลิตฺเถรวตฺถุ
๑๒. สุมนสามเณรวตฺถุ
๒๖.พฺราหฺมณวคฺควณฺณนา
๑. ปสาทพหุลพฺราหฺมณวตฺถุ
๒. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
๓. มารวตฺถุ
๔. อญฺตรปพฺพชิตวตฺถุ
๕. อานนฺทตฺเถรวตฺถุ
๖. อญฺตรปพฺพชิตวตฺถุ
๗. สารีปุตฺตตฺเถรวตฺถุ
๘. มหาปชาปตีโคตมีวตฺถุ
๙. สารีปุตฺตตฺเถรวตฺถุ
๑๐. ชฏิลพฺราหฺมณวตฺถุ
๑๑. กุหกพฺราหฺมณวตฺถุ
๑๒. กิสาโคตมีวตฺถุ
๑๓. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๑๔. อุคฺคเสนวตฺถุ
๑๕. เทฺวพฺราหฺมณวตฺถุ
๑๖. อกฺโกสกภารทฺวาชวตฺถุ
๑๗. สารีปุตฺตตฺเถรวตฺถุ
๑๘. อุปฺปลวณฺณาเถรีวตฺถุ
๑๙. อญฺตรพฺราหฺมณวตฺถุ
๒๐. เขมาภิกฺขุวตฺถุ
๒๑. ปพฺภารวาสิติสฺสตฺเถรวตฺถุ
๒๒. อญฺตรภิกฺขุวตฺถุ
๒๓. สามเณรวตฺถุ
๒๔. มหาปนฺถกตฺเถรวตฺถุ
๒๕. ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรวตฺถุ
๒๖. อญฺตรภิกฺขุวตฺถุ
๒๗. สารีปุตฺตตฺเถรวตฺถุ
๒๘. มหาโมคคลฺลานตฺเถรวตฺถุ
๒๙. เรวตตฺเถรวตฺถุ
๓๐. จนฺทาภตฺเถรวตฺถุ
๓๑. สีวลิตฺเถรวตฺถุ
๓๒. สุนฺทรสมุทฺทตฺเถรวตฺถุ
๓๓. โชติกตฺเถรวตฺถุ
๓๔. ปมนฏปุพฺพกวตฺถุ
๓๕. ทุติยนฏปุพฺพกวตฺถุ
๓๖. วงฺคีสตฺเถรวตฺถุ
๓๗. ธมฺมทินฺนาเถรีวตฺถุ
๓๘. องฺคุลิมาลตฺเถรวตฺถุ
๓๙. เทวหิตพฺราหฺมณวตฺถุ
๔๐. นิคม