ปัญหา-เฉลย บาลีไวยากรณ์ พ.ศ.๒๕๒๘

ประโยค ป.ธ. ๓
ปัญหาและเฉลย บาลีไวยากรณ์
สอบ วันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๘
เวลา ๑๔.๑๕ - ๑๗.๑๕ น.

๑.

จงเลือกคำในวงเล็บที่เห็นว่าถูกต้อง เติมลงในช่องว่างต่อไปนี้
ก. เสียงก็ดี ตัวหนังสือก็ดีชื่อว่า...............(สระ,พยัญชนะ, อักขระ)
ข. สระ ๘ ตัว ชื่อ..........(นิสสิต, นิสสัย)
ค. สระที่เป็นรัสสะ ไม่มีพยัญชนะสังโยคและนิคคหิตอยู่เบื้องหลังชื่อ............(ครุ, ลหุ)
ฆ. ห ที่ประกอบด้วยพยัญชนะ ญ ณ น ม ย ล ว ฬ เกิดที่......(คอ, อก, ริมผีปาก) ง. พยัญชนะที่ ๓ ที่ ๔ ที่ ๕ ในวรรคทั้ง ๕ เป็น......... (อโฆสะ,โฆสะ) ?

๒.	นิคคหิตสนธิ ได้สนธิกิริโยปกรณ์เท่าไร อะไรบ้าง ? อิธปฺปโมทติ, เตนุปสงฺกมิ, เอตทโหสิ ตัดต่ออย่างไร ?

๓.	ก. ตุมเหหิ ทิฏฐธมมสฺส ภาคินี (อสฺสํ) ศัพท์ไหนเป็นนามศัพท์ชนิดไหน เป็นลิงค์ วิภัตติ วจนะ อะไร ? ข. ปูรณสังขยาเป็นนามศัพท์ชนิดไหน ? ค. กึ ศัพท์ ถ้ามี ย นำหน้า มี จิ อยู่หลัง แปลว่าอย่างไร ? ฆ. อุปสัคนั้น ใช้อย่างไร ?จงยกอุทาหรณ์มาดู ? ง. อมฺโภ เป็นคำสำหรับเรียกใคร ?

๔.	วิภัตติอาขยาต เป็นเครื่องหมายให้รู้อะไรบ้าง ? ปาวิสิ ในคำว่า ภิกฺขุ คามํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ นี้ ประกอบด้วยเครื่องปรุงอะไรบ้าง ? จงแก้คำที่เห็นว่าผิดในประโยคต่อไปนี้ ให้ถูกต้องตามหลักไวยากรณ์ ก. ปิตา โน มหลฺลกา อเหสุ ข. จกฺขูนิ เต นสฺสนฺตุ วา ภินฺทนฺตุ วา ค. ทารกา มยา วาริยนฺตาปิ วจนํ น คณฺหนฺติ ?

๕.	ก. คำว่า คมน-ในประโยคต่อไปนี้ คือ สตฺถารา เวสาลีคมนํ สมฺปฏิจฉิตํ,สตฺถุ คมนกาล อาโรเจสิ, นิพฺพานคมนํ อฏฐงฺคิกํ มคฺคํ โสธาเปยฺย,เป็นรูป และสาธนะอะไร ? จงตั้งวิเคราะห์มาดู ? ข. ชาโต, สมาโน เป็นธาตุ ปัจจัย และกาลอะไร ?

๖.	สมาสว่าโดยชื่อ มีเท่าไร อะไรบ้าง ? สนฺตวาโจ, อหิริกปุคฺคโล,ยถาสทฺธํ ในคำว่า ททาติ เว ยถาสทฺธํ นี้ เป็นสมาสอะไร ? จงตั้งวิเคราะห์มาดู ?

๗.	ชาตาทิตัทธิต มีปัจจัยเท่าไร อะไร ? บ้าง ? อาโรคฺยํ เจตสิกํ, ภาควา ในคำว่า " โส ผลสามญญสฺส ภาควา โหติ" นี้ ลงปัจจัยอะไร ? ในตัทธิตไหน จงตั้งวิเคราะห์มาดู ?

ให้เวลา ๓ ชั่วนาฬิกา

เอกสารอ้างอิง
	สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง และคณะ. (๒๕๕๕) ปัญหาและเฉลย ประโยคบาลีสนามหลวง ชั้นประโยค ป.ธ.๓ พ.ศ.๒๕๐๐-๒๕๕๕. หน้า ๒๗๕-๒๗๗.